کمبود نیروی انسانی چالشی بزرگ بر سر راه توسعه و پیشرفت گردشگری مشهد است - کنفرانس هکا

محمد رحیمی خوش در خصوص شرایط رشته های جهانگردی و هتلداری در کشور اظهار کرد: آموزش، روح تعالی و مسبب رشد، تکامل و پیشرفت نوع بشر و جامعه است. در واقع انسان با استعدادی که در انتقال یافته ها و دستاوردهایی که برای نسل آینده دارد توانست این گونه جوامعی پیشرفته و پیشرفته را نیز ایجاد کند.

وی اضافه کرد: در عصر حاضر علاوه بر اینکه آموزش مفهوم انتقال یافته ها و دستاوردهای پیشینیانمان را به نسل آینده تداعی می کند، مفهومی دیگر را نیز برای ما به ارمغان آورده و آن مفهوم این است که می توانند با ایجاد چرخه خلاقیت، نوآوری، ابتکار و کارآفرینی جوامع بشری را نه به صورت عادی بلکه به صورت جهشی رشد و توسعه دهند.

این استاد هتلداری و جهانگردی اضافه کرد: بنابراین می توانیم جایگاه رفیع آموزش را در توسعه علوم مختلف و به خصوص مجموعه دانش جوامع بشری درک و تفهیم کنیم که جهانگردی و تاسیسات وابسته به آن نیز از این مقوله جدا نیستند.

وی ادامه داد: آموزش را در جهانگردی می توانیم به 3 بخش مفهوم جهانگردی، علم جهانگردی و صنعت جهانگردی تقسیم کنیم که هر کدام را باید در 4 حوزه متولیان و سرمایه گذاران صنعت جهانگردی، اساتید، مربیان و انتقال دهندگان علوم جهانگردی، منابع موجود در خصوص انتقال مفاهیم جهانگردی و فارغ التحصیلان رشته های علوم جهانگردی تشریح و توصیف کنیم.

رحیمی خوش با اشاره به اینکه شرایط آموزش در کشور ما در هر 3 محور ضعیف و ناکارآمد است، اعلام نمود: این مسئله نتیجه مطالعات و مقایسه هایی است که به صورت علمی و دانشگاهی با توجه به پتانسیل ها و منابع ایران در جهانگردی نسبت به دیگر کشورهای فعال و صاحب نام در این زمینه اجرا شده و می گیرد. بنابراین اگر بخواهیم مشهد با وجود پذیرش سالانه 20 الی 30 میلیون جهانگرد و حدود 57 درصد از واحدهای جهانگردی و اقامتی، یکی از مهمترین مراکز جهانگردپذیر ایران تلقی می شود و به عنوان یکی از شهرهای بزرگ جهانگردی مذهبی جهان مشهور است.

وی بیان نمود: در مشهد ارکان جهانگردی به وضوح قابل تفکیک و توصیف هستند اما آنچه که از همه مهمتر است و چالش بزرگ را بر سر راه توسعه و پیشرفت جهانگردی مشهد ایجاد کرده کمبود نیروی انسانی ماهر، متخصص و کارآفرین در زمینه جهانگردی و صنایع وابسته به آن با وجود توسعه بعضی از زیرساختهای مهم مانند مراکز اقامتی، پذیرایی و نیز وجود بعضی از امکانات سیاسی، مالی، اجتماعی و همچنین مسائل فرهنگی مشهد در زمینه توسعه جهانگردی مذهبی نیز است.

این فعال جهانگردی اضافه کرد: شرایط سرمایه انسانی صنعت جهانگردی در مشهد به لحاظ کمی و کیفی بسیار ضعیف است. به لحاظ کمی تعداد سرمایه انسانی در مشهد به تناسب وجود تاسیسات جهانگردی اعم از واحدهای اقامتی، پذیرایی، دفاتر خدمات مسافرتی و همچنین واحدهای جهانگردی بسیار اندک بوده و به لحاظ کیفی نیروی فعال از جهت تجربه، آموزش و همچنین موضوعات تخصصی جهانگردی و صنایع وابسته به آن نیز بسیار ناکارآمد است، که این امر باعث می شود تا نیروی کمی که در این زمینه ماهر و متخصص شود به سرعت مستهلک و فرسوده شود.

وی گفت: در 15 سال گذشته با توسعه آموزش های تاسیسات جهانگردی در مقطع متوسطه، فنی و حرفه ای دانشگاه های علمی کاربردی و بعضی از دانشگاه های غیر انتفاعی و ورود حتی دانشگاه های دولتی در زمینه توسعه آموزش به صورت مهارتی، حرفه ای و تخصصی به علاقمندان، متقاضیان، کارکنان، نیروی انسانی مشغول در این عرصه ایجاد کردند.

رحیمی خوش ادامه داد: همچنین تلاش شد تا شاید بتوانند قسمتی از خلأ بوجود آمده سرمایه انسانی در این زمینه را مرتفع و حل کنند اما پس از گذشت تقریبا بیش از یک دهه از شروع این جریان اکنون مشاهده می کنیم که این حرکت ها بیشترا با شکست روبرو شده و نه تنها نتیجه مطلوب و کافی را برای ایجاد سرمایه انسانی مناسب و کارآمد در تاسیسات جهانگردی نداشته بلکه افرادی که سالیان سال در حرفه ای دیگر مهارت و ثروت اندوزی کرده بودند با ورود به عرصه جهانگردی در پی ایجاد رزومه و پشتوانه ای به لحاظ فنی، مهارتی و علمی برای خود بودند.

وی اضافه کرد: در نتیجه، تنها ویترین و نمایشگاهی پوشالی از آموزش، آموزشگاه ها و دانشگاه های گوناگون را در مشهد ایجاد کردند و سپس با هزینه کردن قسمت کوچکی از ثروت خود در این عرصه شناسنامه های آموزشی، تدریس، تولید محتوا و حتی استانداردسازی و ارزش گذاری در زمینه تاسیسات مختلف جهانگردی خصوصا مهمان نوازی و هتلداری را بوجود آوردند. استانداردها و موضوعاتی که صرفا با دیدن دیگر تاسیسات جهانگردی در کشورهای صاحب نام این صنعت تنها کپی برداری کرده بودند و از فلسفه و ریز جزئیات و محتوای آنها کاملا بی اطلاع بودند.

این استاد هتلداری و جهانگردی اعلام نمود: بسیاری از این اشخاص به قدری عرصه جهانگردی و مهمان نوازی را سبک، بی ارزش و آسان تلقی می کردند که خود آنها یا اطرافیان، بستگان و دوستان جهت پوزیشن استادی و مدرسی، با مدارج و مدارک تحصیلی غیر مرتبط، با عدم تجربه و یا حتی بدون مدارج و مدارک تحصیلی عالی به صورت استاد و مدرس در عرصه فنی و حرفه ای و نظام آموزش عالی کشور شروع به تدریس علوم جهانگردی کردند.

وی اظهار کرد: فاجعه ای که در 15 سال گذشته در مشهد رقم خورد ضربه ای هولناک و جبران ناپذیر را به اعتبار آموزشی و پرورش نیروی انسانی در صنعت جهانگردی و مهمان نوازی مشهد وارد کرد. این واقعه کم و بیش در نقاط دیگر ایران هم به همین منوال شروع و ادامه پیدا کرد تا در نهایت بیشتر آنها پس از چند سال فعالیت آموزشی غیر حرفه ای در حوزه جهانگردی و میهمان نوازی با شکست و آبروریزی این میدان را ترک کردند.

رحیمی خوش تاکید کرد: چرا می گوییم ضربه ای جبران ناپذیر؛ به دلیل اینکه طی این یک دهه نیروهایی که در این دانشگاه ها و مراکز آموزش تربیت شدند و امروز هم بیشترا دارای مدرک هستند، آموزش های آنها ناکارآمد و نامناسب بوده و با استانداردهای بین المللی و یا شرایط بومی فرهنگی مشهد مطابقت ندارد.

وی اضافه کرد: بنابراین جهانگردان حرفه ای که عمدتا از کشورهای اروپایی و آمریکا به کشور ما سفر می کنند و حتی جهانگردان کشورهای عربی به دلیل مراودات زیادی که طی دهه گذشته با کشورهای اروپایی و آمریکایی پیدا کرده اند به ضعف و ناکارآمدی نیروی انسانی در جهانگردی شهر مشهد اذعان می کنند.

وی بیان کرد: این موضوع در زمانی که مشهد در پیک جهانگردی است، ملموس تر و جلوه بیشتری پیدا می کند. ورود سرمایه گذارانی که صرفا برای توسعه سرمایه و ثروت خود به این عرصه وارد شدند هیچ کدام دغدغه جهانگردی و تاسیسات وابسته به آن و ایجاد چرخه مناسب برای پرورش نیروی انسانی مناسب و کافی را نداشتند.

این فعال جهانگردی گفت: عدم وجود محتوا و کتاب های مناسب که نیازمند آن بود تا سرمایه داران بر روی آن سرمایه گذاری کنند و نبود رفرنس های مناسبی که می بایست به صورت ترجمان از کشورهای پیروز در زمینه جهانگردی و مهمان نوازی، تولید محتوا و ایجاد استاندارد میکرد و نیز عدم در اختیار گذاشتن فضاهای کارگاهی کافی از سوی تاسیسات جهانگردی که این افراد مالک آن بودند به جهت آموزش در زمینه کارورزی و کاربینی برای دانش آموزان، دانشجویان و فراگیران علاقمند به این رشته ها و استفاده ابزاری از کارورزان به عنوان نیروی رایگان و نه نیروی تحت آموزش آسیب دیگری بود که این اشخاص به آموزش جهانگردی و میهمان نوازی مشهد زدند.

وی اضافه کرد: منابع آموزشی معتبر و کم بودن تعداد اساتید واقعی و عالم در این صنعت به جهت انتقال علم و مفاهیم علوم جهانگردی سبب شد تا بعضی از اساتید دانشگاهی از رشته ها و علوم دیگر نیز به همان خیال خام سرمایه داران که جهانگردی را رشته ای آسان، بی ارزش و قابل تدریس برای همه می دانستند به عرصه آموزش این صنعت وارد شوند تا آسیبی دیگر این بار نه از سوی سرمایه گذاران بلکه از سوی جامعه دانشگاهی به علوم جهانگردی وارد شود و همان تعداد کم استادان قابل و عالم این رشته را به کنج عزلت بفرستند.