رطوبت صعودی گنبدخانه تاج الملک مسجد جامع عتیق اصفهان را در آستانه تخریب قرار داد - کنفرانس هکا

مائده کلانتری اضافه نمود: گنبدخانه تاج الملک مسجد جامع عتیق با قدمت هزار ساله حدود 45 متر با مسیر خط 2 مترو فاصله دارد و دچار مشکل رطوبت صعودی است.

رطوبت صعودی بر اثر نفوذ آب به پی دیوارها بوجود می آید و حرکت آن طبق قانون لوله های مویین به طرف بالاست.

این کارشناس بازسازی بناهای تاریخی تاکید نمود: اگر این آسیب بحرانی گنبدخانه تاج الملک، بازسازی، کف سازی کوچه مجاور آن اصلاح و برای رطوبت زیر زمین راه خروجی تعبیه نگردد، سرعت تخریب این سازه تشدید خواهد شد.

به گفته وی، بعلاوه اگر آجرها و ملات های پوسیده تعویض نگردد و خط دوم مترو به بهره برداری برسد، سرعت تخریب گنبد تاج الملک بیشتر می گردد.

کلانتری با بیان اینکه دور تا دور گنبد تاج الملک کوچه قرار گرفته است، ادامه داد: کف سازی این کوچه ها در 10 سال اخیر به وسیله شهرداری تعویض شد اما به علت غیر اصولی بودن آن رطوبت نمی تواند تبخیر گردد. در نتیجه رطوبت زیر آسفالت حبس شده و از نزدیکی جداره بنای تاریخی بالا آمده است.

این پژوهشگر بازسازی بناهای تاریخی یادآور شد: نم کنار دیوار در سالهای گذشته ادامه داشته و تبدیل به بیماری مزمن و سبب فرسوده و پوک شدن ملات بین آجرها شده است.

وی با بیان اینکه ملات 2 کار انجام می دهد، اضافه نمود: یکی موجب چسبندگی بین آجرها می گردد و دوم اینکه هر لایه ملات، وزن همه آجرهای بالای خود را تحمل و به آجرهای پایینی منتقل می نماید.

وی ادامه داد: ملات در دراز مدت و تحت تاثیر رطوبت این خاصیت ها را از دست می دهد و پوک و مانند خاک می گردد.

کلانتری با بیان اینکه آجرهای دیوارهای دور تا دور مسجد به علت رطوبت صعودی سست و کج شده اند، گفت: ملات ها به مقدار ای دچار پوسیدگی شده اند که آجرها به راحتی با دست بیرون می آیند.

وی با بیان اینکه ملات در این موقعیت توان تحمل نیروی سازه بالای سر خود را ندارد و از طرفی نمی تواند آجرها را به هم بچسباند، تاکید نمود: این رطوبت اگر ادامه پیدا کند، بعد از پوسیدگی ملات سبب پوسیدگی آجرها و تکه تکه و متزلزل آنها می گردد.

این کارشناس بازسازی آثار تاریخی اضافه نمود: اگر این روند ادامه پیدا کند، بنا نشست در خود پیدا می نماید، این اصطلاح به این معنی است که به عنوان مثال یک متر پایین دیوار در خود فرو می رود و تبدیل به 90 سانتیمتر و به مرور زمان باعث ایجاد ترک می گردد.

وی ادامه داد: ترک ها اول کوچک هستند اما به مرور زمان دهانه های آنها باز و بر تعدادشان اضافه نموده می گردد. در نتیجه با ادامه همین روند، سازه به طور کامل تخریب می گردد و دیوار و طاق می ریزد.

کلانتری گفت: تخریب در اثر رطوبت صعودی یک ماه پیش موجب ریزش دیوار و سقف یک خانه قدیمی در همسایگی مسجد جامع عتیق اصفهان شد.

وی اضافه نمود: کوچه مقابل مسجد جامع و در جنوب گنبد نظام الملک کف سازی غیر اصولی دارد، یک سمت این کوچه دیوار مسجد جامع قرار گرفته است و سمت دیگر خانه ای بود که به علت رطوبت ریزش کرد.

این کارشناس میراث فرهنگی توضیح داد: گنبدخانه تاج الملک هم اکنون در مرحله ای قرار گرفته است که به ترک های مویی رسیده، آجر و ملات دیوار مجاور کوچه پوسیده شده و کم کم در حال نشست است.

کلانتری با تاکید بر اینکه گنبد تاج الملک در زمان حاضر نقطه حساس مسجد جامع عتیق است، اضافه نمود: ترک ها و نشست ها در یک سمت گنبدخانه و همجوار با کوچه بوجود آمده اند و سمت دیگر گنبدخانه این مشکل را ندارد. در نتیجه گنبدخانه دچار نشست نامتقارن می گردد.

وی ادامه داد: همین موضوع سبب تشدید ترک ها م گردد که غیرقابل جبران است.

پیشتر مدیر عامل سازمان قطار شهری اصفهان گفته بود که دانشگاه علم و صنعت بعلت نوع خاک اصفهان و شاخصه های بنای مسجد جامع عتیق، ملاحظات فنی عبور مترو از کنار این اثر تاریخی را آنالیز می نماید.

به گفته سید محسن واعظی فر، دانشگاه علم و صنعت این موضوع را طبق استانداردهای جهانی آنالیز و مشخص می نماید که عبور مترو از کنار این اثر تاریخی چه مقدار لرزش در آن به بار می آورد و راهکارهای برطرف مسائل احتمالی چیست.