تهیه مواد اولیه کپوبافی در شهر جهانی آن با چالش روبروست - کنفرانس هکا

مریم تختایی پور (استاد حصیر بافی و کپوبافی) متولد سال 51 از روستای رزگه از شهرستان دزفول استان خوزستان است. 8 نشان ملی دارد و 2 بار هم هنرمند برتر شده است. حداقل در 50 نمایشگاه هم شرکت نموده و درخصوص حصیر بافی می گوید: حصیر بافی یکی از هنرهای قدیم دزفول است که از نخل خرما درست می گردد و مواد درون آن از علف هرزی به نام کرتک است. با ترکیب این مواد اولیه، ظروف حصیری از جا برنجی و سطل و جا میوه ای گرفته تا ساعت و حتی سفره هفت سین درست می کنیم.

او ادامه داد: سایزها و انواع ظروف حصیری خیلی متنوع ومتفاوت است و همین امر سبب می گردد بتوانیم محصولات مختلفی برای فروش داشته باشیم که هزینه های زندگی را پوشش می دهد. بازار کپوبافی خوب است.

به گفته تختایی پور، با وجود بازار خوب برای فروش ظروف حصیری و کپوبافی ها اما چالش هایی در این حوزه نیز وجود دارد، چرا که تامین مواد اولیه با مشکل روبروست. مواد اولیه ای که در دزفول وجود دارد کفاف احتیاج حصیربافان و کپو بافان را نمی دهد، چرا که فقط 5 هزار کپوباف در دزفول فعال هستند که تامین مواد اولیه برای آنها کار دشواری است. تهیه نخل خرما برای این کار باید از بخش زینتی باشد تا کپورهای با کیفیت فراوری گردد. از این رو مواد اولیه از بوشهر، برازجان و بندرعباس وارد می گردد که در نهایت بر قیمت تمام شده تاثیر می گذارد.

او اظهار داشت: حدود 50 درصد قیمت محصول فراوری شده به علت تامین مواد اولیه از خارج از دزفول افزایش پیدا می نماید اما بازار کپو نسبتا خوب است، چرا که ظروف خیلی بزرگ نیستند تا قیمت خیلی زیاد گردد. برای مثال قیمت بزرگترین ظرف کپو در حدود 300 و 400 هزار تومان است و بازار کشش فروش با این قیمت را دارد. البته کپوهای بسیار ظریف باف هم داریم که ممکن است با قیمت های 3 و 4 میلیون به فروش برسند اما قالب کارهای بازار با قیمت های مناسب به فروش می رسند.

استاد حصیر بافی و کپوبافی گفت: رشته کپوبافی در دفزول بگونه ای هست که عموم افراد در خانه های خود مشغول فراوری آن هستند. من به عنوان فراوری نماینده اصلی باید درصدد تامین مواد اولیه برآیم و سفارش ها را ثبت کنم و برای فراوری این امکانات را در اختیار فراوری نمایندگان خانگی قرار دهم. با توجه به آنکه دزفول شهر جهانی کپوبافی است تقریبا میتوان گفت در هر خانه ای کپوبافی انجام می گردد. عموما هم به وسیله خانم ها فراوری می گردد که در کنار انجام کارهای خانگی کپو نیز می بافند. کپو بافی نسل به نسل در میان مردمان دزفول منتقل شده و تا امروز ادامه یافت. من نیز از مادرم یاد گرفتم و مادرم هم از مادربزرگ خود یاد گرفته بود.

او درخصوص نوآوری هایی که در کپوبافی شاهد هستیم، گفت: طراحی ظروفی که متشکل از چوب خراطی شده و کپو است، تلفیق مدل های مختلف و درست کردن اشکال مختلف کاربردی امروزی از جمله خلاقیت هایی است که در کپوبافی شاهد هستیم. حتی در طرح ها و رنگ ها نیز خلاقیت داشتیم. در گذشته بیشتر ظروف کپو بافی دایره ای شکل بودند حتی در زبان بختیاری به سر کپو معروف است، چرا که کپو گرد بود. در واقع کپو ظرفی برای نگهداری مایه خمیر بود و چونه ها در این ظروف نگهداری می کردند تا مانع خشک شدن خمیر شوند. سینی های بزرگ کپو نیز باری پخت نان استفاده میشد. اما امروز اشکال مربع، لوزی، بیضی و…را نیز شاهد هستیم.

تختایی پور بعلاوه در مورد طرح هایی که در کپوبافی شاهد هستیم، گفت: لوزی ها نشان از آجر کاری دزفول دارند و رنگ ها نیز برگرفته از آداب و رسوم ما هستند. البته این روزها با توجه به احتیاج و سلیقه مشتری رنگ ها و طرح ها قابل تغییر است. اما در حال حاضر حصیر سبز و سفید-کرم رنگ طبیعی به شمار میرود و برای سایر حصیرها که قهوه ای یا رنگ های دیگر هستند از رنگ استفاده می کنیم. اگر از رنگ طبیعی استفاده کنیم قیمت بیشتر می گردد. از این رو عموما از رنگ شیمیایی استفاده می کنیم.

به گفته او، ثبت جهانی دزفول به عنوان شهر جهانی کپوبافی در فروش این صنایع دستی و شناسانده شدن آن در عرصه های بین المللی تاثیرگذار بوده و شاید بتوان گفت تاثیر آن درحدود 10 درصد بوده اما احتیاج است تا راههای صادرات هموار گردد تا فراوری نمایندگان بتوانند آثار خود را به سایر کشورها ارسال نمایند.