کشفی که تاریخ ریاضی را از نو می نویسد - کنفرانس هکا

غزال زیاری: خاستگاه اعداد اعشار، چیزی که روزانه میلیون ها نفر از آن استفاده می نمایند، احتمالا به مراتب قدیمی تر از چیزی است که تا پیش از این فکر می کردیم.

تا پیش از این به نظر می رسید که اعداد اعشار در سال 1593 و به وسیله کریستوفر کلاویوس، ریاضیدان آلمانی به جهان معرفی شده است. ولی حالا، براساس مقاله منتشر شده در مجله Historia Mathematica، خاستگاه اعداد اعشاری دست کم به 150 سال قبل از آن برمی گردد که به وسیله یک تاجر ونیزی مورد استفاده قرار می گرفته.

دست نوشته بیانچینی و کشف اسرار تازه

طبق این مقاله، این تاجر که جیووانی بیانچینی نام داشته، در دهه 1440 از سیستمی از کسرهای اعشاری بهره می برده و از آنها برای میزان شناسی، محاسبات و ستاره شناسی کروی استفاده می نموده. در این مقاله می خوانیم: ما استفاده کلاویوس از اعداد کسری اعشاری را ردیابی کردیم. به نظر می رسد که سیستم اعشاری به دوره جیووانی بیانچینی (دهه 1440) برمی گردد. سیستم اعشاری مورد استفاده او، ویژگی متمایز محاسباتش در نجوم کروی و میزان شناسی بوده.

این کشف در شرایطی انجام شد که ریاضی دانان بخش هایی از یک دست نوشته متعلق به بیانچینی را یافته و مطالعه کردند و متوجه شدند که در وسط بعضی از اعداد، نقطه هایی قرار گرفته است که مثل نقطه اعشار مدرن است. این نشان می دهد که اعشار برای اولین بار، یک قرن و نیم زودتر از آنچه که ما فکر می کردیم، برای نمایش اعداد دقیق مورد استفاده قرار می گرفته.

بیانچینی تاجری بود که مدیریت دارایی ها و سرمایه های خانواده dEste را عهده دار بود و بعلاوه چندین متن نجومی از او منتشر شده و درعین حال حرکت سیاره ای را ترسیم نموده و به پیش بینی زمان وقوع خسوف پرداخته و در متون نجومی او، برای اولین بار نقطه اعشار مشاهده شده است.

فن بروملن، براین باور است که کلاویوس احتمالا با مشاهده یکی از متون بیانچینی، درباره اعداد اعشاری ایده گرفته و به همین دلیل هم هست که دیگر از آن استفاده ننموده.

او در این باره گفت: معرفی اعداد اعشاری به وسیله کلاویوس در یک ستون و عدم استفاده مجدد از اعداد اعشاری، به سادگی راوی یک موضوع است: او به جدول بیانچینی دسترسی داشته و ساختار آن جدول را در کار خودش کپی برداری نموده است.

البته شنیده می گردد که خود بیانچینی درسفرهایی که داشته، با ایده اعداد اعشاری آشنا شده؛ چرا که او در طول دوران زندگی اش بارها به کشورهای اسلامی سفر نموده و در آن موقع در کشورهای اسلامی ریاضی دانان بزرگی زندگی می کردند و بسیاری از مفاهیم ریاضی رشد و توسعه داده بودند. در نتیجه این احتمال وجود دارد که بیانچینی نیز تحت تاثیر علم ریاضی در آسیا، آغاز به استفاده از اعداد اعشاری نموده باشد.

منبع: newsweek

5858