مهمترین تاثیر افزایش سهم اوراق در بودجه، تورم افسارگسیخته است - کنفرانس هکا

از طرف دیگر صادرات نفت به زیر 300 هزار بشکه در روز رسیده است و طبق این درآمد به اجبار بودجه بدون احتساب درآمدهای نفتی بسته می گردد در این شرایط راه حلهای موجود برای درآمدهای دولت عبارت اند از: اصلاح نظام یارانه پنهان، مولدسازی دارایی های دولت، انتشار اوراق بدهی و افزایش مودیان مالیاتی؛ دولت با این راه حلها می تواند بودجه بدون نفت تنظیم کند، همه این موارد اشاره شده احتیاج به زیرساخت ها و الزامات حقوقی-قانونی، بانک اطلاعاتی و بسترسازی لازم دارد.

دولت باید سال آینده 500 هزار میلیارد تومان درآمد کسب کند تا بتواند بودجه را ببندد. در برنامه ریزی دولت باید حدود 200 هزار میلیارد تومان از منبع مالیات ها تأمین گردد؛ بخشی از بودجه باید از محل انتشار اوراق بدهی و بخشی از مولدسازی های دارایی و بخشی از درآمد حاصل از واگذاری ها و اصلاح یارانه های پنهان تأمین گردد.

محمدقلی یوسفی، اقتصاددان در گفت وگو با پایگاه خبری اتاق ایران درباره پیش بینی انتشار اوراق در بودجه 99 می گوید: دولت با کسری جدی بودجه روبرو است؛ این اتفاق هم سال جاری افتاد و هم سال آینده تکرار خواهد شد. از طرفی درآمدهای مالیاتی پیش بینی شده محقق نشده و درآمدهای نفتی دولت به شدت کاهش یافته است.

یوسفی می گوید: فروش 80 هزار میلیارد تومان اوراق، یک تصمیم تورم زاست که بر اقتصاد کشور تحمیل خواهد شد. من معتقدم فروش اوراق، سیاستی نیست که در جهت جمع آوری نقدینگی موجود در بازار اتخاذ شده باشد بلکه صرفاً تصمیمی ناگزیر است که برای جبران کاستی های بودجه دولت گرفته شده ازآنجایی که هنوز راه حل جدی برای خروج ایران از بن بست تحریم ها و مسائل بین المللی ارائه نشده در سال 1399 کسری بودجه ادامه خواهد داشت؛ این راه حل موقتی با اثر تورمی شدید بر اقتصاد خواهد بود.

یوسفی معتقد است: باید به واقعیت های اقتصاد ایران مطلع باشیم. امروز ما در یک شرایط بحرانی و تحریم شدید به سر می بریم؛ درآمد دولت پایین آمده، امکان صادر کردن نفت وجود ندارد و اقتصاد کشور در شرایط رکود به سر می برد. در چنین شرایطی میزان مالیات قابل وصول دولت برخلاف ادعاها کاهش پیدا می نماید و نمی تواند حتی بخشی از هزینه هایش را تأمین کند. ساده ترین راه برای حل این مشکل استقراض از بانک مرکزی یعنی دست بردن در منابع بانک مرکزی و استقراض پول، فروش اوراق است.

به گفته یوسفی بعضی می گویند که در سال 1398 میزان درآمد مالیاتی به 110 هزار میلیارد تومان می رسد؛ اما به نظر می رسد که این خوش بینی است. اگر درآمد مالیاتی دولت برای سال آینده 170-180 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته می گردد، یعنی فشار بر گرده فراوری و تجارت می آید.

او مهم ترین مسئله روز را کوشش دولت برای افزایش درآمدهای مالیاتی خود می داند؛ در این شرایط ممکن است دولت بخواهد ساختار نظام مالیاتی و قوانین مالیاتی را اصلاح کند؛ جلوی فرار مالیاتی را بگیرد و یا معافیت های مالیاتی را هدفمند کند تا چتر عدالت مالیاتی بر سر اقتصاد و جامعه ایران گسترده گردد؛ اما همه این ها زمان بر است.

یوسفی ادامه می دهد: در چنین شرایطی و در زمان تنگناها دولت ها عموماً با فروش این اوراق به سیستم بانکی کوشش می نمایند برای خود درآمدزایی نمایند. اما فروش این اوراق به نوعی فروش آینده مردم ایران است. در طول سالیان گذشته دولت های مختلف در ایران عموماً سعی نموده اند مدام از این طریق درآمدزایی نمایند. اما درنهایت این آینده فروشی موجب ایجاد تورم های انباشته و افسارگسیخته در گذر زمان برای اقتصاد ایران خواهد شد.

به گفته استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی اقتصاد ایران یک اقتصاد دولتی بوده و بانک مرکزی، درآمد حاصل از نفت، سیستم بانکی کشور، همه و همه در اختیار دولت است، می توان پیش بینی کرد این اوراق به هر نحوی که شده به فروش خواهند رفت. حتی اگر لازم باشد برای رسیدن به این هدف پول هم چاپ خواهند کرد اما تبعات این تصمیم نادرست دامن اقتصاد ایران را خواهد گرفت.

او تاکید می نماید: فروش اوراق گسترده، به جز تأثیرات تورمی، عواقب دیگری هم برای اقتصاد ما دارد. تصمیم افزایش سهم اوراق در بودجه، تصمیم غلطی است. اگرچه بعضی می گویند دولت ناگزیر به دریافت این تصمیم برای جبران کسری بودجه خود بوده اما باید به این هم پاسخ دهند که چرا کار به اینجا کشیده است؟ شرایط امروز نتیجه سیاست های غلط گذشته است. بزرگ و بدقواره بودن دولت و مداخله های پی در پی در امور بخش خصوصی و عدم تمایل به گفت وگو با دنیا سیاست هایی هستند که کار ایران را به جایی رسانده اند که باید برای فروش نفت خود به هر دری بزند.

او معتقد است: مشکل اصلی ایران، مشکل ضعف در تصمیم گیری و تعدد تصمیم های گرفته شده و نهادهای تصمیم گیراست. مسائل ما دهه هاست که تکرار می گردد و باید سیاست گذار برای خروج از این شرایط چاره ای بیاندیشد.

به گفته یوسفی لایحه بودجه سال 1399 تصویر مناسبی از اقتصاد ایران و بحران هایی آن است؛ باید راه حلها و سیاست های گذشته خود را در اقتصاد و راهبری اقتصاد تغییر دهیم؛ وگرنه شعار هیجان زده بودجه بدون نفت و یا بودجه مبتنی بر مالیات، با واقعیت های اقتصاد ایران خیلی فاصله دارد.