نبرد بی امان با موش های نروژی تهران - کنفرانس هکا

به گزارش خبرنگاران به نقل از ایرنا، موش های بزرگ پایتخت موسوم به موش های نروژی سالهاست در کوچه ها و خیابانها جولان می دهند و شهرداری تهران در نبرد بی امان خود برای غلبه بر آنها دستاورد چندانی نداشته است. حالا؛ مسئولان شهری از مردم برای مشارکت جدی تر در این مبارزه یاری خواسته اند.

مشاهده این موشهای عظیم الجثه برای ساکنان شهر تهران حالا دیگر امری عادی شده است؛ موشهایی که نه از حضور مردم و نه از وجود پرتعداد گربه ها در این کلانشهر هیچ هراسی به خود راه نمی دهند و آزادانه و در هر ساعت از شبانه روز در جوی ها و حاشیه پیاده روها در حال جست و خیز هستند.

این نوع از موش ها در خیابان های مناطق مختلف پایتخت بویژه مناطق مرکزی و جنوبی شهر به وفور یافت می شوند. نام لاتین و علمی این گونه جانوری، راتوس نروژیکوس است و به همین دلیل به آنها موش های نروژی گفته می گردد. رنگ آنها قهوه ای، خاکستری و سیاه است اما بیشتر آنها به رنگ قهوه ای متمایل هستند. این موجودات در حفاری و گود کردن زمین استعداد دارند و سرعت تکثیر و زاد و ولد آنها بالا است. بر اساس تحقیقات انجام شده در تهران و خارج از کشور، این موجودات موذی در مناطق گرم بیش از جاهای سرد تکثیر می شوند و علاوه بر ایران در کشورهای مختلف از جمله آمریکا زندگی می نمایند. شهرهای نیویورک و هوستون در آمریکا محل مناسبی برای زندگی آنها معرفی شده است. موش های نروژی از باقی مانده غذاها در سطل های زباله و جوی ها تغذیه می نمایند و علاوه بر آن، سیم های برق را می جوند.

به گفته محققان، این نوع از موش ها سالی فقط یکبار بچه دار نمی شوند بلکه اگر شرایط مناسب باشد زاد و ولد آنها سریع تر است و می توانند در طول یکسال پنج بار و هر بار شش تا 12 بچه به دنیا آورند. بچه موش ها نیز در سه ماهگی به بلوغ می رسند. با این شرایط، حالا فکر کنید توی یکسال چقدر موش به خیابان های تهران و شهرهای دیگر اضافه می گردد.

طبق آمار منتشر شده، نیویورک با حدود شش میلیون موش قهوه ای، سیاه و سپید مشهورترین شهر موش های دنیا به حساب می آید هر چند عده ای معتقدند که جمعیت موش های این شهر تا 32 میلیون هم می رسد.

در تهران، آمار دقیقی از شمار موشها در دست نیست اگرچه بعضی برآوردها از وجود بیش از شش میلیون موش نروژی در تهران حکایت دارد. برای مبارزه با آنها، در سالهای گذشته طرح های زیادی از جمله طعمه گذاری و استفاده از سم در بعضی محله ها انجام شده است اما مشکل موش های تهران همچنان پا برجاست و در این میان، کارشناسان راه حلهای متفاوتی را پیشنهاد می نمایند.

به گفته مقامهای مسئول در شهرداری تهران، موش های نروژی و موش های سیاه دو گونه مهاجر و غیربومی کشور ما است که بر اساس تحقیقات علمی انجام شده، زیستگاه های اصلی آنها کشورهایی نظیر چین و هند بوده است. این موشها به مرور زمان در چند صد سال گذشته به وسیله حمل و نقل دریایی و زمینی به دیگر کشورهای دنیا از جمله ایران راه یافته و بتدریج به وسیله حمل و نقل بار و کالا بصورت زمینی و هوایی به تهران نیز وارد شده اند.

بر اساس گزارش های موجود در انستیتو پاستور ایران، موش نروژی در دهه 40 شمسی برای نخستین بار در محدوده خیابان لاله زار مشاهده شده و بر اساس موقعیت مناسب جغرافیایی و زیستگاهی در سطح شهر تهران، بتدریج جمعیت آنها افزایش یافته است.

• جمعیت موش ها و اقدامات مقابله ای با آنها در پایتخت

مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران در این باره گفت: با توجه به برآورد تقریبی در سنوات گذشته و همچنین تغییرات فصلی و محیطی، تاثیرات و شرایط جوی در فصول مختلف سال، جمعیت موشها حدود پنج میلیون سر در شهر تهران تخمین و برآورد شده است که البته با توجه به اینکه برآورد جمعیت موش های شهری احتیاج اولیه برای اجرای عملیات کنترل و مبارزه با این جاندار در شهر محسوب می گردد در هماهنگی های به عمل آمده با مراکز علمی، پژوهشی و دانشگاهی درصدد اجرای طرح برآورد جمعیت موش های شهری در آینده نزدیک هستیم.

حمیدرضا تحصیلی اضافه نمود: شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر به نیابت از شهرداری تهران به عنوان سیاستگذار و برنامه ریز در امر کنترل حیوانات شهری (موش ها، جوندگان و سگ های بدون صاحب) از سنوات گذشته با بکارگیری روش های تلفیقی کنترل و مبارزه با موش نسبت به اجرای روشهای مختلف مبارزه علیه آنها اقدام نموده است.

وی این شیوه ها را شامل روش های مبارزه شیمیایی (بکارگیری طعمه های مسموم موش کش در سطح معابر عمومی، حاشیه انهار، اطراف باغچه ها و فضای سبز و ...) مبارزه مکانیکی (استفاده از انواع تله های کشنده و زنده گیر نظیر تله های چسبی و استفاده از اسلحه های بادی)، مبارزه فیزیکی (حذف زیستگاه ها و پناهگاه های موش در سطح معابر با مواد و مصالح مقاوم) در سطح معابر عمومی با بهره گیری از توان و تخصص بخش خصوصی و به وسیله نظارت بر عملکرد مناطق 22 گانه اعلام کرد.

وی گفت که روشهای یاد شده به تفکیک هر منطقه، برحسب موقعیت مکانی و تشخیص کارشناسی به اجرا در می آید.

به گفته مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران، هر منطقه موظف به شناسایی کانون های وفور در سطح محله و ناحیه مربوطه بوده و پس از شناسایی وفور موش و آنالیز عوامل و معضلات مربوطه نسبت به اقدامات اجرایی کنترل و مبارزه با موش در کانون های شناسایی شده اقدام می گردد.

تحصیلی توضیح داد: عمده ترین روش مبارزه با موش های شهری در سطح معابر عمومی، در حاشیه انهار و فضای سبز بوده و عمدتا از روش های مبارزه شیمیایی و طعمه گذاری در منافذ و کانون های وفور موش در سطح معابر عمومی بهره می گیرد و از آنجایی که نوع طعمه های استفاده شده از نوع ضد انعقادی خون است، عمده موش ها پس از خوردن طعمه های مسموم در داخل پناهگاه ها و لانه های حفر شده در زیر زمین از بین می فرایند و تعداد زیادی از لاشه های آنها در زیر زمین مدفون می گردد.

وی توضیح داد: چنانچه لاشه موشها در سطح زمین مشاهده گردد، توسط عوامل اجرایی بصورت بهداشتی، جمع آوری شده و محل و اطراف آن محیط سمپاشی و با آهک ضدعفونی می گردد.

• جمعیت موش ها در کدام منطقه تهران بیشتر است؟

مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران گفت: فراوانی موش های شهری در مناطق پرجمعیت، متراکم و مناطقی که دارای بافت ساختمانی فرسوده و زیر ساخت کهنه است بیشتر دیده می گردد. بر این اساس، در مناطق جنوبی شهر تهران به لحاظ فرسودگی و تراکم جمعیتی نسبت به مناطق شاقتصادی موش بیشتری به چشم می خورد.

وی اظهار داشت: البته این موضوع بستگی به عوامل و شرایط محیطی نیز دارد اگرچه در مناطق شاقتصادی هم بصورت لکه ای کلونی های موش مشاهده شده است که پس از شناسایی، اقدامات اجرایی کنترل و مبارزه با آنها صورت می پذیرد.

تحصیلی ادامه داد: اگر شهر تهران را به صورت فرضی از محور خیابان های آزادی از غرب تا انتهای خیابان دماوند در شرق به صورت دو نیمه شاقتصادی و جنوبی در نظر بگیریم با این فرضیه، در مناطق زیر این خط فرضی میزان آلودگی به موش بیشتر است.

• موشها خودخوری یا هم نوع خواری هم می نمایند

مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران گفت: به دلیل اینکه موش ها به صورت اجتماعی زندگی می نمایند با کوچکترین تنش محیطی اعم از تخریب محل زندگی خود در اثر اجرای عملیات عمرانی، بهسازی محیط یا بازسازی و همچنین حوادث طبیعی نظیر سیل و زلزله، دو مدل عکس العمل از خود نشان می دهند؛ اگر فرصت فرار کردن از محیط را داشته باشند به سرعت از محل زندگی خود دور شده و فرار می نمایند ولی اگر نتوانند به دلیل تنش های عصبی ناشی از ترس بوجود آمده در داخل جمعیت خود دچار حالت کانیبالیسم یعنی خودخوری و یا هم نوع خواری می شوند.

تحصیلی اضافه نمود: احتمال حمله و آدم خواری موشها در این شرایط به هیچ عنوان وجود ندارد.

وی یادآور شد: منظور مدیران و بعضی رسانه ها در سنوات گذشته از بیان این جمله که موش ها همه چیزخوار هستند، احتمال لاشه خواری همنوع توسط این گونه جانوری است و به منظور جلوگیری از بروز اینگونه حوادث در مواقع بحران و مدیریت پس از آن، تمهیدات لازم از سوی شهرداری از جمله سم پاشی های گسترده و طعمه گذاری انجام شده است.

• بهترین راه حل برای کنترل و کاهش جمعیت موش ها

در نیویورک به عنوان یکی از معروفترین شهرهای میزبان موش در دنیا، برچسب گذاری جغرافیایی، حذف مواد زائد، آموزش کارکنان شهرداری برای برخورد با موش ها و آموزش مردم از مهم ترین راه های مبارزه انتخاب شده است. به نظر می رسد تهران نیز بهره گیری از تجربه های دنیای را به عنوان راه حل مبارزه با موشها در پیش گرفته است؛ این نکته ای است که کارشناسان نیز بر آن تاکید دارند.

مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران در این باره گفت: شهرداری تهران عملیات اجرایی کنترل و مبارزه تلفیقی با موش ها، حذف زیستگاه آن در محیط شهری و جلوگیری از دسترسی آنها به مواد غذایی، آب و پناهگاه به عنوان سه عنصر اصلی برای حیات جاندار هدف را بطور مستمر انجام می دهد. علاوه بر آن، آموزش شهفرایندان و اصناف مرتبط با مواد غذایی در مورد دفع اصولی و بهداشتی مواد غذایی و عدم ریختن مواد غذایی در سطح معابر عمومی نیز در زمره اهداف اصلی شهرداری در این زمینه واقع شده است.

وی توضیح داد: مسلما مشارکت شهفرایندان با عوامل اجرایی شهرداری در راستای کنترل و مبارزه با موش نقش بسزایی در کنترل و مبارزه با موش دارد و به همین دلیل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر با برگزاری دوره های آموزشی و اطلاع رسانی برای گروه های هدف با همکاری اتاق اصناف و مجامع امور صنفی برای واحدهای صنفی مرتبط، دوره های آموزشی برگزار می نماید.

تحصیلی اضافه نمود: آموزش نحوه مبارزه با موش به دانش آموزان مقاطع مختلف تحصیلی نیز در چارچوب برنامه های شهرداری واقع شده است و به همین منظور، طرحی به اجرا گذاشته شده است که در آن، هر دانش آموز به مثابه یک رئیس اداره ساماندهی شهرداری در زمینه انتقال پیغام های فرهنگی و آموزشی در زمینه های مختلف به والدین و دیگر اقشار جامعه عمل می نماید.

وی گفت: شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران در طول سال در مناسبتهای مختلف تحت عناوین طرح استقبال از بهار و یا روز طبیعت (13 فروردین)، استقبال از مهر و قبل از بازگشایی مدارس نیز با برپایی پایگاه های اطلاع رسانی در مراکز پرتردد شهری به آموزش چهره به چهره و ارائه خدمات کارشناسی به عموم شهفرایندان اقدام می نماید.

این مقام مسئول در شهرداری تهران تاکید نمود: با همه اینها به مشارکت همه جانبه عموم شهفرایندان برای کنترل جمعیت موشها در پایتخت احتیاج داریم و از همه ساکنان پایتخت می خواهیم در این زمینه به ما یاری نمایند.

مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران گفت: مشارکت سمن ها و سازمان های مردم نهاد نقش موثری در کنترل حیوانات شهری دارد تا به وسیله آنها جلب مشارکت شهفرایندان در این خصوص تسهیل گردد. به همین دلیل شرکت ساماندهی، طرح های مختلف مشارکتی را با سمن های دارای مجوز و صلاحیت دار برنامه ریزی نموده که اجرای آنها در مرحله آنالیز های تخصصی و کارشناسی است.

وی گفت: در کوشش هستیم از توان گروه های مردمی و داوطلب در مورد مباحث محیط زیست شهری مرتبط با کنترل حیوانات شهری، آموزش به شهفرایندان و نیز مباحث فرهنگی و اجتماعی در راستای تحقق شعار تهران شهری برای همه بیش از پیش استفاده کنیم.

• مردم تهران موشها را چاق می نمایند

اهمیت مبارزه با موشها و مشارکت مردم در اجرای برنامه های شهرداری در این زمینه وقتی بیشتر اهمیت خود را نشان می دهد که دریابیم موشها با سرعتی سرسام آور در حال زاد و ولد در تهران هستند.

به گفته صدرالدین علیپور رئیس پیشین مرکز مدیریت محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران، برآوردها نشان می دهد بیشترین جمعیت موش های پایتخت در مناطق 10، 11، 15 و 17 واقع شده است.

وی اضافه نمود: این جانور با قدرت زایش حدود 30 تا 40 موش در هر سال، یکی از سریع الرشدترین جانورانی است که در محیط انسانی به تولیدمثل می پردازد.

یک کارشناس محیط زیست و استاد دانشگاه علامه طباطبایی هم در این زمینه گفت: موش های نروژی ظرف دو ماه می توانند تا 20 جنین به دنیا بیاورند و بر خلاف دیگر پستانداران در زمان شیردهی نیز می توانند باردار شوند.

اسماعیل کهرم با بیان اینکه بعضی مدعی هستند جمعیت این نوع موش ها در تهران بین دو تا چهار میلیون است، اظهار داشت: این آمار درست نیست و در شرایط کنونی کسی نمی تواند جمعیت موش ها را تخمین بزند یا بگوید جمعیت موش ها در حال افزایش یا کاهش است.

وی توضیح داد: جمعیت موش های نروژی ممکن است با وقوع یک سیل کاهش یابد اما در زمینه تکثیر جمعیت آنها انسان ها مقصر هستند چراکه نظافت را رعایت نمی نمایند و مواد غذایی اضافه خود را در جوی ها یا اطراف سطل های زباله می ریزند.

کهرم با بیان اینکه حدود 90 درصد از سفارتخانه های خارجی و خانواده های متمول در منطقه یک شهرداری تهران واقع شده و این منطقه جزء مناطق اعیان نشین و ثروتمند کشور به شمار می رود، گفت: شهردار منطقه یک اعلام نموده 30 درصد از زباله ها یعنی یک سوم آن مواد غذایی است که توسط شهفرایندان در جوی ها ریخته می گردد؛ آن هم نهرهایی که از شمال تا جنوب شهر امتداد دارد.

این کارشناس محیط زیست و استاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: با سرپوشیده شدن نهرها و ریختن زباله در آنها شرایط را برای زندگی و زادو ولد موش ها از شمال تا جنوب شهر مهیا نموده ایم.

به گفته وی، جثه این موجودات موذی با انجام یک جهش ژنتیکی تقریبا هم اندازه جثه گربه ها شده است بطوری که گربه ها از آنها می ترسند.

کهرم اضافه نمود: موش پروری باعث افزایش جمعیت آنها و ارتقاء سطح سلامت موش ها شده است بطوری که بچه های این موجود از بچه های انسان سالم تر هستند و سلامت آنها را می توان همچون سلامت یک روباه یا گرگ با دوربین رصد کرد. این موجودات به خوبی از مواد غذایی ریخته شده در جوی ها تغذیه نموده اند و سالم و سرحال هستند.

به گفته کهرم، موش های نروژی موجودات بسیار مقاومی هستند و تا زمانی که شهفرایندان رفتارهای لاابالی داشته باشند و در جوی ها مواد غذایی بریزند نه تنها موش ها از بین نمی فرایند بلکه هر ساله جمعیت آنها دوتا سه برابر افزایش می یابد.

• مبارزه با موشها سخت است

این کارشناس محیط زیست و استاد دانشگاه علامه طباطبایی یا بیان اینکه در افغانستان سر موش چهار هزار ساله پیدا شده است، اظهار داشت: در بخشی از لندن یک تونل 500 متری مربوط به سیستم مترو وجود دارد. کارشناسان سال ها قبل نهایت سعی خود را کردند تا با تکنولوژی مدرن موش ها را از آنجا بیرون نمایند اما پیروز نشدند.

به گفته وی، حتی در زیر دریایی های آمریکا از ترس رخنه کردن موش ها در انبارهای غلات، گوشت و حبوبات، گربه نگهداری می نمایند و در بعضی بنادر معروف دنیا نیز در کنار طناب های متصل به ناوهای هواپیما تله های ضد موش کار گذاشته اند.

کهرم از این نکات نتیجه گرفت که مبارزه با موشها کاری سخت است و شیوه های مختلف مقابله با آنها تا به امروز جواب نداده است.

این کارشناس محیط زیست گفت: با استفاده از سمپاشی هم نمی توان با موش ها مقابله کرد چون سگ ها و گربه ها ممکن است با خوردن این سم ها یا موشهای آلوده به آن از بین بفرایند.

به گفته وی، در گذشته در تهران با تفنگ های بادی از سوراخ های حفر شده توسط موش ها به آنها شلیک می کردند اما این کار نیز موثر نشده است.

کهرم با بیان اینکه می توان با کار گذاشتن تله های مخصوص، موش ها را از بین برد اما این کار مستلزم تامین بودجه اقتصادی کافی است، از نظافت جوی ها و جلوگیری از انداختن مواد غذایی در آنجا یا زیر پل ها به عنوان بهترین راه حل برای از بین بردن این موجود موذی یاد کرد.

وی گفت: اگر شهفرایندان در جوی ها مواد غذایی نریزند، موشها بر اثر کمبود مواد غذایی و شیوع یک نوع ویروس خاص شبیه آنفلوانزا از بین می فرایند و این موثرترین کاری است که می توان برای نابودی آنها انجام داد.

مجله آزات وب: مجله آموزشی توسعه اسکریپت های تحت وب

دور زمین: دور زمین: آشنایی با زیبایی های دنیا در مجله گردشگری