نخستین رویداد نیم دایره دنیای اقتصاد برگزارشد؛ چالش های توسعه تجارت آنلاین زیر ذره بین - کنفرانس هکا

به گزارش خبرنگاران، ندا لهردی خبرنگار در گزارشی به وقایع این نشست را مرور کرد. او نوشت:اولین نیم دایره اما به موضوع تجارت الکترونیکی، چالش ها و پیچ و خم های آن اختصاص داشت و فعالان اصلی این عرصه مانند مدیران دیجی کالا، معاون شرکت تجارت الکترونیکی ارتباطات فردا، مدیر سابق بامیلو (و بنیان گذار استارت آپ پادرو)، مدیر استارت آپ مدیسه و سخنگوی اتحادیه کسب وکارهای اینترنتی در کنار رئیس سازمان فناوری اطلاعات در آن به سخنرانی، بحث و تبادل نظر پرداختند. نخستین رویداد نیم دایره میزبان حدود 300 فعال استارت آپی، مدیران شرکت های تکنولوژی، کنندگان مجلس و کارشناسان نهادهای دولتی و فعالان رسانه بود.

اقتصاد دیجیتال، اولویت جهانی اقتصاد

در سال های اخیر رشد و نفوذ تکنولوژی و توسعه ارتباطات مبتنی بر اینترنت در حوزه های مختلف، اقتصاد دیجیتال را به بخشی مهم و جدایی ناپذیر از اقتصاد کلان تبدیل کرده است. این همان موضوعی است که به گفته سروش فولادچی مدیر مرکز همایش های جهانی اقتصاد، از ابتدا در سیاست گذاری های این گروه رسانه ای در اولویت قرار گرفت. او به عنوان اولین سخنران در این همایش گفت: مجموعه جهانی اقتصاد از آغاز کار خود و در کنار توجه به اقتصاد کلان، تمرکز ویژه ای روی بحث اقتصاد دیجیتال داشته است. ایجاد صفحات بازار دیجیتال از ابتدای انتشار روزنامه گواه همین موضوع و بخشی از این رویکرد بوده است. به گفته فولادچی علاوه بر خود روزنامه سیاست ها و ظرفیت های رسانه ای این مجموعه از جمله هفته نامه تجارت فردا، سایت خبرنگاران، روزنامه فایننشال تریبیون و همین اواخر رسانه اینترنتی اکوایران همواره درجهت حمایت از جریان رقابتی آزاد و سالم بین بازیگران اقتصاد اعم از سنتی و مدرن (استارت آپ ها) بوده است.

به گفته فولادچی این گروه رسانه ای در سلسله رویدادهای نیم دایره تلاش می کند تا میزبان مهم ترین فعالان یک عرصه اقتصاد دیجیتال باشد و در قدم اول موضوع تجارت الکترونیکی را مدنظر قرار داده است. فولادچی گفت: به همین دلیل از دیجی کالا به عنوان یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین بازیگران این عرصه دعوت کردیم تا در این رویداد حضور داشته باشند. آنها گزارشی از عملکرد شش ماهه خود آماده کرده بودند که پیشنهاد کردیم آن را در این همایش ارائه کنند. همچنین از سایر بازیگران فعال در این عرصه هم برای سخنرانی و شرکت در میزگرد اصلی رویداد دعوت کردیم و در ادامه هم تلاش می کنیم تا در رویدادهای بعدی نیم دایره، میزبان دیگر شرکت های مهم حوزه های مختلف اقتصاد دیجیتال باشیم.

چالش های رشد بازارهای آنلاین در ایران

معاون توسعه و نوآوری شرکت تجارت الکترونیکی ارتباط فردا، سخنران بعدی این همایش بود تا با ارائه آمارها و گزارش های مستند، به بررسی فرایندهای تجارت الکترونیکی در جهان و در نهایت بررسی چالش ها و چشم انداز بازارهای آنلاین در ایران بپردازد. نیما نامداری در همان ابتدا با بررسی فرایند تغییر جایگاه شرکت های تکنولوژی در فهرست برترین شرکت های جهان در طول سال های گذشته، تاکید کرد که تجارت الکترونیک حالا به بازار مهم و سودآوری تبدیل شده است؛ تا جایی که فهرست 10 شرکت برتر جهان که در سال های گذشته اغلب در اختیار شرکت های بزرگ نفتی بود، حالا تغییر کرده و شاهد حضور شرکت های بزرگ تکنولوژی در این فهرست هستیم. او همچنین با بررسی تغییرات ایجاد شده در زنجیره تامین و عرضه کالا و محصولات، به رونق فعالیت بازارگاه ها (Market Places) در سال های اخیر اشاره کرد و اضافه کرد: براساس آمارها پیش بینی می شود تا سال 2020 بازارگاه ها 40 درصد از بازار خرده فروشی آنلاین جهان را به خودشان اختصاص بدهند. به این ترتیب است که اتحادیه اروپا با 9/ 601 میلیارد دلار، باارزش ترین بازار تجارت الکترونیک جهان در سال 2017 را در اختیار داشته است. اندازه بازار تجارت الکترونیک آمریکا و چین در این سال تقریبا برابر بوده، اما رشد خرده فروشی آنلاین در چین بسیار بیشتر بوده است. معاون توسعه و نوآوری شرکت تجارت الکترونیکی ارتباط فردا در ادامه به بررسی چالش های پیش روی کسب وکارهای دیجیتال در ایران پرداخت و گفت: هر چند فرایند تقاضا در ایران مشابه دیگر کشورهای جهان است، اما چالش ها و مسائل اغلب مانع رشد بیشتر کسب وکارهای دیجیتال در کشور ما هستند. بانک های ما به خصوص در زمینه اقتصاد خرد، در تامین منابع اقتصادی مورد نیاز کسب وکارهای دیجیتال ضعیف هستند و آنها ناچار به تامین منابع مورد نیازشان از بخش های دیگر و حتی از طریق گردش اقتصادی ایجاد شده توسط مردم می شوند. این درحالی است که مسائل کسب وکارهای دیجیتال در ایران به اینجا محدود نشده و تعامل با نهادهای قانونی مانند اداره اقتصادیات و سازمان تامین اجتماعی که همچنان سازوکار سنتی و قدیمی خودشان را دنبال می کنند، مسائل پیچیده و بغرنجی را به همراه دارد. نامداری در نهایت قدرت خرید مردم را به عنوان عاملی مهم و موثر در رشد تجارت الکترونیک برشمرد و اضافه کرد: بررسی آمارهای ارائه شده توسط مرکز آمار ایران نشان می دهد که قدرت خرید مردم از سال 95 تا 97 کاهش معناداری پیدا کرده است و مردم در سال 97 می توانستند تنها 6/ 9 درصد از درآمدشان را به پس انداز یا خریدهایی به جز نیازهای اولیه اختصاص بدهند. سال هاست که نرخ تورم ایران دو رقمی است و این موضوع تاثیر مستقیمی روی عملکرد و رشد کسب وکارهای دیجیتال می گذارد.

چالش های توسعه تجارت الکترونیک در ایران

میزگرد تخصصی بررسی پیچ و خم های توسعه تجارت الکترونیکی در فضای کسب وکارهای ایران، اما مهم ترین بخش از این رویداد نیم دایره بود که با مدیریت شهرام شریف دبیر گروه بازار دیجیتال روزنامه جهانی اقتصاد و حضور امیر ناظمی رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران، سعید محمدی بنیان گذار و مدیرعامل دیجی کالا، حامد رضایی مدیرعامل مدیسه، پشوتن پورپزشک بنیان گذار پادرو و مدیرعامل سابق فروشگاه اینترنتی بامیلو و رضا الفت نسب دبیر انجمن صنفی کسب وکارهای اینترنتی، برگزار شد. شریف در ابتدا بحث نبود تعریف دقیق تجارت الکترونیک را بیان کرد و گفت: درحال حاضر تعریف واضحی از تجارت الکترونیک در ایران نداریم. تفاوت آمارهای جهانی ارائه شده از تجارت الکترونیک ایران با واقعیت های موجود در این بازار، می تواند گمراه کننده باشد و چشم انداز این بازار را در ابهام قرار بدهد. درحالی که براساس گزارش آنکتاد، شاخص آمادگی تجارت الکترونیکی ایران در سال 2019 بالاتر از کشورهایی مانند ترکیه است، اما شاهد این هستیم که همزمان سهم خرده فروشی آنلاین ما یک تا 2 درصد کل خرده فروشی کشور است که این میزان حتی از نصف متوسط جهانی در کشورهای درحال توسعه هم پایین تر است. امیر ناظمی هم در این باره گفت: تعریف ما از تجارت الکترونیک بسته به فرایند تغییرات این صنعت، متغیر بوده است. زمانی که تجارت الکترونیک در ایران مربوط به تراکنش های اقتصادی بوده، ما آن را با تراکنش های شاپرک می سنجیدیم. اما متغیرها و عوامل رشد تجارت الکترونیک در طول زمان تغییر کرده اند و حالا مبنای ما خرده فروشی از طریق درگاه های بانکی است. با فرایند رشد تکنولوژی، احتمالا در سال های آینده باید تعریف مان را بر اساس رشد تکنولوژی هایی مانند NFC و کیف پول های الکترونیکی، تغییر بدهیم. در ادامه شریف آمارهای مربوط به آمادگی تجارت الکترونیکی ایران را بیان کرد و گفت: آمارهای جهانی آنکتاد نشان می دهد که ایران در سال 2019 با هفت رتبه جهش درحال حاضر رتبه 152 جهان را در اختیار دارد؛ این باعث تعجب است.

درحالی که در گزارش موسسه دلویت سهم بازار خرده فروشی ما از میان 26 کشور در حال توسعه جهان، تنها 5 درصد بوده است. با این اوصاف باید ببینیم که در کجای بازار تجارت الکترونیک جهان ایستاده ایم؟ سعید محمدی هم آمارهایی در این زمینه ارائه کرد و گفت: در طول دو سال گذشته 200 میلیون دلار سرمایه در حوزه خرده فروشی آنلاین ایران جذب شده است که 100 میلیون دلار آن به دیجی کالا اختصاص داشته است. این درحالی است که به عقیده من باید بین یک تا 2 میلیارد دلار سرمایه گذاری در بازار خرده فروشی ایران انجام می شده است. از طرفی ساختار اقتصادی ایران هم مشکل بزرگ دیگری است. کسب وکارهای اینترنتی تنها در اقتصاد سالم، بازار شفاف و بدون قاچاق می توانند رشد کنند.رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران به بررسی سالانه شاخص های آمادگی تجارت الکترونیکی پرداخت و تاکید کرد: این بررسی ها نشان می دهد حوزه هایی که در آنها با مشکل روبه رو هستیم، مشخصا خارج از حوزه اقتصاد کسب وکارهای نوظهور است؛ یعنی بخش ICT کنترلی روی آن ندارد و مربوط به ارتباطات جهانی و مواردی مانند حق ثبت اختراع (پتنت) است. این باعث می شود که نوآوری و اقتصاد هم نتوانند از محدوده مشخصی بیشتر رشد کند. چالش هایی در زمینه نظارت و قانون گذاری هم وجود دارد. سال گذشته که رشد اقتصادی ما منفی 6/ 4 درصد بوده، صنعت IT ایران رشد 4/ 6 درصدی را تجربه کرده است و این به معنای آن است که در اقتصادی که رو به کوچک شدن است، صنعت IT رشد می کند. با این اوصاف وقتی از اقتصاد دیجیتال حرف می زنیم، حجم اقتصادی گسترده ای را باید در نظر بگیریم. دبیر گروه بازار دیجیتال روزنامه جهانی اقتصاد به موضوع سرمایه گذاری اشاره کرد و گفت: میزان سرمایه گذاری ریسک پذیر در ایران در سال 97 برابر 350 میلیارد تومان، یعنی حدود 30 میلیون دلار، بوده است. فکر می کنم مجموع تمام شاخص ها از زیرساخت گرفته تا فضای اعتمادی که دولت می تواند ایجاد کند و فضای اقتصادی و تورم، می توانند در این جریان موثر باشند. حامد رضایی مدیرعامل مدیسه، اقتصاد را مهم ترین عامل دانست و گفت: مشکل اقتصاد تورمی ما بسیار جدی تر از عواملی مانند شفافیت است. برای رشد کسب وکارهای اینترنتی نیاز به اقتصاد رقابتی و کاهش نرخ تورم داریم. این درحالی است که دسترسی به کالا هم عامل مهم دیگری است که در ایران به مسئله ای جدی تبدیل شده. در واقع فاصله میان عرضه و تقاضا باعث شده است که ساختار اقتصادی پویایی نداشته باشیم. سعید محمدی اما گفته های ناظمی را تایید کرد و گفت: تناسبی میان میزان رشد اقتصاد دیجیتال با سرمایه گذاری که در آن می شود، وجود ندارد و سخت کوشی و خلاقیت جبران کمبود این سرمایه گذاری را می کند. به عنوان مثال دیجی کالا هنوز برای پیدا کردن یک دفتر کار با مساحت ده هزار مترمربع، دچار مشکل است. رضا الفت نسب دبیر انجمن صنفی کسب وکارهای اینترنتی در مورد سرمایه گذاری در زمینه تجارت الکترونیکی در کشور گفت: در زمینه عدم جذب سرمایه گذاری در حوزه کسب وکارهای اینترنتی، نقد جدی به دولت و حاکمیت وارد است. با اتفاقاتی که اخیرا در کشور ما افتاده است، نباید انتظار داشت که هیچ سرمایه گذاری جرات حضور و سرمایه گذاری در این حوزه را داشته باشد. پشوتن پورپزشک مدیرعامل سابق بامیلو درباره فضاهای جدید تجارت الکترونیکی از جمله خرده فروشی در شبکه های اجتماعی گفت: تجارت خرده فروشی در شبکه های اجتماعی چند برابر خرده فروشی آنلاین و سنتی است، چون محدودیت های عرضه و تقاضا را ندارد و هزینه های جانبی کمتری هم دارد. در واقع موانعی که در خرده فروشی آنلاین وجود دارد، در خرده فروشی شبکه های اجتماعی نیست. این مدل خرده فروشی حتی در شرایط اقتصادی نامناسب هم می تواند بزرگ شود. در ایران اما این نوع خرده فروشی به خاطر مسائل زیرساخت پرداخت ها، نتوانسته رشد چندانی بکند. با این حال با توجه به رشد ضریب نفوذ شبکه های اجتماعی در ایران، انتظار می رود خرده فروشی سوشال هم بتواند به تدریج رشد کند. محمدی اما با تاکید بر اینکه تجربه مشتری در خرده فروشی شبکه های اجتماعی متفاوت است، گفت: در خرده فروشی سوشال، ارتباط میان مشتری و فروشنده، کاهش هزینه های مربوط به لجستیک و ارسال کالا، مزایای مهمی هستند. اما در خرده فروشی سنتی مانند دیجی کالا امکان دسترسی به بازار رقابتی وجود دارد. با این همه تجارت خرده فروشی سوشال می تواند فرصتی در تجارت الکترونیک ایران باشد. امیر ناظمی درباره چشم اندازهای بازار تجارت الکترونیکی ایران و ورود استارت آپ ها به بورس گفت: مثال خوب در این مورد دیجی کالاست که تا حالا نتوانسته وارد بورس بشود. فکر می کنم قوانین و شرایط ما برای ورود به بورس بسیار سخت است و چنین شرکت هایی ناچارند وارد فرابورس شوند. از طرفی صندوق های سرمایه گذاری از ورود به بازار این حوزه و خرید سهام چنین استارت آپ هایی واهمه دارند، چون فکر می کنند که هر اتفاقی ممکن است باعث ضرر آنها بشود. از آنجا که فرآیند خرید استارت آپ ها یا ادغام آنها با هم طبق قوانین ایران بسیار سخت است، آنها باید سهام خودشان را در بازار سرمایه عرضه کنند و در آنجا هم با چالش های جدی روبه رو خواهند بود. این در حالی است که در کشوری مانند آمریکا قوانین بورس نزدک -که اغلب شرکت های تکنولوژی سهام شان را در آن عرضه می کنند- با بورس های دیگر متفاوت است.

بازارگاهی برای کسب وکارهای ایرانی

بررسی عملکرد دیجی کالا به عنوان یکی از مهم ترین بازیگران بازار تجارت الکترونیک ایران، از دیگر بخش های این نشست بود. در این بخش حمید محمدی بنیانگذار و مدیرعامل دیجی کالا به ارائه گزارش آماری عملکرد شش ماه اول سال جاری این شرکت پرداخت. او با تاکید بر اینکه بازیگران اصلی هر صنعتی باید اطلاعات و گزارش های شفافی از عملکرد خودشان ارائه بدهند، گفت: با رشد تعداد کاربران اینترنت موبایل و تعداد تراکنش های آنلاین، تا خاتمه سال 97 تعداد فروشگاه های آنلاین در ایران به 3148 رسیده است. درحال حاضر دیجی کالا با 20 میلیون کاربر فعال در ماه، بزرگ ترین فروشگاه آنلاین در ایران و خاورمیانه است. دیجی کالا امکان پردازش 500 هزار کالا در هر روز را دارد و از نظر میزان تنوع کالاها هم بد نیست بدانید که در نیمه اول سال جاری، بیش از نیم میلیون کالای جدید به این فروشگاه آنلاین اضافه شده است. محمدی، دیجی کالا را بازارگاه بزرگی برای کسب وکارهای ایرانی دانست و اعلام کرد: بازارگاه ما میزبان بیش از 30 هزار کسب وکار ایرانی است که بیشتر آنها محصولات شان را فقط از این طریق به فروش می رسانند. این درحالی است که تنها در شش ماه اول سال جاری، 2748 برند ایرانی در بازارگاه دیجی کالا حضور داشته اند. براساس گزارش های ما، در طول شش ماه گذشته 68 درصد از فروش محصولات در دیجی کالا، متعلق به کالاهای ایرانی بوده است. جالب است بدانید که آمارهای ما نشان می دهند یک کارگاه ترمه بافی در یزد تنها در مرداد ماه سال جاری توانست 83 میلیون تومان فروش داشته باشد. بنیانگذار و مدیرعامل دیجی کالا در ادامه به بررسی یک روز عادی در دیجی کالا پرداخت و گفت: تعداد بازدید از وب سایت و اپلیکیشن ما در طول یک روز 1/ 4 میلیون است و متوسط زمان بازدید از وب سایت و اپلیکیشن به ترتیب تقریبا به 7 دقیقه و 5/ 9 دقیقه می رسد. هر روز دست کم 10 هزار و 206 مشتری جدید اضافه می شود. تعداد کالای سفارش شده در هر روز بین 150 تا 200 هزار کالاست که متوسط ارزش ریالی هر سفارش به 418 هزار تومان می رسد. محمدی در نهایت آمارهای مربوط به خرده فروشی آنلاین در ایران و جهان را ارائه کرد و گفت: چین با سهم 24 درصدی خرده فروشی آنلاین، رتبه اول جهان را دارد و این به معنای آن است که از هر 100 دلار فروش کالا در این کشور، 24 دلار مربوط به فروش آنلاین بوده است. سهم خرده فروشی آنلاین برای بریتانیا 6/ 20 درصد و برای آمریکا 4/ 15 درصد است، درحالی که این رقم برای ایران تنها بین یک تا دو درصد است.

مجله آزات وب: مجله آموزشی توسعه اسکریپت های تحت وب

دور زمین: دور زمین: آشنایی با زیبایی های دنیا در مجله گردشگری