پیوند فراوری گیاهان دارویی با گردشگری مازندران - کنفرانس هکا

به گزارش خبرنگاران، به نقل از خبرگزاری ایرنا، بنابر اعلام منابع رسمی تنها گردش مالی صادرات اسانس و عصاره گیاهان دارویی در کشور طی سال گذشته هشت میلیون دلار اعلام شده است. مازندران نیز به جهت اقلیم و شرایط آب و هوایی مناسب منشا رویش گیاهان دارویی متنوعی است که به صورت خودرو رشد می نمایند، خواص درمانی زیادی دارند و از آنجایی که به صورت انحصاری در اقلیم خاصی می رویند در جهان مورد توجه هستند.

کشت گیاهان دارویی در غرب مازندران نیز از دیرباز رونق داشته و ییلاق جنت رودبار رامسر به عنوان مرکز گل گاوزبان ایران شناخته می گردد. با این اوصاف هم زمان که قیمت زمین در منطقه ها بکر ییلاقی غرب مازندران سر به فلک کشید و تب ویلاسازی همه گیر شد، رغبت بومیان برای کشت و تولید گیاهان دارویی هم رنگ باخت.

اگر به این عامل کاهش متراژ زمین ها و هزینه گزاف نیروی کار را اضافه کنیم خواهیم دید که تمایل به کشت گیاهان دارویی حتی کشاورزی با اما و اگرهای زیادی روبرو شده است.

با این اوصاف کارشناسان معتقد هستند که هنوز تا ناامیدی فاصله زیادی وجود دارد. چراکه کارشناسان بر این باورند که قیمت تولیدات گیاهی روز به روز در حال افزایش است و می توان با راه اندازی شرکت های معتبر در زمینه تولید و بسته بندی گیاهان دارویی بعلاوه پیوند گیاهان دارویی به صنعت جهانگردی زنجیره مالی این محصولات را تکمیل کرد و در مسیر سودآوری مطلوب نهاده شد.

گیاهان دارویی قیمتی و سودآور

معاون فنی اداره جهاد کشاورزی رامسر در این ارتباط گفت: گل گاوزبان گیاه غالب در غرب مازندران است که در چندسال اخیر قیمت آن افزایش چشمگیری داشته است. حالا اگر به این اقلیم حاصل خیز گیاهانی نظیر زعفران، گلپر، گل محمدی، بنفشه خودرو و دیگر محصولات را اضافه و تمام اصول تولید، عرضه و ویژگی های صادراتی آن رعایت کنیم خواهیم دید که تولید گیاهان دارویی در داخل و بازارهای جهانی مالی است و عایدی قابل توجهی برای فعالان این عرصه به همراه دارد و به توسعه پایدار کشاورزی و اقتصاد روستا می انجامد.

فقدان نگاه تجاری و بی رغبتی تولید گیاهان دارویی

معصومه کشاورز اظهارداشت: البته تولید گیاهان دارویی در کنار مزیت های گفته شده خالی از چالش نیست، چراکه کمبود نیروی کار، زمین های کوچک مقیاس و قیمت بالای زمین موجب شده که بومیان به تولید گیاهان دارویی در سطح وسیع روی خوش نشان ندهند و همین موارد تولید این محصولات در غرب استان به ویژه جنت رودبار را با چالش و کاهش هرساله سطح زیرکشت روبرو نموده است.

به گفته وی اگرچه بومیان در سطح محدود و یا مصرف شخصی با بعضی از این گیاهان دارویی در ارتباط هستند، اما به علت موانع گفته شده به تولید این محصولات نگاه تجاری و مالی ندارند و ترجیح می دهند چنانچه زمینی در اختیار دارند با ساخت اقامتگاه و اجاره آن عایدیزایی نمایند.

کشاورز اضافه نمود: البته افرادی در منطقه جنت رودبار هستند که این محصول را به صورت فله از مردم خریداری و در اختیار شرکتهای صادرنماینده استان های دیگر قرار می دهند و با نام تجاری آن شرکتها به کشورهای دیگر از جمله کشورهای حاشیه خلیج فارس و چین صادر می نمایند.

لزوم راه اندازی شرکت های فرآوری و بسته بندی

کشاورز، عدم برندسازی و بسته بندی و فروش بدون داشتن برچسب را از دیگر ضعف های تولید گیاهان دارویی و باز ماندن از بازارهای صادراتی گسترده معرفی کرد و گفت : غرب مازندران به لحاظ برخورداری از آب و هوای مناسب بستر مناسبی برای رویش گیاهان دارویی با خاصیت درمانی به شمار می رود، به همین علت معتقدم چنانچه شرکت معتبری در زمینه تولید و بسته بندی گیاهان دارویی در منطقه راه اندازی گردد امکان تجاری سازی گسترده و رغبت مردم به فعالیت در این زمینه فراهم خواهد شد.

وی تولید گلپر در اشکور، گل محمدی در جنت رودبار و کشت زعفران را از دیگر محصولات تولیدی در منطقه توصیه کرد و افزود: زعفران از دیگر محصولاتی است که به تازگی تولید آن در مازندران رونق گرفته و کیفیت آن با زعفرانی که در خراسان تولید می گردد برابری می نماید به همین علت می توان کشت آن را به متقاضیان توصیه کرد.

تولید در سایه حمایت دولت

به گفته وی تولید گیاهان دارویی چنانچه احتیاج به مجوز آبیاری و تسهیلات داشته باشد باید از حدنصاب مشخصی برخوردار باشد و این مورد خود محدودیتی برای کشت در زمین های کوچک مقیاس محسوب می گردد با این وجود دولت برای کشت گیاهان دارویی در زمین های کوچک مقیاس هم حمایتهایی در نظر گرفته است از جمله اینکه در صورت تقاضا جهت احداث واحد تولید گیاهان دارویی در زمینهای پایین تر از حد نصاب نیز بذر یا نشا را در اختیار متقاضیان قرار می دهد.

مزرعه جهانگردی تولید گیاهان دارویی ترویج گردد

در کنار ایجاد زیرساخت هایی نظیر شرکت های تولید و بسته بندی گیاهان دارویی، تلفیق تولید گیاهان دارویی با جهانگردی هم به عنوان نسخه شفابخش اقتصاد روستاهایی که با سرعت به سمت ویلاسازی و کمرنگ شدن کشاورزی در حرکت هستند مطرح می گردد. به این معنی که برای جهانگردی که در پی تجربه های نو و کشاورزی که از عایدی خود ناراضی است پیوند دو صنعت جهانگردی و کشاورزی می تواند عایدی کشاورز را بهبود و آرامش روحی و روانی و تجربه ای متفاوت را به جهانگرد هدیه دهد.

یک صادرنماینده گیاهان دارویی با اشاره به سودآوری مالی این محصولات اعلام کرد: چنانچه تمامی اصول کمی و کیفی این تولیدات رعایت گردد تولید گیاهان دارویی ارزش اضافه نموده قابل توجهی دارد.

توسعه کشت گیاهان دارویی در دیم زارهای کم بازده لازم است

حسین گلین مقدم توضیح داد: تامین آب به جهت آبیاری منظم، تمرکز بر یک یا 2 گونه محصول، بانک تولید نشاء، خرید محصول از تولیدنماینده و افزایش تناژ به جهت اینکه در بحث صادرات اهمیت دارد، از مواردی است که اگر رعایت گردد و زیرساخت آن فراهم گردد منجر به توسعه و مالی شدن تولید گیاهان دارویی می گردد.

وی با اشاره به زودبازده بودن گیاهان دارویی یادآور شد: سایر محصولات کشاورزی نظیر کیوی، پرتقال و گردو بعلاوه دیگر اقلام کشاورزی پس از چندسال به باردهی می رسند درحالیکه گیاهان دارویی چنانچه در پاییز کاشته شوند در بهار قابل برداشت و سودآور هستند.

مسیرهای ییلاقی فضایی برای اجرای مزرعه های جهانگردی گیاهان دارویی

گلین مقدم اظهارداشت: از سوی دیگر منطقه ها ییلاقی غرب مازندران به جهت جهانگرد پذیر بودن ظرفیت ایجاد مزارع جهانگردی را دارند. درواقع ایجاد چند مزرعه جهانگردی در هر کریدور ییلاقی سبب جذب جهانگرد و علاقه مندی جامعه محلی به توسعه این فعالیت ها می گردد. به این معنی که ابتدا یک نفر مزرعه را به صورت حرفه ای ایجاد و الگو سازی کند، اجرای چنین طرحی موجب الگوبرداری از سوی مردم و تکرار آن خواهد شد.

گَلیَن مقدم گفت: چنانچه این موارد الگوسازی گردد مردم متوجه شوند که صرفه مالی دارد، به سمت اجرایی این فعالیت ها حرکت می نمایند.

وی با بیان اینکه داروهای گیاهی نظیر گل گاوزبان چنانچه ارگانیک و بدون کودهای شیمیایی تولید و به صورت اصولی خشک و بسته بندی شوند به راحتی به بازارهای بین المللی راه میبابند و صرفه مالی بالایی هم دارند. اما چناتچه زیرساخت هایی نظیر سوله های خشک کن تامین نگردد، محصول بی کیفیت اگر هم صادر گردد برگشت می خورد، به زنجیره صادرات وصل نخواهد شد چنین روندی زنجیره اشتغال را هم متوقف خواهد نمود.

بنا بر اعلام منابع رسمی حدود 100 هکتار از اراضی منطقه جنت رودبار رامسر زیر کشت گل گاوزبان است که از این اندازه در شرایط مطلوب حدود 25 تن گل گاوزبان خشک برداشت میگردد. بنابراین ترویج این الگوی مزرعه جهانگردی و دیگر زیرساخت های لازم برای تولید با کیفیت وصادرانی بعلاوه حمایت مالی دولت در بخش اعطای تسهیلات به اجرایی شدن این طرح ها، مهاجرت معکوس و فعال سازی اقتصاد روستا یاری می نماید.

طبق گزارش های رسمی، سهم تجارت جهانی سالانه از صادرات محصولات گیاهان دارویی حدود 124 میلیارد دلار بوده است و درحالی که از این اندازه سهم کشور ما حدود 440 میلیون دلار است که این میزان کمتر از سه دهم درصد کل تجارت جهانی است.

سرانه مصرف گیاهان دارویی نیز حدود یک کیلو گرم است و به خاطر همین است که کشت و توسعه گیاهان دارویی مورد توجه دولت مردمی سیزدهم نهاده شده است و سرمایه گذاری بر روی حدود 170 گونه گیاه دارویی می تواند مصداق روشنی از حمایت های دولت در این حوزه نام برد.