موتور تی یو فایو ایران خودرو چگونه فراوری می گردد؟ - کنفرانس هکا

خبرنگاران - مجتبی اسماعیلی: موتور تی یو فایو یک پیشرانه محبوب، کم استهلاک و با راندمان مناسب است. این موتور در حال حاضر در کشورهای برزیل و آرژانتین هم فراوری می گردد. این پیشرانه 1.6 لیتری تنفس طبیعی 16 سوپاپ قادر به فراوری حدود 105 اسب بخار قدرت و 142 نیوتون متر گشتاور است. این پیشرانه در سالن شماره سه موتورسازی شرکت ایران خودرو فراوری می گردد. فرآیند فراوری موتور تی یو فایو را می توان به دو بخش عمده فراوری قطعات موتور و مونتاژ آن ها تقسیم کرد.

قطعات مختلف موتور مانند بلوک سیلندر، سر سیلندر، سوپاپ ها و… در شرکت های مختلف فراوری می شوند. اما برخلاف بسیاری از پیشرانه های فراوریی در کشور، عملیات ماشین کاری قطعات اصلی مانند بلوک و سر سیلندر در سالنی مجاور سالن مونتاژ و در همان محل انجام می گردد. این موضوع یک نقطه قوت بزرگ است؛ ارتباط بین کیفیت ماشین کاری قطعات و مونتاژ موتور و بعلاوه سرعت کشف و برطرف ایرادات احتمالی بهتر انجام می گردد.

به طور کلی سه ایستگاه دستی، نیمه اتوماتیک و تمام اتوماتیک در این خط فراوری و بنابر حساسیت ایستگاه استفاده می شوند. تمامی پیچ ها نیز به وسیله ابزارهای برقی ویژه فرانسوی که قابلیت بستن پیچ ها را با زاویه و گشتاور معین شده دارند، بسته می شوند.

در ادامه با گزارش ویژه تیم خبرنگاران از بازدید خط فراوری موتور تی یو فایو و توضیح جزئیات آن همراه شوید.

بدنه تارا چگونه فراوری می گردد؟ / بازدید خبرنگاران از خط فراوری خودرو تارا برای بررسی ایمنی

شروع فرآیند فراوری موتور تی یو فایو

پیش از شروع فرآیند فراوری موتور تی یو فایو ، قطعاتی که در بخش های مختلف فراوری شده اند در سالن مجاور ماشین کاری و در نقاط مورد نظر خط مونتاژ دپو می شوند. سیستم (نرم افزار) مدیریت فراوری این خط با نام تَرَنُم وظیفه ثبت مدارک فنی هر قطعه و مدیریت مونتاژ را بر عهده دارد. برای مثال شماره فنی بلوک سیلندر هر موتور در همان ابتدا به وسیله این نرم افزار ثبت می گردد. زیر پالت هر قطعه یک فلش مموری واقع شده است که اطلاعات موتور روی این فلش ذخیره شده است. این فلش با نرم افزار فراوری به صورت رادیویی در ارتباط است. هر کدام از قطعات مانند سوپاپ ها، شاتون ها و… روی پالت های ویژه قرار می گیرند و فرآیند مونتاژ شروع می گردد.

موتور ME16 سایپا و تفاوت های آن با TU5 پلاس ایران خودرو

مونتاژ شاتون و پیستون

در اولین مرحله مونتاژ موتور تی یو فایو ، رینگ ها، شاتون ها و پیستون ها روی بلوک سیلندر جا زده می شوند. این قطعات به دلیل حساسیت بالا، به وسیله یک اپراتور حرفه ای به صورت دستی جا زده می شوند. اپراتور بنا به تجربه و تخصص خود می تواند تشخیص دهد که این قطعات متحرک و دقیق که باید مطابق تلرانس خاصی فراوری شوند، به خوبی در جای خود قرار گرفته اند و حرکت می نمایند.

چرخش بلوک

در دومین ایستگاه مونتاژ موتور تی یو فایو بلوک سیلندر به وسیله ربات 180 درجه می چرخد و سپس پیچ های کَپه ثابت به صورت اتوماتیک باز می شوند. حالا بلوک سیلندر برای فرآیند یاتاقان گذاری آماده است.

یاتاقان گذاری روی موتور تی یو فایو

موتور تی یو فایو پنج یاتاقان دارد که کپه های ثابت آن در این ایستگاه قرار داده می شوند. در این مرحله محل نشیمن یاتاقان ها نیز با جارو برقی ویژه تمیز می گردد تا یاتاقان ها به دقت در محل خود قرار بگیرند. فرآیند یاتاقان گذاری روی موتور تی یو فایو ضد خطا است و تا زمانی که سیستم تایید نکند که پنج یاتاقان در محل خود قرار گرفته است، موتور به ایستگاه بعدی نمی رود. در این مرحله سه قطره روغن نیز روی یاتاقان ها چکیده می گردد.

رنگ بندی یاتاقان ها

یاتاقان های موتور تی یو فایو در سه رنگ آبی، مشکی و سبز فراوری می گردد. هر کدام از این یاتاقان ها یک ضخامت ویژه دارد. در واقع به دلیل رسیدن به برترین عملکرد موتور و جلوگیری از تاثیر خطاهای بسیار جزئی فراوری قطعات که روی عملکرد موتور تاثیر گذار هستند، نرم افزار خط فراوری، با رنگ بندی یاتاقان ها، برترین ضخامت یاتاقان را برای یک موتور محاسبه و انتخاب می نماید. این ایستگاه نیز ضد خطا است و اجازه انتخاب رنگ اشتباه را نمی دهد.

جا زدن میل لنگ

در این ایستگاه بسیار حساس، میل لنگ موتور تی یو فایو جا زده می گردد. همان گونه که پیش تر گفته شد، هر قطعه موتور یک شماره فنی دارد که با سایر قطعات مربوط به همان موتور در ارتباط است. مثلا بلوک سیلندر و میل لنگ دارای شماره فنی هستند و به دلیل حساسیت بالا میل لنگ تنها روی بلوک مربوط به خود جا زده می گردد.

مونتاژ پمپ روغن

در بخش بعدی خط مونتاژ موتور تی یو فایو، نوبت مونتاژ پمپ روغن، زنجیر و چرخ دنده آن است.

بررسی سفتی میل لنگ

در این بخش از خط فراوری موتور تی یو فایو، مقدار سفتی میل لنگ بررسی می گردد. در واقع مقدار سفتی میل معین می نماید که آیا تمامی مراحل پیشین مونتاژ به طور صحیح اجرا شده اند یا خیر. لقی میل لنگ در بازه 0.07 تا 0.27 میلی متر تعریف شده است. اگر این تلرانس ایراد داشته باشد، موتور کارت قرمز دریافت می نماید و قطعات آن برای بررسی و کشف دلیل از هم باز می شوند. بعلاوه سفتی میل لنگ باید در محدوده تعریف شده تلرانس خود قرار داشته باشد.

نصب کاسه نمدهای موتور تی یو فایو

در این ایستگاه نیمه اتوماتیک، کاسه نمدهای موتور به وسیله اپراتور روی ربات قرار گرفته و به وسیله آن، در جای خود نصب می شوند. اگر کاسه نمد به هر دلیل به وسیله اپراتور بیفتد یا لمس گردد، به طور اتوماتیک از چرخه مونتاژ خارج می گردد. پس از این ایستگاه نیز چسب زنی محل کارتر روغن به وسیله ربات انجام می گردد. پس از نصب کارتر روغن، نیم موتور تی یو فایو آماده است.

بررسی نشتی نیم موتور و نصب واشر سر سیلندر

در این بخش نیم موتور تی یو فایو از لحاظ نشتی، سوراخ بودن و… بررسی می گردد و در صورت وجود نشتی، موتور کارت قرمز دریافت می نماید و از رده خارج می گردد. در صورت تایید نیز نوبت به نصب واشر سر سیلندر و پمپ آب موتور می رسد.

نصب سر سیلندر روی موتور تی یو فایو

در این بخش سر سیلندر روی موتور تی یو فایو نصب می گردد. این مرحله به وسیله ربات انجام می گردد. 10 عدد پیچ سر سیلندر نیز به وسیله دستگاه ویژه و با گشتاور و زاویه از پیش معین شده بسته می شوند.

نصب تسمه تایم

یکی از بخش های بسیار حساس فراوری موتور TU5، تایم کردن سر سیلندر و میل لنگ است. در این ایستگاه اپراتور براساس علائمی که روی تسمه تایم و پینیون ها وجود دارد، تسمه تایم را در جای ویژه قرار می دهد. سپس موتور تست می گردد تا از تایم بودن صحیح موتور اطمینان حاصل گردد.

تسمه تایم ماشین و زمان تعویض آن + راهنمای خرید

نصب سیستم سوخت رسانی موتور تی یو فایو

در این بخش نوبت به نصب سیستم سوخت رسانی شامل دریچه گاز، سنسور مپ و انژکتورها، بسته به نوع خودرو می رسد. و با هم متفاوت هستند. برای نمونه سنسورها و سوزن انژکتورهای دو خودرو رانا و پژو 207 با هم تفاوت دارند با وجود این که هر دو از پیشرانه TU5 استفاده می نمایند.

نصب فلایویل و دیسک و صفحه

در این بخش بسته به اتوماتیک یا دستی بودن خودرویی که قرار است از موتور TU5 استفاده کند، فلایویل و دیسک و صفحه نصب می شوند. خودروهای اتوماتیک دیسک و صفحه ندارند و در این مرحله تنها کانورتر گیربکس اتوماتیک روی موتور نصب می گردد.

حَک شماره موتور

در این بخش شماره ویژه هر موتور براساس اطلاعات پیشین نرم افزار خط، روی موتور حک می گردد. کیفیت حک شدن و خوانا بودن این شماره برای شناسنامه موتور و ارتباط با نیروی انتظامی بسیار مهم است. سپس منیفولد دود و ساپورت فیلتر روغن نیز نصب می شوند.

بررسی نشتی مدار آب و روغن موتور تی یو فایو

در این بخش، نخست مدار آب موتور از نظر نشتی و سپس نشتی روغن بررسی می شوند. پارامترهای این تست نیز همان پارامترهای فرانسوی و بسیار سخت گیرانه هستند.

پس از صحت از نبود نشتی مدارات روغن و آب، روغن موتور ریخته می گردد و کار فراوری موتور به اتمام می رسد.

تست گرم موتور

پس از اتمام فراوری موتور TU5، پیشرانه روی استندهای ویژه تست قرار می گیرد و برای اولین بار روشن می گردد. ECU خودرو و بیشتر سنسورها نیز در این مرحله روی آن سوار می شوند تا درستی عملکرد آن ها بررسی گردد. تمامی پارامترهای احتراق، تعادل و… نیز به وسیله یک مانیتور نمایش داده می شوند. این تست پنج دقیقه زمان می برد.

در ادامه نشتی مایعات موتور دوباره به وسیله مواد فلورسنتی و یک چراغ قوه ویژه بررسی می شوند.

پژو 207 شش سرعته دستی و اتومات مقایسه شدند / کدامیک برنده شد؟

اتاق Power test موتور تی یو فایو

در اتاق پاور تست موتور TU5 به صورت رندوم با نیروهای مقاوم کنترل می گردد تا از درستی عملکرد آن روی خودرو مطمئن شوند. در این فرآیند یک موتور TU5 به صورت اتفاقی از خط فراوری خارج می گردد و روی استند ویژه تست قرار می گیرد. سپس تجهیزات مربوط به آن نصب و موتور 15 ساعت کار می نماید. سپس این موتور از هم باز می گردد و قطعات آن برای بررسی و بررسی به آزمایشگاه ارسال می شوند. در این فرآیند قدرت و گشتاور موتور با نیروهای مقاوم مقدار گیری می شوند که نزدیک ترین حالت ممکن به حالت کارکرد واقعی موتور روی خودرو است. این تست تقریبا هر یک ماه انجام می گردد و علاوه بر بررسی توان خروجی، بررسی قطعات از هم باز شده موتور نیز از شرایط فراوری قطعات و فرآیند فراوری خبر می دهند.

موتور خودرو چگونه تست می گردد؟ / گزارش اختصاصی بیت ران از آزمایشگاه تست موتور ایپکو

موتور TU5 در شرایط ایده آل آزمایشگاهی، توانی معادل 78 کیلووات قدرت (105 اسب بخار) و 142 نیوتون متر گشتاور فراوری می نماید. براساس استانداردهای پژو این اعداد تا مثبت و منفی پنج درصد می توانند متغیر باشند. در صورت عبور از این تلرانس، استند و موتور جهت عیب یابی بررسی می شوند.

این خط در سال 1384 با همکاری شرکت فابریکام فرانسه و شرکت تام ایران خودرو احداث و به بهره برداری رسید. ظرفیت فراوری این خط 1200 دستگاه در روز و 300 هزار دستگاه در سال است. در کشورهای برزیل و آرژانتین نیز خطوطی مشابه همین خط در حال فراوری موتورهای TU5 هستند.