دیدار هلال ماه با ارباب حلقه های منظومه شمسی در آسمان شب هفته چهارم بهمن 1402 - کنفرانس هکا

هلال ماه در هفته چهارم بهمن 1402 تماشایی است و هم نشینی زیبایی با اجرام دیگر در آسمان از جمله زحل، ارباب حلقه های منظومه شمسی خواهد داشت. جبار، شکارچی افسانه ای آسمان، در جنوب به اوج خود می رسد و دب اکبر و ذات الکرسی در شمال آسمان در حالی خودنمایی می نمایند که گویی نگهبانان شب هستند.

رویدادهای نجومی هفته چهارم بهمن 1402

شنبه 21 بهمن

ماه نو بامداد شنبه ساعت 02:29 به وقت تهران، روی داده است. عصرگاه در ساعت 17:59 هم هلال نو با ابزار اپتیکی و به وسیله رصدگران دقیق قابل مشاهده است.

دیگر علاقه مندان هم شامگاه می توانند با استفاده از دوربین دوچشمی خوشه باز ستاره ای M41 از قدر 5 را در 4 درجه ای جنوب شباهنگ مشاهده نمایند. پس از آن هم اگر به 10 درجه ای شمال و شمال شرقی شباهنگ نگاه کنید، می توانید M50 را با قدر 6 تشخیص دهید. M50 حدود 2900 سال نوری و M41 حدود 2300 سال نوری از ما فاصله دارد.

یکشنبه 22 بهمن

ساعت 12:18 ظهر حقیقی حداکثری به وقت تهران روی می دهد که در این هنگام اختلاف زمان خورشید حقیقی با خورشید میانه در معادله تعدیل زمان به حداکثر مثبت بعد از 12:00 می رسد.

آسمان شامگاه هم میزبان پدیده جالب توجهی است. آیا تا کنون یک کوتوله سرخ دیده اید؟ این اجرام، رایج ترین انواع ستارگان در فضا هستند، اما ذاتا به قدری کم نور هستند که در تاریک ترین شب ها هم هیچ یک از 6 هزار ستاره ای که با چشم غیر مسلح قابل مشاهده اند، نیستند.

اما یکی از نزدیک ترین و درخشان ترین کوتوله های قرمز درست در 3 درجه ای غرب ستاره شعرای شامی قرار گرفته است که سمت چپ ابط الجوزا (Betelgeuse) حضور دارد. این ستاره لویتن (Luytens Star) است که با نام GJ 273 هم شناخته می گردد و با قدر 9.9 به وسیله بسیاری از تلسکوپ ها قابل مشاهده است.

در مقایسه با ابط الجوزا با 650 سال نوری فاصله، این ستاره تنها با 12.3 سال نوری، نسبتا نزدیک است. بدین ترتیب حتی حرکت آن در پس زمینه ستارگان آسمان هم محسوس است و یک کاربر دقیق تلسکوپ، احتمالا بتواند حرکت آن را طی 3 سال تشخیص دهد.

ساعت 18:28 هم می توانید هلال ماه را با فاصله 7.4 درجه در کنار سیاره زحل مشاهده کنید. هلال قمر زمین، که ساعت 22:19 هم با فاصله 358 هزار کیلومتری به حضیض مداری خود می رسد.

دوشنبه 23 بهمن

صورت فلکی جبار (Orion) در حدود ساعت 8 شب در جنوب آسمان به بالاترین ارتفاع خود می رسد. پایین تر از آن و سمت راست شباهنگ (Sirius) صورت فلکی خرگوش (Lepus) پنهان شده است.

دو ستاره درخشان آن، یعنی آلفا خرگوش (α Leporis) و بتا خرگوش (β Leporis) با قدر 3، به ترتیب پشت و جلوی گردن خرگوش را تشکیل می دهند.

سه شنبه 24 بهمن

تا ساعت 9 شب و کمی پس از آن، صورت فلکی دب اکبر روی دسته خود سمت شمال شرقی آسمان جای می گیرد. در شمال غربی اما می توانید صورت فلکی ذات الکرسی (Cassiopeia) را ببینید که در همان ارتفاع قرار گرفته است و ستاره قطبی هم بین آن ها جای گرفته است.

چهارشنبه 25 بهمن

برای رصدگران آسمان، عصر امروز ماه و مشتری به فاصله نزدیکی از هم می رسند. درخشان ترین اجرامی که شامگاه می توانید در آسمان مشاهده کنید. برای تماشا آن ها در حالی که ارتفاعشان کاهش می یابد، به سمت غرب آسمان نگاه کنید.

پنجشنبه 26 بهمن

ماه، خوشه پروین و دبران امروز عصر یک مثلث مسطح بزرگ را تشکیل می دهند و چشم انداز ای تماشایی می آفرینند. ساعت 18:30 هم می توانید شاهد اوج هم نشینی ماه و مشتری با فاصله 5.3 درجه باشید که از ابتدای شب تا حدود 23:00 قابل مشاهده است.

آدینه 27 بهمن

تربیع اول ماه امشب در ساعت 18:31 روی می دهد و پایین سمت راست آن با فاصله حدود 2 یا 3 درجه، همچنان می توانید خوشه پروین را مشاهده کنید. این مقارنه با خوشه پروین (M45) ساعت 22:30 به اوج خود می رسد.

شرایط سیارات در هفته چهارم بهمن 1402

عطارد در ژرفای طلوع خورشید از دید ناظر زمینی پنهان است.

زهره با قدر 3.9- هنگام سحر در جنوب شرقی آسمان با ارتفاع کم می درخشد و هر روز هم پایین تر می رود.

مریخ با قدر 1.3+ هنوز به مقدار کافی ارتفاع نگرفته است و رصد آن در نور طلوع خورشید سخت است.

مشتری با قدر 2.3- در صورت فلکی حمل جای دارد و برای رصد آن به سادگی می توانید هنگام غروب، سمت غرب و جنوب غربی آسمان را نگاه کنید. این غول گازی منظومه شمسی ساعت 11 غرول خواهد نمود.

زحل با قدر 1.0 در حال پنهان شدن در غروب خورشید است.

اورانوس با قدر 5.7 در صورت فلکی حمل حضور دارد و برای تماشا آن باید با استفاده از ابزار رصدی حدود 11 درجه سمت چپ بالای مشتری را نظاره کنید. در یک تلسکوپ با قدرت بالا، اورانوس به صورت یک توپ کوچک اما کاملا غیرستاره ای به قطر 3.7 ثانیه قوسی دیده خواهد شد.

نپتون هم که برای رصد آن به تلسکوپ احتیاج است، سمت غرب آسمان به صورت یک جرم غیرستاره ای با قدر 7.9 به چشم می آید.

عکس کاور: هم نشینی ماه و زحل در افق آسمان زمستانی (Credit: Miguel Claro)

منابع: Sky and Telescope, مجله نجوم