بازار تهران ذی نفعان زیادی دارد؛ ایمنی بازار اراده حاکمیتی می خواهد - کنفرانس هکا

زمستان فصل خوبی برای بازار تهران نبود. دو آتش سوزی بزرگ، یکی در تیمچه حاجب الدوله و دیگری در ناصرخسرو خسارت های زیادی به کسبه ها زد. حوادثی که خسارت جانی در پی نداشت و فقط یادآوری یک هشدار قدیمی بود که بازار تهران یکی از آسیب پذیرترین نقاط تهران در برابر حریق است.

پس از این حادثه اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمران مجلس به خبرگزاری مجلس گفته بود: حفاظت از بافت های فرسوده احتیاجمند اقدامات یک تیم همه جانبه است، به قدری این موضوع وسیع است که مسئولان از ورود به مساله می ترسند.

او تاکید نموده بود که دسترسی به معابر، پاساژها، تیمچه ها، و سراهای آن کار بسیاری سخت و دشواری است و باید این موضوع در دستور کار شورای شهر و شهرداری تهران قرار بگیرد تا کمتر شاهد چنین اتفاقاتی باشیم.

نماینده مردم در مجلس یازدهم گفته بود: ایمن سازی بازار تهران و ارائه لایحه ایمنی و حفاظت از این بازار به وسیله شهرداری، یکی از موضوعات مهم است که باید به وسیله دولت به مجلس ارائه گردد و بعلاوه مطالعات دقیقی روی مراکز تجاری قدیمی صورت بگیرد و با برگزاری جلسات متعدد با اتحادیه اصناف و بازاریان مساله فرسودگی این مراکز یکبار برای همواره حل گردد، بی شک متخصصانی در این حوزه هستند که می توانند معماری و شهرسازی را در کنار ایمنی برقرار نمایند. شهرداری، وزارت راه و شهرسازی و اتحادیه بازاریان باید با ارائه فراخوانی درصدد برطرف مسائل عمرانی مرکز باشند. حفظ و نگهداری از اموال و دارایی بازاریان با ورود سازمان ها و نهادهای مختلفی همانند شهرداری، نیروی انتظامی، وزارت راه و شهرسازی و… ممکن است منجر به کاهش تخریب بناهای قدیمی، دزدی و سرقت گردد.

احمد صادقی، عضو شورای شهر تهران درخصوص اینکه گفته می گردد مسئولان از ورود به مساله ایمنی بازار می ترسند به پانا می گوید: این تحلیل درست است و در این شهر اراده ای بر انجام هر کاری باشد انجام می گردد.

او ادامه می دهد: در بحث بازار ذی نفعان زیاد هستند و کسانی که ذی نفع هستند اجازه اینکه در بازار، ایمنی اتفاق بیفتد ندارند زیرا تصمیم گیر در حوزه بازار زیاد است و مقاومت ها هم زیاد است.

صادقی با اشاره به اینکه در ادوار مختلف مدیریت شهری داشتیم که جایی مثل بازار میوه و تره بار را از میدان شوش منتقل کردیم و آن فضا به یک فضای کاملاً قابل استفاده برای شهر و شهفرایندان تبدیل شد، تاکید می نماید: بازار هم باید تکلیفش برای یکبار انجام گردد و همه ذی نفعان پای کار بیایند و شهرداری تهران متولی گردد. شهرداری تهران به تنهایی متولی نیست و قانون این اجازه را به او نمی دهد و احتیاج به همراهی همه دستگاه ها دارد.

به گفته این عضو شورای شهر تهران این یک اراده شخصی نییست و اراده حاکمیتی است و تا اراده حاکمیتی نباشد این اتفاق نمی افتد. به نظر من بازار تهران برای زمانی ساخته شده که مراجعه مردمی این چنین نداشته و به عنوان بنکداری انجام می شده و کلی فروشی بوده و جزئی فروشی نبوده است و جمعیت آن زمان شاید نصف جمعیت فعلی تهران هم نبوده و بازار تهران برای این حجم ساخته نشده است.

صادقی می گوید: بازار تهران کشش جایگاه یک بازاری به عنوان بازار مرکزی تهران را قطعاً ندارد و باید جایی ساخته گردد و این بازار هم به عنوان یک بنای تاریخی و جایی که می تواند حتی کارهای تجاری انجام دهد باشد، ولی نه به این صورت که مراجعات زیادی برای جزئی فروشی گردد و این اراده کل نظام را می خواهد.

مهدی بابایی، رئیس کمیته ایمنی شورای شهر هم در مورد ایمنی بازار نیز می گوید: کمیته برطرف خطر و ایمنی بازار بزرگ تهران در شهرداری منطقه 12 تشکیل شده اما فرایند رسیدگی به پفراینده اماکن ناایمن محدوده بازار با کندی پیش می رود. شورای شهر در سال 87 با توجه به اینکه بازار بزرگ تهران یکی از کانون های پرخطر و با ریسک بالا است و روزانه پذیرای شهفرایندان زیادی است، مصوبه الزام شهرداری تهران به ارائه لایحه حفاظت، احیا، ارتقا و مدیریت یکپارچه بازار را گذرانده است.

او با بیان اینکه این مصوبه با توجه به وجوه تاریخی، فرهنگی، اجتماعی بازار و به منظور مصون نگه داشتن هویت تاریخی و فرهنگی بازار بوده است، معتقد است: شهرداری در این مصوبه موظف شده بود که حداکثر ظرف سه ماه لایحه مذکور را ارائه کند.

بابایی ادامه می دهد: مقرر شده بود این لایحه با 25 معیار راهبردی تهیه، تدوین و به شورای شهر ارائه گردد اما با گذشت 13 سال، مغفول مانده است.

مدتی پیش زهرا شمس احسان، عضو شورای شهر تهران به شرایط ناایمن بازار تهران اشاره نموده و گفته بود که بازار تهران فرسودگی مفرط، تراکم شدید فعالیت نمایندگان و بورس فعالیت ها حاوی پتانسیل حریق است. مساحت 112 هکتاری بازار تهران 2 دهم درصد از مساحت تهران را در بر می گیرد، 52 درصد عمده فروشی ها، 5 درصد خرده فروشی ها و 7 درصد کارگاه های تولیدی شهر تهران نیز در این مکان مستقر شده اند.

به گفته او، روزانه یک و نیم تا 2 میلیون نفر به محدوده بازار مراجعه می نمایند درحالیکه بازار دچار فرسودگی مفرط است. 72 درصد بناها بیش از 30 سال است و 48 درصد بناها بیش از 50 سال عمر دارند و از مهمترین مسائل فقر شدید فضاهای روباز و نفوذناپذیری معابر است.

این عضو شورای شهر تهران هشدار داده بود: با قدمت 200 ساله بازار اکنون بخش قابل توجهی از سیم کشی ها موجود مستهلک شده و در حوزه لوله کشی آب نیز بخشی از ظرفیت های کنونی پوسیده شده است. برطرف خطر از بناها واقع در معابر عمومی و خصوصی از وظایف اساسی شهرداری است بنابراین لازم است در قالب مدیریت یکپارچه اقدامات فوریت دار از جمله صدور یا ضرورت تمدید پروانه کسب را به داشتن شناسنامه ایمنی، هوشمندسازی اطفا حریق، تشکیل کمیته نظارت بر ایمنی بازار، اعتمادسازی میان بازاریان و مدیریت شهری، ارائه مشوق به بازاریان برای نوسازی و تکمیل زیرساخت های موجود در دستور کار قرار گیرد.