نشست علمی گرجیان خوزستان بازخوانی یک تاریخ چهارصد ساله برگزار گردید - کنفرانس هکا

امین قزلباشان (کارشناس مطالعات نوین نسب شناسی و تاریخ گرجیان خوزستان) در نشست علمی گرجیان خوزستان بازخوانی یک تاریخ چهارصد ساله گفت: گرجیان خوزستان به عنوان یکی از اقوام ایرانی گرجی تبار با تاریخی به درازای چهار قرن از جمله اقوامی هستند که کمتر شناخته و پژوهیده شده اند.

او توضیح داد: اینکه عوامل تشکیل جمعیت گرجیان خوزستان را باید متعدد دانست تصوری قریب به یقین است، اما عمده ترین عوامل پیدایش این جمعیت، همانا مهاجرت خاندانی گرجی تبار موسوم به آبینه زادگان به خوزستان و بعلاوه به حکومت رسیدن افرادی از دودمان گرجی تباری دیگر موسوم به باراتاشویلی ها در خوزستان بوده است.

قزلباشان اضافه کرد: امروزه پر واضح است که با توجه به یافته های تاریخی، تاریخ گرجیان خوزستان از منظر باراتاشویلی پژوهی اکوسیستمی است پایدار بر تاریخ حکمرانی اما همین آنالیز از منظر آبینه زاده کاوی تاریخی مبتنی بر اتمسفر فئودالی را بدست خواهد داد.

کارشناس مطالعات نوین نسب شناسی و تاریخ گرجیان خوزستان اظهارکرد: در این نشست علمی صرف نظر از پرداختن به خاندان آبینه زادگان صرفا به تاریخ باراتاشویلی ها در خوزستان، ایران و گرجستان می پردازیم، زیرا مکتوبات بیشتری از آنها در منابع دست اول تاریخی موجود است.

او در ادامه بطور خلاصه عملکرد خاندان باراتاشویلی در تاریخ ایران و گرجستان را از منظر آمار در پنج عنوان شامل شش قرن پیشینه تاریخی از اوایل قرن پانزدهم میلادی تا عصر حاضر، 381 سال انتصاب حکومتی در ایران و گرجستان (از 1039 تا 1420ه. ق)، انتصاب در بیش از یکصد سِمت سازمانی در ایران و گرجستان، دست یابی به 26 عنوان سیاسی، نظامی و درباری به وسیله 31 نفر از اعضای این خاندان و داشتن اعتباری معادل 3 قرن به عنوان قدرتمندترین خاندان تاوادی گرجستان بین قرنهای پانزدهم تا هجدهم میلادی توصیف کرد.

قزلباشان اظهار داشت: بعلاوه از منظر کیفی نیز منابع موجود، این دودمان حاکم پیشه را که هیچ شغل دیگری در کارنامه آنها بجز حکمرانی نمیتوان یافت را دودمانی شایسته و قابل تقدیر دانسته اند بطوریکه نصرآبادی در تذکره خود پیرامون آنها نوشته است: سلسله ایشان به مردانگی و همت مشهورند سید میر سید علی نیز در تذکره دزفول نه تنها آورده است که آنها همه عدل گستر، نیکو سیر، خیر خواه و رعیت پرور بودند، بلکه می نویسد: این طایفه علیه، خود اصحاب کمال بودند و با وجود کمال، ایشان به قبایح افعال اشتغال نمی داشتند.

او گفت: در نهایت اینکه خاندان باراتاشویلی با دودمان آبینه زادگان در طول قرنهای گذشته بارها با یکدیگر وصلت نموده و بصورت خویشاوندانی سببی در کنار هم زندگی نموده اند اگرچه هر یک بطور جداگانه نیز تاریخی محلی و پر از فرازها و فرودها را تجربه و در پیشینه و حافظه تاریخ شفاهی و بعضا مکتوب خود به خاطر دارند.

کارشناس مطالعات نوین نسب شناسی و تاریخ گرجیان خوزستان اضافه کرد: از نکات قابل توجهی که شاید به حوزه مردم شناسی نیز نزدیک باشد این است که باراتاشویلی های خوزستان به جبر حوادث تاریخی با قبیله عرب آل کثیر که در آن موقع از قبایل قدرتمند منطقه محسوب میشد، ازدواجی سیاسی کردند که محصول آن پیدایش خانواده ای محترم و اصیل موسوم به سامری در دزفول بود. این خانواده که از پدر عرب آل کثیر و از مادر گرجیان باراتاشویلی محسوب می شوند، هم اکنون در دزفول و سایر شهرهای ایران به عنوان شهروندانی نجیب و بدون هیچ حاشیه تاریخی زندگی می نمایند.

قزلباشان به عنوان آخرین نکته به تفاوت گرجیان خوزستان با سایر گرجیان ایران بخصوص گرجیان منطقه فریدن اشاره نمود و گفت: اگرچه گرجیان فریدن از آن دسته گرجیانی هستند که عمدتاً بصورت کوچ های اجباری به ایران منتقل شده و گرجیان خوزستان با رسم نوا بصورتی محترمانه تر به جامعه ایرانی وارد شده اند، اما در عوض گرجیان فریدن به علت کثرت جمعیت و سایر عوامل دیگر پیروز به حفظ زبان مادری (گرجی) شد اما گرجیان خوزستان متأسفانه مانند بیشتر گرجیان ایران این زبان را از دست داده اند.

او در خاتمه با اشاره به اینکه به لحاظ پژوهشی، تاریخ گرجیان خوزستان بسیار جای تحقیق دارد و احتیاجمند همت محققین و حمایت های واقعی دستگاه های آکادمیک کشور است، توضیح داد: با این حال اگرچه تا به امروز هشت عنوان کتاب درباره تاریخ این جمعیتِ کمتر شناخته شده از سوی اینجانب به رشته تألیف درآمده و معدود محققین دیگری چه ایرانی و چه خارجی نیز تألیفات ارزشمند و قابل توجهی ارائه نموده اند، اما با قاطعیت میتوان اعتراف کرد که این اندازه کافی نیست و هنوز بسیاری اسنادِ یافت نشده و ارائه نشده نزد خانواده ها، موزه ها و مراکز اسناد ملی ایران و گرجستان هست که احتیاج به آنالیز و مطالعه دقیق دارند، باشد تا آیندگان نیز روزی به این همت جامه تحقق بپوشانند.