حکایت پاساژهای لوکس اما بدون مشتری

به گزارش کنفرانس هکا، فاطمه امامی- قم- خبرنگار:شاید زمانی تنها تجربه ناموفق در زمینه تجاری سازی در قم که همه از آن یاد می کردند پروژه زمزم بود، اما امروز مثال های بسیاری می توان اعلام کرد از مجتمع هایی که با هزینه سنگین و ظاهر لوکس ساخته می شوند و همه چیز دارند جز مشتری.

مجتمع هایی که در قم در حال ساخت هستند شاید محصول تقلید ناقص قمی ها از تهران باشد که در دوره ای مال سازی رواج یافت و برای بعضی سود هم به همراه داشت، اما گویا این تقلید آن قدر فکر نشده بود که برای صاحبان این مجتمع ها تکمیل آن صرفه مالی ندارد و سال هاست که مردم باید چهره نیمه کاره این ساختمان های بلند را در شهرشان تحمل نمایند.

ساخت مجتمع ها بر اساس احتیاج شهر

کارشناس حوزه کسب و کار می گوید: شهر قم هنوز هم در زمینه ساخت مجتمع های تجاری ظرفیت دارد، به شرطی که اصول علمی کسب و کار و جذب مخاطب در آن رعایت گردد. علی ناظم زاده با اشاره به این که سرمایه گذاران باید ابتدا احتیاجهای شهر و ظرفیت های مالی را بسنجند و بعد به ساخت اقدام نمایند می افزاید: بسیاری از انبوه سازان و سرمایه گذاران زمینی دارند که موقعیت خوبی دارد. با خود می گویند تجاری می سازیم و بعدا فکر می کنیم. نتیجه این تفکر همین وضعیت است.

این کارشناس حوزه کسب و کار اظهار می نماید: مشکل ما در مرحله بهره برداری است که فکر درستی برای مجتمع ها نشده. افراد مغازه ها را می خرند اما نمی توانند کاسبی نمایند و کار تعطیل می گردد. همین تعطیلی کل مجموعه را زمین می زند و سیکل معیوبی شکل می گیرد. این کارشناس اقتصاد شهری معتقد است، علم ساخت و بهره برداری درست از مجتمع تجاری و مال ها در دنیا 30 سال و در تهران 10 سال قدمت دارد، اما هنوز در قم به مرحله عمل نرسیده. این دانسته ها به ما می گویند پیش از ساخت یک مجتمع باید به احتیاجهای جامعه و جذابیت های مناطق مختلف فکر کرد.

ناظم زاده می گوید: 2 مجموعه بازار در قم می تواند ظرفیت ساخت داشته باشد. یکی بازارهای عمومی و مجموعه های سبک زندگی هستند که فروشگاه ها، هایپرها، سینما، شهربازی، رستوران و... در آن قرار می گیرد که مقصد گردشگری می شوند و مخاطب می تواند نیمی از روز را در آن سر کند. یک مجموعه هم بازارهای تخصصی است که در حوزه ای خاص کار می نمایند.

وی با بیان این که صنعت مجتمع های تجاری در قم بیمار است اضافه می نماید: مجموعه های بسیاری هستند که خوب راه اندازی نشده اند، به بهره برداری فکر ننموده اند و به همین دلیل پیروز نشده اند، اما با این وجود هنوز ظرفیت برای ایجاد مجموعه های پیروز وجود دارد. وی می گوید: پیمانکاران و ساختمان سازهایی که فکر می نمایند می توانند پاساژساز باشند، مربوط به 40 سال پیش بودند و اکنون این روش جواب نمی دهد. فقط در سالاریه و بلوار امین چند هزار مغازه خالی داریم که نمی توانند کسب و کاری داشته باشند. این نشان می دهد باید تغییر رویکردی در این حوزه داشته باشیم. هر چند ناظم زاده از پیروزیت احتمالی مال ها و مجموعه های متنوع سبک زندگی در قم می گوید، اما بعضی از مجموعه هایی که با چنین ویژگی هایی طراحی شده اند، سال هاست که بهره برداری نمی شوند و همین موضوع نشان می دهد پیروزیت این روش در قم اثبات نشده است.

ساماندهی مجوز تجاری

محمود مسگری، عضو شورای اسلامی شهر قم هم معتقد است که دادن مجوز تجاری در قم باید سر و سامانی پیدا کند. رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر قم می گوید: قرار است کمیته ای از اعضای کمیته فنی کمیسیون ماده 5 استان قم تشکیل گردد و این موضوع را آنالیز نمایند تا تعیین گردد سرانه تجاری فعلی و در حال ساخت شهر چه عددی است. قم با احتساب زائرپذیر بودن چه ظرفیتی دارد و محورهای تعیین مانند خیابان فردوسی هم در این زمینه مطالعه گردد.

مسگری می افزاید: در مناطق پررونق شهر مانند صفاییه و بلوار امین هم 2 طبقه اول ساختمان ارزش تجاری دارد و طبقات بالا یا خالی است یا به صورت انبار اداره می گردد. این نشان می دهد باید تجدید نظری دراین سیاست ها صورت بگیرد. حتی مناطقی که به صورت خودجوش تجاری شدند مانندکوچه آهنی و زنگارکی وضعیت متفاوتی پیدا نموده اند. مردم علاقه دارند از طبقات بالا به عنوان مسکونی استفاده نمایند اما ما با کاربری هایی که گذاشته ایم برای مردم مشکل ایجاد نموده ایم.

رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر قم می گوید که در گذشته نامه ای به اصناف نوشته تا میزان دقیق کسبه در حرفه های مختلف را به شورای شهر اعلام نمایند تا طرح جامعی برای ساماندهی مجوزهای تجاری صورت بگیرد اما هیچ وقت این آمار به او ارائه نشده است.

باید بدانیم که چه تعداد فروشگاه صنایع دستی در قم وجود دارد و چقدر ظرفیت گسترش این حرفه وجود دارد. اگر یک بازار تخصصی برای این موضوع در منطقه ای ایجاد گردد آیا بازدهی مالی خواهد داشت یا خیر؟

زمانی نادرست برای ساخت مال ها

محمد جلالی، کارشناس شهرسازی مال ها را تجربه ای شکست خورده در شهرهای دنیا می داند. او معتقد است برای برنامه ریزی اقتصاد شهری باید ابتدا ببینیم کدام شکل از تجاری ها با شرایط مالی و فرهنگی شهر قم سازگار هستند. در دوره هایی که اقتصاد با رکود و تورم همراه بوده مجتمع های بزرگ تجاری و مال ها سبز شدند و یاری به واردات بیشتر نموده اند. از نظر شهرسازی این مجموعه ها چون تنوع ندارند و رقابت پذیر نیستند، زندگی اجتماعی مطلوبی را رقم نخواهند زد. از طرفی ساخت این ساختمان ها به معنی دامن زدن به استفاده از خودرو شخصی است.

این کارشناس بیان می نماید: گاهی ما گمان می کنیم هر چیزی که مثلا در تهران جواب داده در قم هم پاسخ خوبی می گیرد، در حالی که این 2 شهر کاملا متفاوت هستند. مردم در قم هنوز به پیاده روی علاقه مندند و هنوز زندگی اجتماعی در شهر جریان دارد. اقتصاد قم خرد است و کسب و کارهای کوچک در آن بهتر جواب می گیرند.