تضمینی وجود ندارد ترامپ به توافق احتمالی با ایران نیز پایبند باشد - کنفرانس هکا

در مکانیسم ماشه برجام، شورای امنیت در خصوص قطعنامه ادامه لغو تحریم های ایران رأی گیری می نماید. فقط کافی است یکی از سه کشور آمریکا، فرانسه یا انگلیس این قطعنامه را وتو و طی 30 روز به تصویب نرسد، آنگاه به شکل اتوماتیک، تمامی تحریم ها علیه ایران به کار می افتد.

لازم به ذکر است که کشورهای اروپایی در تمام عمر برجام هیچیک از تعهدات خود را اجرایی نکردند و از زمان خروج آمریکا از برجام نیز کوشش نموده اند جمهوری اسلامی ایران را در ریل تن دادن به شروط دوازده گانه دولت دونالد ترامپ قرار دهند.

پس از خروج آمریکا از برجام بعضی کارشناسان خاطرنشان کردند که این اقدام فرصتی مناسب برای اروپا بوجود آورده تا استقلال خود را از آمریکا کسب و به نمایش بگذارند اما نحوه عملکرد این به اصطلاح سه قدرت اروپایی در طول یک و سال و نیم گذشته نشان داد که آنها نه توان، نه اراده و نه امکانات کسب استقلال از آمریکا دارند و در اغلب مواقع نقش جاده صاف کن را برای واشنگتن ایفا می نمایند.

در این راستا خبرنگاران گفتگویی با پروفسور میخائیل هولینگ ورث استاد علوم سیاسی دانشگاه آلابامای جنوبی آمریکا انجام داده است که در ادامه می آید.

*دلایل فعال کردن مکانیزم ماشه از سوی اروپایی ها چیست؟

من معتقدم فرانسه، انگلیس و آلمان مکانیزم ماشه - مکانیزمی که می تواند به ارزیابی مجدد توافق نامه و بازگشت تحریم های سازمان ملل منجر گردد - را در پاسخ به موضع ایران مبنی بر اینکه دیگر محدودیت های برجام را نمی پذیرد، فعال کردند. با توجه به اینکه ایران خاطرنشان کرد دیگر قصد رعایت محدودیت های برجام را ندارد، کشورهای اروپای غربی گزینه های زیادی روی میز نداشتند.

کشورها در آغاز فرایند حل اختلاف کاملاً توجیه می شوند که اگر ایران قصد تعهد به توافقنامه را نداشته باشد، می تواند به آن سرانجام دهد. این بدان معنا نیست که آنها قصد دارند تا زمان مذاکرات گسترده، از استراتژی تهاجمی تحریم ها علیه ایران پیروی نمایند و محدودیت های زمانی برای این مذاکرات وجود دارد.

این امر به طور جدی شرایط ایران را در این مقطع زمانی تغییر نمی دهد و کشورهای اروپایی ابراز تمایل کردند که با ایران مذاکره نمایند تا ببینند آیا توافق نامه قابل حفظ است یا خیر. من مطمئن هستم که ایران با ماندن در برجام در این مقطع، دستاوردی نخواهد داشت.

*آیا اروپا میخواهد پفراینده ایران را به شورای امنیت ببرد یا اختلافات پیش از بردن پفراینده به شورای امنیت حل و فصل می گردد؟

اینکه پفراینده ایران در شورای امنیت مطرح گردد به چند چیز بستگی دارد: اول اینکه به مذاکرات بین طرف های عضو توافق بستگی دارد. اگر آنها نتوانند به توافق برسند، سپس چندین گروه دیگر وجود دارند که می توانند برای مدت زمان محدودی جهت یافتن راهکار مذاکره نمایند.

درنهایت اگر توافقی حاصل نگردد، اروپا مجبور است ایران را به نقض برجام محکوم کند. کشورهای اروپایی باید قبل از مراجعه به شورای امنیت رسماً اعلام نمایند که ایران برجام را نقض می نماید. در این مرحله، قدرتهای اروپایی می خواهند توافق را نجات دهند. آنها ترجیح می دهند که ایالات متحده امریکا به توافق بپیوندد، اما این امر بسیار بعید است.

به نظر می رسد موضع انگلیس در خصوص این توافق با سایر کشورهای اروپای غربی متفاوت است، بنابراین ممکن است ارسال توافق نامه به شورای امنیت را به تأخیر نیندازد. همه کشورهای درگیر نسبت به افزایش سانتریفیوژهای مورد استفاده ایران احتیاط دارند از آنجا که از لحاظ تئوریک، زمان لازم برای توسعه اورانیوم غنی شده را کاهش می دهد.

*اروپایی ها هم صحبت از توافق جدید هسته ای با ایران نموده اند. انگلیس صراحتاً این موضوع را عنوان نموده و فرانسه هم به طور ضمنی این موضوع را طرح نموده است. به نظر شما چرا اروپا در این زمینه همراهی محض با امریکا کرد در صورتی که اوایل که آمریکا از برجام خارج شده بود به طور محکم سخن از حفظ برجام می کردند؟

رهبران اروپایی از توافق هسته ای جدید با ایران صحبت نموده اند، اما نخست وزیر انگلیس گفت که او توافق جدید ترامپ را می خواهد، بنابراین او انگلیس را با سیاست فعلی ایالات متحده امریکا در خصوص مسئله هسته ای ایران همسو می نماید.

ایالات متحده آمریکا احتمالاً در خصوص معامله جدید مذاکره می نماید اما به نظر نمی رسد ایران مایل به دنبال کردن این موضوع باشد. اروپا به دلایل مختلف نسبت به ایالات متحده امریکا وارد برجام شد.

اروپایی ها ضمن اینکه نمی خواهند ایران سلاح های هسته ای را توسعه دهد، برجام را راهی برای استفاده از ایران به عنوان بازار کالاهای اروپایی می دیدند. ایالات متحده آمریکا در درجه اول نگران امنیت است. به نوعی، ایالات متحده آمریکا به دلایل ایدئولوژیکی از توافق خارج شد زیرا ایران هیچ یک از مفاد توافق نامه را نقض ننموده بود.

اروپایی ها هنوز هم از حفظ توافق حمایت می نمایند و راضی نیستند که ایالات متحده از آن خارج شده است. آنها ممکن است تمایل به مذاکره درباره توافق نامه دیگری داشته باشند؛ اگر توافق فعلی در چند ماه آینده سرانجام یابد. توافق نامه جدید یا فعلی احتمالاً به ایران یاری نخواهد کرد مگر آنکه ایالات متحده امریکا نیز عضو آن باشد زیرا تحریم ها بیشترین صدمه را به ایران می زند.

*آمریکا اعلام نموده توافق جدید را برای تصویب به سنا خواهد برد. حتی توافقاتی که مورد تأیید کنگره امریکا بوده را هم ترامپ نقض نموده است. چه تضمینی وجود دارد دولت ترامپ که در نقض توافقات دوجانبه و توافقات بین المللی مشهور است توافق جدید هسته ای با ایران را نقض نکند؟

روش های مختلفی برای تعهد به پیمان ها و توافقات بین المللی طبق قانون ایالات متحده امریکا وجود دارد. کلمه پیمان treaty طبق قانون ایالات متحده آمریکا نسبت به حقوق بین الملل، اصطلاح بسیار محدودتری است. در واقع حقوق بین الملل بین سه نوع توافق تفکیک قائل نمی گردد و همه آنها را treaty می داند. این در حالی است که توافق در حقوق امریکا دارای سه معنی متفاوت است. باید گفت که برجام از منظر آمریکا یک توافقنامه اجرایی بود که ضعیف ترین نوع توافق است.

بعضی صاحبنظران حقوقی بر این عقیده اند که این نوع توافقات، طبق قوانین بین المللی غیر الزام آور هستند. رئیس جمهور، تنها فردی که قدرت مذاکره دارد، می تواند به تنهایی، بدون ورود کنگره یا سنا، وارد این توافقات گردد. جهت تصویب یک پیمان رسمی توسط ایالات متحده امریکا، سنا باید آن را با رأی دو سوم نمایندگان تصویب کند. ترامپ به سادگی نشان می دهد که وی میخواهد به سنا اجازه دهد در خصوص هر توافق جدید با ایران تصمیم گیری نماید.

توافق قبلی (برجام) توافق نامه اجرایی بود زیرا کنگره و سنا آن را تصویب نکردند. بنابراین رئیس جمهور اوباما تصمیم گرفت با استفاده از قدرت اجرایی کاملاً قانونی وارد آن گردد گرچه این فرایند در برخورد با مسائل هسته ای توصیه نمی گردد. توافقی که اوباما امضا نموده است الزام آور نیست و به راحتی توسط دولت ترامپ حذف شد. توافق نامه ای که توسط سنا به تصویب رسد، طبق قوانین ایالات متحده امریکا و قوانین بین المللی بسیار قدرتمندتر است.

دولت ترامپ سابقه خروج از معاهدات بین المللی را بطور منظم دارد. بعضی از اینها عواقب زیادی داشته و بعضی دیگر تأثیر زیادی نداشته اند. موضوع انصراف از معاهدات با خروج ایالات متحده از پیمان INF با روسیه جلا داده شد. بحثی که وجود دارد این است که آیا تأیید سنا برای خروج از پیمان ضروری است یا مقرراتی در معاهده INF و سایر معاهدات وجود دارد که به ایالات متحده اجازه می دهد از آنها خارج گردد.

هیچ تضمینی وجود ندارد که ایالات متحده امریکا به هرگونه توافق جدید با ایران پایبند باشد، اما در صورت تصویب مجلس سنا احتمالاً به آن پایبند خواهد بود. ایالات متحده آمریکا در موقعیت منحصر به فردی واقع شده است و این مهم باعث می گردد در خصوص نقض توافق های بین المللی نگرانی نداشته باشد. معاهدات هسته ای از اهمیت برخوردار هستند، موافقت نامه های تجاری نیز باید دنبال شوند، اما هیچ مکانیزم اجرایی مؤثری برای نقض قوانین بین المللی توسط کشوری که قدرت زیادی دارد، وجود ندارد.

هرگز تضمینی وجود ندارد که کشورها پیمان یا توافقی را که امضا نموده اند، اجرا نمایند. اگر توافق یا پیمان بین المللی به نفع کشوری باشد حتماً از آن پیروی می نماید. توافق با ایران احتیاج به مذاکره دارد. ایالات متحده آمریکا برای ماندن در هرگونه توافق جدید با ایران احتیاج به دلیل دارد. جلوگیری از توسعه سلاح های هسته ای یک دلیل قابل قبول است، اما همه اینها بستگی به آنچه ایران مایل به توافق است، نیز دارد.

ایران یک کشور مستقل است و باید با آن مانند یک کشور مستقل رفتار گردد نه اینکه آن را مجبور به اطاعت از کشورهای غربی نمود. با این وجود، فراوری سلاح هسته ای عواقبی خواهد داشت. امیدوارم کشورهای ذی ربط بتوانند جهت جلوگیری از هرگونه تشدید خصومت به توافقی منطقی دست یابند.

بیست آمار: آشنایی با علم آمار و ریاضیات