منحصربفردترین سد های دنیا را بشناسید - کنفرانس هکا

تاریخچه ای کهن در تمامی نقاط جهان دارد که در این بین سدهای منحصربفردی نیز یافت می گردد که بسته به ویژگی های آن ها به شهرت رسیده اند و امروز میخواهد به معرفی آن ها بپردازد.

بسیاری، قدیمی ترین سد جهان را سد الکفره واقع در 16 کیلومتری جنوب شرقی هلوان در مصر می دانند، که بین سال های 2750 و 2950 قبل از میلاد (5000 سال قبل) با طول 115 متر و ارتفاع 12 متر ساخته شده است.

بعضی از مورخین اولین سدی را که در تاریخ ثبت شده است مربوط به 4000 سال قبل از میلاد با طول 475 متر و عرض 15 متر می دانند که 4500 سال از آن بهره برداری می شده است.

همچنین سدی به طول 2/3 کیلومتر و 36 متر ارتفاع و 15 متر عرض در یمن ساخته شده بوده است که آن را مربوط به 1700 سال قبل از میلاد می دانند و در قرن سوم میلادی بر اثر سیلاب منهدم شده است.

سد داریوش روی رودخانه کر که عمر آن بیش2500 سال است، و سد بهمن شیر دارای عمری بیش از 2000 سال و بند میزان در شوشتر با عمر 1700 سال و بند امیر روی رودخانه کر که 1000 سال عمر دارد و هنوز در حال بهره برداری است از بند ها یا سد های باستانی محسوب می گردند.

طولانی ترین سد جهان

طویلترین سد جهان به نام کی یف با ارتفاع 20 متر و طول 54 کیلومتر در کشور روسیه در سال 1964 تکمیل گشت. همچنین ساخت سدی به طول 99 کیلومتر با ارتفاع متوسط در کشور چین گزارش شده است که ساخت آن در قرن 17 بوده است.

طولانی ترین بند دریایی با طول 3/32 کیلومتر و ارتفاع 6/7 متر در شمال هلند قرار گرفته است.

بزرگترین سد بتنی

در واقع سازه بتنی، سد گراند کولی روی رودخانه کلمبیا در واشینگتون است. طول تاج آن 1391 متر و ارتفاع آن 183 متر، حجم آن 05/8 میلیون متر مکعب و وزن آن 6/21 میلیون تن است. نیروگاه آن توانایی فراوری 9780 مگاوات را دارد.

مطالعه این سد در 1933 شروع شده در مارچ 1941 ساخت آن شروع شده و در 1942 سرانجام یافته است. هزینه احداث آن 56 میلیون دلار گزارش شده است.

حجیم ترین سد جهان

احتمالاً پر حجم ترین سد تا سال 1973 یک سد خاکی است در آریزونای امریکا که ارتفاع آن 33 متر، طول 85/10 کیلومتر و حجم مصالح آن 8، 10*1/2 متر مکعب است.

بلندترین سد بتنی جهان

سد گرانه دیکسن در کشور سوئیس است که با ارتفاع 2854 متر و طول 670 متر در سپتامبر 1961 ساخته شد. هزینه این سد 372 میلیون دلار، و حجم آن 9/5 میلیون متر مکعب گزارش شده است.

بلندترین سد خاکی جهان

سد خاکی نورک در روسیه با بلندی 300 متر و با طول تقریبا 730 متر و حجم 8/53 میلیون متر مکعب بلندترین سد خاکی جهان تا تاریخ 1980 بوده است (شروع ساخت سد 1961و اتمام آن 1979 بوده است) البته سد دیگری از نوع خاکی با ارتفاع 335 متر در کشور روسیه در دست اقدام و مطالعه بوده است که ممکن است تاکنون احداث شده باشد.

حجم سد خاکی نورک تقریباً 10 برابر حجم سد گرانددیکسن است در صورتی که ارتفاع آن فقط 10 درصد بیشتر و طول آن فقط 5% بیشتر از آن است.

بزرگ ترین سد های جهان و ایران

کشاورزان پای تپه های کوه های زاگرس و شرق بین النهرین، شاید نخستین سدسازان جهان بودند. کانال های آبیاری 8000 سال پیش در این منطقه ساخته شدند و بعید نیست که بند های کوچکی از چوب و خاشاک و خاک نیز برای انحراف آب از رود ها به نهرها، ساخته می شد. 6500 سال پیش سومریان، دشت های دو سوی دجله و فرات را زیر پوشش شبکه های آبیاری بردند.

کهن ترین سدی که بقایای آن پیدا شده است، 3000 سال پیش از میلاد مسیح ساخته شد و بخشی از سامانه آبرسانی شهر جاوا در اردن امروزی بود. این سامانه دربرگیرنده بندی به طول 200 متر برای انحراف آب در 10 مخزن سد کوچک از سنگ و خاک و یک آبراهه برای انتقال آب بود. تا آخرین هزاره پیش از میلاد مسیح، سد های خاک و سنگی در پیرامون دریای مدیترانه، در خاورمیانه، چین و آمریکای مرکزی ساخته شدند.

در دوران صنعتی شدن قرن نوزدهم، در بریتانیا نزدیک به 200 سد بلندتر از 15 متر برای مصارف توسعه شهری ساخته شد. در سال 1900، بریتانیا به تنهایی به اندازه همه کشور های جهان، سد بزرگ داشت.

سد های قرن نوزدهم بیشتر خاکی و خاکریز های بودند و غالبا به روش آزمون و خطا طراحی و ساخته می شدند، زیرا تا دهه 1930 شناخت علمی کمی درباره چگونگی رفتار و واکنش خاک و سنگ در زیر فشار وجود داشت.

نخستین نیروگاه آبی جهان که یک سد جریانی در اپلتون ویسکانسین بود، در 1882 شروع به فراوری نیرو کرد. سال بعد سد های نیروگاهی در ایتالیا و نروژ نیز ساخته شد.

در چند دهه بعد سد های برقابی روی رودخانه های با جریان پرشتاب اروپا، به ویژه در اسکاندیناوی و آلپ ساخته شد. با شروع قرن بیستم، اندازه سد ها و نیروگاه های آن ها با آهنگ تندی افزایش یافت.

پیشرفت در طراحی توربین ها، بهره برداری از بار هیدرولیکی را از 30 متر در 1930 تا 200 متر در 1990 افزایش داد و پیشرفت در مهندسی سدسازی، ساخت سد های بلند برای ایجاد بار مذکور را میسر ساخت.

در این میان، مرکز پژوهش های مجلس، گزارشی درباره بزرگ ترین سد های ایران و جهان از لحاظ ارتفاع، حجم مخزن و ظرفیت فراوری انرژی برقابی ارائه داده است.

بر این اساس، سد Jinping I در کشور چین با ارتفاع 305 متر بلندترین سد جهان است.

در حال حاضر در ایران سد کارون 4 با ارتفاع 230 متر بلندترین سد ایران و بیست و دومین سد بلند جهان است.

همچنین سد در حال تاسیس بختیاری روی رودخانه بختیاری از سرشاخه رودخانه دز با ارتفاع 325 متر تاکنون بلندترین سد جهان است.

از سوی دیگر، سد Kariba در مرز کشور های زامبیا و زیمبابوه با حجم مخزن 180.6 میلیارد مترمکعب بزرگترین دریاچه سد جهان از لحاظ حجم است.

در ایران نیز سد کرخه با حجم مخزن 5.9 میلیارد مترمکعب و بعد از آن نیز سد گتوند علیا با حجم مخزن 4.5 میلیارد مترمکعب بزرگترین دریاچه سد های کشور از لحاظ حجم هستند.

عظیم ترین نیروگاه برقابی جهان نیز نیروگاه سد Three Gorges در کشور چین است.

این نیروگاه به تنهایی با ظرفیت 22500 مگاوات، تقریبا معادل دو برابر کل انرژی برقابی ایران، ظرفیت دارد.

پارمیس: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای پارمیس