هم نشینی ماه و پروین در آسمان هفته چهارم اسفند 1402 - کنفرانس هکا

هفته چهارم اسفند 1402، ماه رویدادهایی تماشای را برای علاقه مندان به آسمان شب رقم می زند. در ابتدای هفته ماه نو شکل می گیرد که آغاز ماه رمضان را نوید می دهد. یک روز بعد به آسانی می توان هلال نازک اول ماه را هنگام غروب خورشید رصد کرد و با گذشت یک روز دیگر، این بار قمر زمین در کنار مشتری دیده می گردد و خاتمه چهارشنبه شب، کنار خوشه پروین جای می گیرد.

رویدادهای نجومی هفته چهارم اسفند

شنبه 19 اسفند

ساعت 06:12 هلال آخر ماه شعبان 1445 هجری قمری روی داده که امکان رصد آن تنها با ابزار اپتیکی وجود داشته است.

ستاره شباهنگ با جلوه خاصی درخشان ترین ستاره در صورت فلکی سگ بزرگ است. در یک آسمان بسیار تاریک، شکل واقعی سگ بزرگ کاملا پیداست: تصویری از نیم رخ یک سگ که به سمت راست روی پاهای عقب خود چرخیده است. با این حال برای بسیاری از ساکنان زمین که در مناطقی با آلودگی نوری زندگی می نمایند، تنها پنج ستاره درخشان آن دیده می شوند.

یکشنبه 20 اسفند

ساعت 10:36 ماه با فاصله 357 هزار کیلومتر در حضیض مداری قرار می گیرد و ساعت 12:30 هم لحظه وقوع ماه نو است.

صورت فلکی کم نور سرطان بر خط جدانماینده سنتی بین آسمان زمستان و بهار واقع شده است: جایی بین صورت های فلکی دوپیکر (جوزا) و شیر (اسد). صورت فلکی سرطان، یک جرم سماوی منحصربه فرد را در دل خود دارد: خوشه ستاره ای کندوی عسل (M44).

اگر در منطقه ای که هستید، آلودگی نوری کمی داشته باشید می توانید این خوشه را با چشم غیرمسلح هم ببینید. برای تماشا آن باید جایی میان ستاره سرپسین (Pollux) در دوپیکر و قلب الاسد (Regulus) در صورت فلکی شیر را نگاه کنید. با دوربین دوچشمی اما شرایط تماشا آن بسیار آسان تر است. در پی یک دسته پراکنده از ستاره های کوچک کم نور باشید که از قدر 6.5 کم سوتر هستند.

دوشنبه 21 اسفند

از ماه نو بیش از یک روز گذشته و بنابراین ساعت 18:30 هلال اول ماه رمضان 1445 هجری قمری به آسانی با چشم غیرمسلح دیده خواهد شد.

پیش از آن هم در ساعت 18:10 می توانید شاهد آغاز عبور هم زمان سایه های دو قمر اروپا و گانیمد از روی قرص مشتری باشید که در ساعت 19:50 سرانجام می یابد.

اگر شما در عرض های جغرافیایی میانه شمالی مانند ایران باشید، ستاره های سرپیشین و سرپسین در صورت فلکی دوپیکر بلافاصله پس از تاریکی هوا از بالای سرتان می گذرند. این دو ستاره نمایان گر سرهای دوقلوهای جوزا هستند. سرپسین به وضوح روشن تر از سرپیشین است.

سه شنبه 22 اسفند

تا شب هنگام، دب اکبر (خرس بزرگ) در شمال شرقی آسمان به ارتفاع مناسبی می رسد و آغاز به انحراف به سمت چپ می نماید. اگر با حدود سه مشت در طول بازوی کشیده، به سمت چپ آن نگاه کنید می توانید ستاره قطبی در صورت فلکی دب اصغر (خرس کوچک) را ببینید.

به جز ستاره قطبی تنها چیزی که ممکن است از صورت فلکی دب کوچک در میان آلودگی نوری ببینید، دو ستاره ای هستند که لبه بیرونی کاسه آن را تشکیل می دهند: کوکب (Kochab) و فرقد (Pherkad). این دو ستاره نگهبان قطب را می توانید پایین سمت راست ستاره قطبی (پولاریس) پیدا کنید که تقریبا به صورت عمودی جای گرفته اند.

چهارشنبه 23 اسفند

چشم انداز برجسته آسمان اوایل شب، مقارنه تماشایی هلال ماه و مشتری در غرب آسمان است که فقط حدود 4.8 درجه از هم فاصله دارند و می توانید از ابتدای شب تا ساعت 21:30 آن را رؤیت کنید.

پنج شنبه 24 اسفند

اکنون هلال ضخیم تر ماه با خوشه پروین (Pleiades) در بالای مشتری هم نشین می گردد. ماه و پروین در هنگام شب فقط چند درجه از هم فاصله دارند و با پیشروی شب کم کم به هم نزدیک تر می شوند تا در ساعت 22:54 به اوج نزدیکی با 5.7 درجه برسند.

آدینه 25 اسفند

دب اکبر این عصرها به آرامی در شمال شرقی می درخشد و با قرارگیری روی دسته خود کاملا به چشم می آید. احتمالا می دانید که دو ستاره جلویی کاسه این صورت فلکی به عنوان نشان گرها شناخته می شوند که امتداد آن ها به ستاره قطبی اشاره می نماید. در اطراف ستاره قطبی صورت های فلکی جذابی قرار گرفته اند که اگر یک نقشه آسمان همراه داشته باشید، به آسانی می توانید ستاره های آن ها را پیدا کنید.

شرایط سیارات در هفته چهارم اسفند 1402

عطارد در پس غروب خورشید به صورت بسیار کم نور دیده می گردد. باید حدود 35 تا 45 دقیقه پس از غروب آفتاب، کمی بالاتر از افق خود به سمت غرب آن را جست وجو کنید که خیلی پایین تر از مشتری جای گرفته است. هر چه به اواخر هفته نزدیک شویم، شانس شما برای تماشای آن بیشتر است. در حال حاضر عطارد قدر حدود 1.0- دارد.

زهره با قدر 3.8- در سپیده دم با ارتفاع کمی نسبت به افق دیده می گردد. حدود 30 تا 20 دقیقه پیش از طلوع خورشید دقیقا بالای افق شرقی و جنوب شرقی در پی آن باشید.

مریخ با قدر 1.3+ هم در اعماق طلوع خورشید، سمت راست بالای زهره دیده می گردد اما تنها یک صدم ناهید روشنایی دارد! در هفته چهارم اسفند 1402 فاصله بین آن ها از 8 درجه به 11 درجه در آسمان افزایش می یابد.

مشتری با قدر 2.2- همچنان در صورت فلکی حمل جای دارد و هنگام غروب به آسانی در ارتفاع زیاد دیده می گردد و کم کم پایین تر می رود. در یک تلسکوپ می توانید قرص آن را به عرض 35 ثانیه قوسی تشخیص دهید و قمرهای گالیله ای آن را رصد کنید.

زحل در پس تابش خیره نماینده خورشید از دید خارج است.

اورانوس هم با قدر 5.7 در صورت فلکی حمل، 5 درجه بالاتر از مشتری حضور دارد و برای تماشا آن باید ابزار رصدی در اختیار داشته باشید.

نپتون هم در مقارنه با خورشید است و امکان رصد آن وجود ندارد.

عکس کاور: مقارنه ماه و خوشه پروین (Credit: Salvatore Cerruto, TWAN)

منابع: Sky and Telescop, مجله نجوم