راهبرد انفعالی مسئولان در اطلاع رسانی بحران ، انتقاد از اطلاع رسانی دیرهنگام، قطره ای و متناقض تعطیلی ها

به گزارش کنفرانس هکا، شیوه اطلاع رسانی در زمان بحران و مخاطرات در کشور موضوعی است که نه تنها مورد انتقاد کارشناسان واقع شده است که افکار عمومی را هم سردرگم می نماید؛ چه بسا اقدام های نادرست و ناهماهنگ در اطلاع رسانی بحران خود منجر به ایجاد مخاطره ای جدید گردد. حال این مخاطره چه ناشی از زلزله و سیل باشد چه آلودگی هوا و بارش برف و...

راهبرد انفعالی مسئولان در اطلاع رسانی بحران ، انتقاد از اطلاع رسانی دیرهنگام، قطره ای و متناقض تعطیلی ها

به گزارش خبرنگار خبرنگاران، تازه ترین مصداق در این زمینه، اطلاع رسانی درباره تصمیمات متعاقب بحران آلودگی هوای کلانشهرهاست. سازمان هواشناسی روز چهارشنبه 27 آذر ماه، آب پاکی را روی دست ساکنان شهرهای صنعتی و پرجمعیت ریخت که بارندگی و باد خاصی طی هفته بعد نداریم و بار ذرات معلق و آلودگی هوا همچنان بر سر شهرها و شهروندان می ماند و بیشتر هم می گردد. بنابراین مردم می دانستند که هفته ای سخت غبارآلود در پیش دارند و دانش آموزان هم برای اعلام خبر تعطیلی مدارس، منتظر ...

پنج شنبه و آدینه هم گذشت و از تدبیر کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران خبری نشد؛ تا شامگاه آخر هفته که رسید و از سوی معاون استاندار اعلام شد که مدارس در روزهای شنبه 30 آذر و یکشنبه اول دی ماه تعطیل است. در خبری دیگر به نقل از همین منبع آمد که دانشگاه ها هم در این دو روز تعطیل هستند. همین معاون استاندار در تبادل نظر با رسانه ای دیگر گفته بود که کلیه امتحانات دانش آموزان با یک هفته تاخیر برگزار می گردد.

اما همه این خبرها جز تعطیلی دو روزه مدارس، تکذیب شدند. همان آدینه شب بود که استاندار تهران با واکنشی تند نسبت به تعطیلی دانشگاه ها، بیان کرد که خبری از تعطیلی نیست. شنبه 30 دی ماه هم مسعود ثقفی سخنگوی آموزش و پرورش شهر تهران بیان کرد که امتحانات نهایی و هماهنگ استانی پایه نهم شهر تهران تحت هر شرایطی حتی اعلام تعطیلی به علت آلودگی هوا، طبق برنامه ارسالی به قوت خود باقی است و از 2 دی ماه برگزار می گردد.

حالا تازه یک مخاطره تازه در پی این نحوه اطلاع رسانی تعطیلی مدارس و دانشگاه ها بخاطر آلودگی هوا ایجاد شد. دانش آموزانی که به دلیل اطلاع رسانی دیرهنگام درباره تعطیلی، راهی مدرسه شدند و به در بسته خوردند. دانشجویانی که از شهری دیگر می خواستند راهی تهران و شوند و سفرشان را در پی شنیدن خبر تعطیلی دانشگاه ها منتفی نموده و فردای آن شب متوجه شدند خبر درست نبوده است. والدینی که مجبور شدند فرزندان خود را به جای اینکه به مدرسه بفرستند، در آلودگی هوا با خود به محل کار ببرند و ...

از این رو، در گفت وگویی با دکتر اکبر نصراللهی، استاد اطلاع رسانی بحران و رئیس دانشکده ارتباطات و رسانه واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی به آنالیز بایدها و نبایدهای اطلاع رسانی بحران پرداختیم.

دکتر اکبر نصراللهی در آغاز تبادل نظر با خبرنگاران یادآور شد: اعلام تعطیلی مدارس، دانشگاه ها و ادارات به لحاظ قانونی وظیفه کمیته اضطرار آلودگی هوا و استانداری تهران است و بدیهی است که منابع خبری اعم از رادیو وتلویزیون، مطبوعات، خبرگزاری ها، سایت ها و کانال ها خبرهای مربوط به تعطیلی را از مرجع رسمی آن منتشر نمایند. اما اشکال کار از اینجا آغاز می گردد که دستگاه های اطلاع رسانی، کار خود را به موقع، درست و متناسب با گرفتاری های مردم انجام نمی دهند.

وی اضافه نمود: تهران شهری است که جمعیت روز و شب آن با هم یکسان نیست و بخش قابل توجهی از هم میهنان برای امور تحصیلی، مالی و سیاسی بین تهران و شهرهای دور و نزدیک در حال تردد هستند؛ بنابراین ضروری است اعلام تعطیلی مدارس، دانشگاه ها و ادارات به دلیل آلودگی هوا یا بارش برف و ... با توجه به چالش های مردم انجام گردد تا آنها امکان برنامه ریزی داشته باشند

رئیس دانشکده ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد تهران مرکز با یادآوری اینکه بخش قابل توجهی از دانشجویان دانشگاه های تهران، دانشجویانی هستند که از شهرستان ها به تهران می آیند، اضافه نمود: آنها از روزهای قبل برای آمدن به تهران برنامه ریزی می نمایند اما متاسفانه مشاهده می گردد که اعلام تعطیلی، در ساعات سرانجامی روز قبل از تعطیلی و یا حتی در نیمه شب صورت می گیرد که این نحوه اعلام تعطیلی برای افرادی که صدها کیلومتر را طی می نمایند تا به تهران برسند و در نیمه راه یا در زمان ورود به تهران متوجه تعطیلی می شوند، به نوعی نقض حقوق این افراد محسوب می گردد.

نصراللهی گفت: اعلام دیرهنگام، اطلاع رسانی قطره ای و همراه با ابهام و تردید و تناقض که بعضا به وسیله منابع متعدد هم صورت می گیرد، موجب می گردد که در عمل بهره لازم از تعطیلی برده نگردد چراکه اگر مدارس به دلیل آلودگی هوا تعطیل می شوند به این معنی است که هوای موجود برای بچه ها و سالمندان و گروه های حساس مضر است و نتیجه قابل حصول این می گردد که حداقل والدین آن دسته از فرزندان مردم که امکان خارج کردن فرزندشان از این فضا را دارند، این کار را انجام دهند. اما وقتی تعطیلی دیرهنگام اعلام می گردد، قدرت برنامه ریزی از والدین سلب می گردد و این نقض غرض و مایه وهن است.

وی اضافه نمود: امروزه با پیشرفتی که در تمامی عرصه ها انجام شده است به راحتی می توان پیش بینی کرد که شرایط باد و بارندگی چگونه است. بنابراین توجیهی برای تصمیم گیری دیرهنگام یا اعلام دیرهنگام یک تصمیم که از روزهای قبل قابل پیش بینی است، باقی نمی ماند. به عنوان نمونه درباره تعطیلی شنبه و یکشنبه هفته جاری، مگر نمی شد از چهارشنبه هفته قبل، موضوع را پیش بینی کرد و به تصمیم رسید و تعطیلی ها را در همان روز چهارشنبه گفت تا بخشی از جامعه هدف تعطیلی برای خروج از شهر برنامه ریزی نمایند.

این استاد ارتباطات با یادآوری اینکه روابط عمومی، نماینده دستگاه ها و پل ارتباطی دستگاه با رسانه هاست، توضیح داد: مسئولان ارشد اگر به نقش روابط عمومی ها و سخنگوها اعتقاد دارند و روابط عمومی یک بخش تشریفاتی نیست، انتظار می رود که اطلاع رسانی به موقع و به وسیله یک مرجع واحد یعنی روابط عمومی صورت گیرد. این درحالیست که اطلاع رسانی درباره تعطیلی آلودگی هوا تا به امروز از مراجع مختلف اعم از شخص استاندار، معاون استاندار، آموزش و پرورش شهر تهران یا ... انجام شده است. همین می گردد که باشگاه خبرنگاران از زبان معاون عمرانی استاندار اعلام می نماید که دانشگاه ها تعطیل است و ساعتی بعد استاندار در تبادل نظر با شبکه خبر، این خبر را تکذیب می نماید. این نوع رفتار و مدیریت اطلاع رسانی، نقض حقوق مردم و اهانت به آنها است.

  • مجله روابط عمومی

وی اضافه نمود: سازمان ها، موسسات و وزارتخانه ها و در این مورد خاص استانداری به روابط عمومی اعتماد نمایند و اگر باور نداشتن به روابط عمومی باعث می گردد که استاندار یا معاونش متصدی اعلام تعطیلی مدارس و دانشگاه ها شوند و اطلاعات را تکه تکه و قطره چکانی در تبادل نظر با رسانه های مختلف اعلام نمایند و در نتیجه تعارض در اطلاع رسانی ایجاد گردد، خوب روابط عمومی را تقویت نمایند یا تغییر دهند تا اعتماد لازم برایشان برای سپردن مسئولیت اطلاع رسانی ایجاد گردد.

اکبر نصراللهی با بیان اینکه مراجعه مردم به رسانه ها در زمان بحران به بالاترین حد خود می رسد، به تشریح نتایج مطالعه ای درباره نحوه اطلاع رسانی رویدادهای مربوط به آتش سوزی پتروشیمی ها در نیمه اول سال 96 پرداخت و گفت: بر اساس این مطالعه معین شد که بیش از 20 منبع حقیقی و حقوقی از مسئولان اعم از فرماندار، استاندار، پلیس، سپاه، اداره اطلاعات، نمایندگان مردم در مجلس، مسئولان ملی و محلی حوزه پتروشیمی و ... به اطلاع رسانی درباره واقعه پرداخته اند. این تعدد منابع اطلاع رسان باعث تعارض اطلاعاتی و آماری و تعارض با واقعیت در بحران ها می گردد که با معین سخنگوی واحد و آموزش به وی می توان مسئله را حل کرد.

وی همچنین عجله و شتاب رسانه ها در انتشار اخبار مربوط به بحران را باعث ایجاد اخلال در فرآیند اطلاع رسانی دانست و تاکید نمود: بنابراین رسانه ها اصرار نداشته باشند با عجله زیاد خبر کذب منتشر نمایند؛ در عین حال بهبود و تقویت ارتباط رسانه ها با مسئولان بخش های مختلف امری گریزناپذیر است تا در بحران ها و مخاطرات بتوانند با کارایی بالاتری ظاهر شوند.

این استاد ارتباطات با انتقاد از رویکرد سنتی رسانه ها و مسئولان در مواجهه با بحث های زیست محیطی و مخاطرات و بحران ها، گفت: متاسفانه علاوه بر رویکرد سنتی، راهبردشان نیز انفعالی و واکنشی است. رویکرد سنتی یعنی اینکه بحران را انکار می نمایند و تا وقتی مجبور نشوند، برنامه ریزی برای مواجهه و مقابله با آن ندارند؛ علت یابی و آینده نگری نمی نمایند و برنامه ای هم برای آموزش به مردم وجود ندارد. بنابراین خروجی رسانه ها و مسئولان در مواقع بحران متناسب با همین رویکردی است که اتخاذ می نمایند.

نصراللهی اضافه نمود: اگر رویکرد مسئولان در این رابطه سنتی باشد تا حدودی قابل فهم است چراکه اگر چنین نباشد، نقص ها به حساب سوء مدیریت و اشکالات سیستم شان نوشته می گردد. لذا با همان رویکرد سنتی از غیرقابل پیش بینی بودن بحران سخن می گویند. به عنوان مثال می گویند زلزله قابل پیش بینی نیست. در صورتی که همه بحران ها حتی زلزله هم قابل پیش بینی هستند و فقط اینکه دقیقا چه زمانی و با چه ریشتری اتفاق می افتد قابل پیش بینی نیست. بنابراین می توانند بخش اعظم عملیات در زمان وقوع بحران را پیش بینی و سیاست ها و امکانات لازم برای مواجهه با شرایط بحران را آماده نمایند.

وی در سرانجام با انتقاد از عملکرد رسانه ها در قبال موضوعات حوزه بحران و مخاطرات، گفت: باعث تعجب است که در این بین چرا رویکرد رسانه ها سنتی است و در این رویکرد فقط به جنبه های کمی و رویدادی بحران ها و مخاطرات می پردازند. رسانه ها با وجود اینکه می دانند تهران هر ساله در فصل سرما با پدیده آلودگی هوا دست و پنجه نرم می نماید، به جای اینکه در طول سال و حتی زمانی که تهران از هوای پاک برخوردار است، مسئولان را به چالش بکشند که درباره اجرای قوانین نظیر قانون هوای پاک چه نموده اند، منتظر می مانند که آلودگی هوا بوجود بیاید و با تشکیل کمیته اضطرار، مدارس و دانشگاه ها و شاید ادارات تعطیل شوند و حالا خبر تعطیلی را اعلام نمایند.

رییس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه با اشاره به تجربه کشورهای دیگر دنیا در خصوص مقابله با آلودگی هوا گفت: آلودگی هوا خاص تهران و کلان شهرهای دیگر ایران نیست و پیش از این شهرهایی مثل لندن و مکزیکوسیتی همین مشکل را داشته اند به گونه ای که در دهه 50 لندن یکی از شهرهای آلوده دنیا بود و در سال 1952 تخمین زده شده که 10هزار نفر بر اثر عوارض ناشی از آلودگی هوا جان باختند. همچنین مکزیکوسیتی با 20 میلیون نفر جمعیت در دهه 90، از آلوده ترین شهرهای دنیا بوده است اما رسانه ها با آموزش و فرهنگ سازی و مطالبه گری از مسئولان، توسعه حمل و نقل عمومی، سیاست تشویقی برای استفاده مردم از این وسایل، انتقال صنایع آلاینده به خارج شهر و استفاده از خودورهای استاندارد و هیبریدی با آلودگی هوا مبارزه نموده اند. بنابراین علت های آلودگی هوا معین است و این معضل راهکار دارد و می توان با مشارکت و مطالبه گری و توجه مستمر رسانه ها و اجرای طرح های مناسب و ضربتی، تنفس در هوای پاک را برای همگان فراهم کرد.

مجله آیرخ: مجله گردشگری و مسافرتی

کشتی کروز: کشتی کروز: سفری لوکس و در عین حال مقرون به صرفه به اقیانوس ها

منبع: همشهری آنلاین
انتشار: 10 مهر 1400 بروزرسانی: 10 مهر 1400 گردآورنده: hecaconf.ir شناسه مطلب: 7903

به "راهبرد انفعالی مسئولان در اطلاع رسانی بحران ، انتقاد از اطلاع رسانی دیرهنگام، قطره ای و متناقض تعطیلی ها" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "راهبرد انفعالی مسئولان در اطلاع رسانی بحران ، انتقاد از اطلاع رسانی دیرهنگام، قطره ای و متناقض تعطیلی ها"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید