وعده های انتخاباتی، چگونه محیط زیست را تهدید می نماید؟

به گزارش کنفرانس هکا، صدای تذکرات محیط زیستی نمایندگان مجلس شورای اسلامی هر روز در صحن علنی خانه ملت می پیچد. آیا وعده های انتخاباتی همین نمایندگان عامل بعضی تخریب های محیط زیستی نیست؟

به گزارش خبرنگاران، بحران محیط زیستی سالهاست به بحرانی دنیای تبدیل شده است. فعالان محیط زیست حال زمین را خراب و سال 2018 را یکی از پرحادثه ترین سالها برای محیط زیست می دانند. از طوفان های سهمگین و قطع درختان گرفته تا سیل و آتش سوزی های بی سابقه. جدیدترین گزارش صندوق دنیای طبیعت با عنوان گزارش سیاره زندگی در خصوص وضعیت محیط زیست دنیا در انتها سال 2018 منتشر شد. این گزارش که هر دو سال یک بار منتشر می گردد، بازتابی از تاثیر فعالیت های انسان در وضعیت جنگل ها، اقیانوس ها، آب و هوا و تنوع زیستی زمین است. به اعتقاد مدیران این گزارش، اطلاعات جدید چشم اندازی بسیار نگران نماینده داشته و یک هشدار بزرگ برای همه ساکنان زمین است.

ایران نیز مثل سایر کشورها از این قاعده خارج نیست. نمود شاخص آن در سیل اخیر قابل مشاهده است. اواخر سال 97 و اوایل سال 98 کام نوروزی ایرانیان بر اثر سیلی فاجعه بار تلخ شد. سیل در استان های بسیاری رخ داد و ده ها کشته و زخمی بر جای گذاشت. این مخاطره بیش از 20 استان را دچار آب گرفتگی، سیلاب و آسیب های سنگین کرد و هنوز هم آثار آن باقی است. بسیاری از کارشناسان سیل را نه اتفاقی صرفا طبیعی بلکه نتیجه سیاست های چندین و چند ساله می دانند. از احداث سد و عدم لایروبی رودها گرفته تا گرم تر شدن کره زمین.

شهرهای مختلف ایران هر کدام با اقلیم مختص به خود به نوعی با بحران محیط زیستی دست و پنجه نرم می نماید. بحران های متعدد اقلیم های مختلف را می توان از کنش و فریاد فعالان و کارشناسان محیط زیست شنید. نشست زمین و فرسایش خاک، آلودگی آب و هوا، لایروبی رودخانه و موضوع ریزگردها، خشک شدن دریاچه ها و تالاب ها، قطع درختان و کاهش پوشش گیاهی، پسماند(زباله های شهری و صنعتی)، گازهای گلخانه ای و گرم تر شدن مناطق و هزار و یک بحران محیط زیستی دیگر که به دغدغه مردم و مسئولان تبدیل شده است.

نامزدهای نمایندگی مجلس شورای اسلامی اما در گرماگرم انتخابات آگاهانه یا ناآگاهانه اعتماد مردم را به وسیله زدن چوب حراج بر محیط زیست کسب می نمایند. وعده های انتقال آب، بهره برداری وسیع از آب های زیرزمینی، سد سازی، افزایش تعداد حلقه های چاه عمیق، توسعه کشاورزی ناپایدار بدون توجه به ظرفیت های سرزمینی و بدون توجه به مقوله آمایش کشاورزی و جاده سازی در دل کوه و جنگل تنها بخش کوچکی از وعده هایی است که نامزدها به موکلان خود می دهند.

علی محمد شاعری نماینده مردم بهشهر در مجلس ضمن انتقاد از روند سدسازی در ایران می گوید: ممکن است برخی کاندیداها در محیط هایی وعده ایجاد سد بدهند که تبعات غیرقابل جبرانی داشته باشد. مثل همان سدهایی که بالای ارومیه زدند و آن دریاچه را خشک کردند. شاید علت اصلی خشک شدن دریاچه ارومیه مجلسیان نبوده باشند اما در گذشته به یاد دارم که نمایندگان منطقه ارومیه وعده زدن سد را می دادند. بسیاری از نمایندگان را می شناسم که بخش دار یک شهر بوده اند با توجه به تعصبات منطقه ای و شهرستانی رأی آورده و وارد مجلس شده اند. چنین نماینده ای وقتی وارد مجلس می گردد نمی تواند ریل گذاری های اصلی را انجام دهد و مجلس را درگیر وعده های حوزه انتخابیه می نماید که ممکن است به نفع ایران نباشد.

شاید هر روز در مجلس شورای اسلامی تذکرات نمایندگان در خصوص حق آبه طبیعی را شنیده باشیم. وقت آن است که بپرسیم طی چه فرآیندی طبیعت از آب محروم شده است؟ سدهای بسیاری در ایران، مانع از جاری شدن روان آب ها در طبیعت می شوند و حق آبه طبیعت را در هر ناکجاآبادی بی رحمانه به کام خود می کشند. چاه های عمیق آزمندانه آب های چندهزارساله را از دل زمین بیرون می کشند و رمق زمین را می بلعند. سدها و چاه های عمیق، علامت های توسعه ناپایداری که هرکدام شان یادآور بخشی از وعده های انتخاباتی یکی از کاندایدها در حوزه های مختلف انتخابیه است.

علی ابراهیمی سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس، در گفت وگویی تفصیلی با خبرنگاران در خصوص نسبت خشکسالی و احداث سد می گوید: هیچ دلیل علمی عبور ما از مرحله خشکسالی را اثبات نمی نماید. سیل اخیر واقعه ای عجیب بود. با توجه به افزایش دمای کره زمین، دمای اشباع در منطقه ما تغییرات جدی نموده است. این بدین معناست که اگر قرار بود یک باران آرام با یک درجه اشباع معمولی را تجربه کنیم، حدت و شدت بارندگی چند برابری را تجربه خواهیم کرد. چنین اتفاق هولناکی را می توان به تغییر اقلیم نسبت داد پس امکان تکرار دیر یا زود این اتفاق وجود دارد. سال زراعی 97-96 جزء خشک ترین سال ها و 98-97 جزء پربارش ترین سال ها گزارش شده است. این اتفاق اخیر یک هشدار جدی است باید فکر اساسی برای استفاده از فرصت های محدود انجام داد. ما باید سدهای بیشتری را احداث کنیم ولی نه سدی که همزمان آبگیری گردد. سدهایی آماده به کار که در شرایط عادی حق آبه ها را تصاحب نکند ولی اگر به چنین بارندگی هایی رسیدیم، آب را مهار کنیم.

عضو دیگری از کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس فاجعه محیط زیستی دریاچه ارومیه را مثال مناسبی برای وعده های انتخاباتی مضر برای محیط زیست می داند و می گوید: تمامی مسائل دریاچه ارومیه ناشی از ایجاد همان 60 - 70 سد احداث شده است. این سدها بدون شک با دخالت نمایندگان احداث شده است. موضوع انتقال آب بین حوزه ای هم مثال مناسبی برای وعده هایی است که در اغلب موارد منجر به تخریب محیط زیست می گردد. نامزدهای انتخاباتی و نماینده مجلس نباید هر حرف وعده ای که دلش خواست بزند و بدهد.

تخلیه مفرط آب زیرزمینی موجب افت چشمگیر سطح آب سفره های زیر زمینی و افزایش خشکی و بحران جدی بی آبی در استان های مرزی شده است. هشدار کارشناسان محیط زیست در خصوص توقف صدور مصوبات منتهی به مجوز صدور پروانه های چاه های عمیق به سرحدات خود رسیده است. با عنایت به اینکه وقت زیادی به انتخابات اسفند ماه مجلس شورای اسلامی نمانده است، یکی از نماینده های سیستان و بلوچستان در تذکری شفاهی در مجلس از اجرایی شدن پروژه اولین چاه آب ژرف ایران به عمق 3 هزار و 200 متر در سیستان و بلوچستان اطلاع داد و به خاطر روند رو به رشد آن از مسئولان اجرایی تشکر کرد.

بسیاری از کارشناسان معتقدند که حفر چاه آب ژرف هزینه ای میلیاردی داشته و صرفه مالی ندارد. همچنین آب های ژرف، ممکن است چندان مناسب برای شرب نبوده و نیازمند تصفیه دوباره یا شیرین شدن باشد. احمد علی کیخا، رئیس کمیسیون کشاورزی که به نظر می رسید انتقاداتی به این مسئله دارد حاضر به گفت وگو در این مورد نشد. او که خود نمایندگی مردم زابل را به عهده دارد در گفت وگو با خبرنگاران، اظهار کرد: استراتژی من از ابتدا این بود که صحبتی در خصوص این چاه نداشته باشم. تا به حال در این مورد اظهار نظر ننموده ام و اکنون نیز اظهاری ندارم.

سخنگوی کمیسیون کشاورزی در گفت وگو با خبرنگاران با ذکر چند مثال معین کرد که بسیاری از وعده های انتخاباتی، محیط زیست را تهدید می نماید. نماینده مردم شازند در مجلس اشکال اصلی را در سبک انتخابات ایران دانست و گفت: صنایع آب بر مثل پتروشیمی ها یا پالایشگاه ها نباید در مناطق خشک تاسیس شوند زیرا آب زیادی مصرف می نمایند. همین صنایع نباید در مناطق پرتراکم جمعیتی تأسیس شوند زیرا آلایندگی بالایی دارند. متأسفانه تاسیس این صنایع دست مایه نمایندگان حوزه های انتخابیه شده است. می توان این طور تفسیر کرد که فردی برای اینکه حضوری 4 ساله در مجلس داشته باشد، به سمت پروژه هایی حرکت نموده که آسیب زا هستند.

نماینده مردم شازند در مجلس وعده های مضر برای محیط زیست را متضمن آسیب های اجتماعی دانست و گفت: همه نمایندگان حوزه استان های شمالی، مخالف شیرین کردن آب دریای خزر هستند. بدون اینکه اصلا ارزیابی نمایند که آیا این اقدام در راستای منافع ملی هست یا نیست؟ انتقال آب از دریاهای جنوبی ایران نیز مورد انتقاد نماینده های حوزه های انتخابیه جنوبی است؛ بدون اینکه آنالیز در این خصوص صورت بگیرد.

شاید وقت آن رسیده که ورق وعده های انتخاباتی نامزدها برگردد. اینکه مردم سطح مطالبات شان را از نامزدهای انتخابات تغییر دهند، توقع بی جایی به نظر می رسد. قانون گذاری برای توسعه عدالت زیست محیطی همان چیزی است که کاهش تنش های قومی، تقویت امنیت ملی، کاهش روزافزون فقر، افزایش سرمایه اجتماعی، کاهش خشونت، و البته کاهش مهاجرت درون مرزی را به همراه خواهد آورد. باید ساختارهایی فراهم گردد که نامزدهای نمایندگی در همه حوزه ها، برنامه های منسجم برای حل بحران های زیست محیطی داشته تا از فرصت بی نظیر چهارساله قانونگذاری، برای تقلیل این آسیب ها و توسعه پایدار استفاده نمایند.