شیرخشت؛ مشتق گیاهی با خاصیت زیاد و کاربرد محتاطانه در بچه ها - کنفرانس هکا

سعیده امیری در گفت وگو با خبرنگاران با اشاره به این که شیرخشت مـانی از خانواده گل سرخ به دست می آید که از دیرباز در درمان بعضی از بیماری ها به کار رفته، اظهار کرد: این دارو ماده ای سفیدرنگ کمی مایـل بـه زرد و شـیرین اسـت.

وی با اشاره به این که شیرخشت جزء انگبین های دارویی بوده و با انگبین های غذایی گز انگبین و گز علفی تفاوت دارد، بیان کرد: تفاوت آن بیشتر در خاصیت مسهلی آن هاست زیرا به اندازه زیاد خاصیت اسهالی دارد، ولی اسهال شیرخشت بدون اذیت و اضطراب است و پس از آنکه معده را پاک کرد، فراوری یبوست نمی نماید.

امیری با بیان این که شیرخشت دارای انواع مختلفی اسـت، کـه از چندین نوع گیاه گرفته می گردد وه از نظـر خـواص مسهلی و سایر خواص کم و بیش شبیه هستند، ادامه داد: برادرانش بید خشت، ترنجبین، ون انگبین، شکر گز و شکر تیغال و بیست انگبین دیگر هستند

این کارشناس ارشد گیاهان دارویی ادامه داد: برترین شیرخشت تکه های بزرگ سفید و شیرین خالصی است که با گذاشتن در دهان، به سرعت حل شده و زبان را بسیار شیرین و سرد می نماید و شیرینی آن با عسل و شکر تفاوت دارد.

وی با اشاره به این که شیرخشت در بازار بـه سه صورت اشکی، تخته ای و چرب ارائه می گردد، ادامه داد: نوع اشکی بـه صـورت قطعات متبلور، سوراخدار و اشکی شکل به قطر یـک انگشـت بوده و خالص تر از سایر اقسام است

امیری بیان کرد: نکته قابل توجهی که وجود دارد این است که درخت شیرخشت چنانچه در شرایط مساعد اقلیمی باشد رشد خوبی نموده و شیره فراوانی از آن خارج می گردد ولی در صورتی که شرایط اقلیمی آن نامناسب باشد شاید رشد کند ولی شیره مطلوبی از خود فراوری نمی نماید.

این کارشناس ارشد گیاهان دارویی با اشاره به این که شیرخشت در طب قـدیم به عنوان ملین، مسهل صـفرا، مقوی جگـر و معـده و احشـاء شناخته شده و آن را برترین مسهل برای بیماران تبدار می دانسته اند، بیان کرد: چنانچه از شواهد طـب سنتی مکتـوب برمی آید شیرخشت به لحاظ مزاج معتـدل دارو، بـرای نـوزادان تجویز می گردد.

وی اضافه نمود: در طب سنتی شفاهی مردم که ناشی از تجارب و عقاید طبی در منطقه ها مختلف کشورمان است شیرخشت به عنوان دارویی بی ضرر جهت زردی نوزادان تجویز می گردد.

امیری بیان کرد: در منابع اصلی طب سنتی، اشاره مستقیمی به نحوه مصرف این ماده نشده از این رو قبل از هرگونه مصرف خودسرانه، با پزشک خود در خصوص اندازه و نحوه مصرف، مشورت کنید.

این کارشناس ارشد گیاهان دارویی در پاسخ به این سؤال که شیر خشت چه عوارضی دارد و مصلح آن چیست؟ توضیح داد: از عوارض شیرخشت می توان به مواردی مانند فراوری نفخ و صدای شکم، رقیق کردن منی و افزایش سرعت انزال اشاره نمود که مصلح آن روغن بادام و رازیانه است.

وی بیان کرد: به طور سنتی در کشورمان از شیرخشت برای درمـان زردی نوزادان می برند؛ که در سال های اخیر استفاده از شیرخشت در درمان زردی نوزادان به وسیله معدودی از متخصصان مورد آنالیز های بـالینی قـرار گرفتـه اسـت.

امیری بیان کرد: ترنجبین و شیرخشت از همان ابتدای ترشح خود که به تدریج روی ساقه گیاه روی هم انباشته می گردد، بنا به مزه شیرین و خاصیت مغذی اش، انواع حشرات، قارچ ها و شته ها را به سوی خود جذب می نماید و وقتی انواعی از این موجودات ریز و درشت روی آن چسبیدند، قادر به فرار نبوده و پیکر آلوده آنان در درون این ترشحات صمغی شکل مدفون می گردد.

این کارشناس ارشد گیاهان دارویی ادامه داد: بعداز ترشح اندازه کافی این صمغ و خشک شدن آن، کشاورزان به سراغ برداشت آن ها می فرایند و بعضی از آنان، بعد از جداسازی، آن ها را در مکان های غیربهداشتی و آلوده انبار می نمایند و متأسفانه عده ای از خانواده ها، بدون مشورت پزشک متخصص طب سنتی، به محض این که نوزاد از بیمارستان به منزل منتقل می گردد، برای برطرف هرنوع درد و مرض احتمالی، برای پاک کردن روده های نوزاد، این معجون همه کاره و اما مملو از آلودگی را به نوزاد می دهند، پس در خصوص مصرف شیرخشت و ترنجبین در نوزادان، به علت حساس بودن معده و روده این عزیزان؛ جوانب احتیاط را رعایت کنید.