دانشمندان یک سیاره فراخورشیدی بزرگ در حال تولد کشف کردند - کنفرانس هکا

این سیاره جنینی یک غول بزرگ گازی است که به طور غیرمعمولی دور از ستاره جوان منظومه خود می چرخد و پژوهشگران برای شناسایی و مطالعه آن از تلسکوپ سوبارو واقع در نزدیکی قله یک آتشفشان خاموش در هاوایی و تلسکوپ فضایی هابل در حال چرخش در مدار استفاده کردند.

غول های گازی سیاراتی شبیه بزرگترین سیاره های منظومه شمسی، یعنی مشتری و زحل هستند که عمدتاً از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده اند و گازهای چرخنده آن ها هسته جامد کوچک تری را احاطه نموده اند.

تین کوری، اخترفیزیکدان رصدخانه سوبارو و مرکز پژوهشی ناسا-ایمز و نیز نویسنده ارشد این مطالعه که روز دوشنبه 4 آوریل (15 فروردین) در مجله نیچر آسترونومی منتشر شد، گفت: ما فکر می کنیم این سیاره هنوز در مرحله بسیار ابتدایی تولد خود است. آن گونه که شواهد نشان می دهد، این نخستین مرحله از شکل گیری سیاره است که تا به حال در یک غول گازی مشاهده شده است.

این سیاره در صفحه ای دایره ای از گاز و غبار حاوی مواد تشکیل دهنده سیارات ادغام شده و حول ستاره ای به نام ای بی آریگائه می چرخد که 508 سال نوری یا 9.5 تریلیون کیلومتر از زمین فاصله دارد.

این ستاره زمانی که تصویرش در یک لحظه در صحنه ای از فیلم بالا را نگاه نکن محصول 2021 ظاهر شد، به معروفیت رسید.

تا به امروز حدود 5 هزار سیاره فراتر از منظومه شمسی یا سیارات فراخورشیدی شناسایی شده اند و سیاره نو که ای بی آور بی نام دارد یکی از بزرگترین آنهاست. این سیاره که هم اکنون به شکل جرمی قهوه ای و حد واسط بین سیاره و ستاره است، رفته رفته دارد به حداکثر مقدار خود نزدیک می گردد تا زمانی که بتوان آن را به عنوان یک سیاره طبقه بندی کرد. این سیاره بعلاوه با گاز و گرد و غباری که به هسته داخلی آن می ریزد، گرم می گردد.

سیارات در حال شکل گیری یا پیش سیاره ها تا به امروز تنها در اطراف یک ستاره دیگر مشاهده شده اند.

تقریباً تمام سیارات فراخورشیدی شناخته شده دارای مدارهایی به دور ستاره های خود هستند و فاصله آنها از ستاره شان به مقدار فاصله خورشید منظومه شمسی از دورترین سیاره آن، یعنی نپتون است. اما فاصله سیاره فراخورشیدی تازه کشف شده سه برابر فاصله نپتون و 93 برابر فاصله زمین از خورشید است.

به نظر می رسد تولد این سیاره روند متفاوتی نسبت به مدل تشکیل سیاره ای شناخته شده دارد.

یکی دیگر از پژوهشگران از دانشگاه آریزونا به نام اولیویه گویون می گوید: تفکر مرسوم این است که اگر نه همه، بیشتر سیارات با انباشتگی آهسته مواد جامد در یک هسته سنگی شکل می گیرند و غول های گازی قبل از این که هسته جامدشان به مقدار کافی بزرگ گردد این مرحله را طی نموده و آغاز به انباشتن و توده کردن گازهای پیرامونی خود می نمایند.

پیش سیاره هایی که در حلقه احاطه نماینده خود ادغام شده و دور ستاره جوان می چرخند، به تدریج از گرد و غبار به اجرام جامد تخته سنگی تبدیل می شوند و اگر این هسته به چندین برابر جرم زمین برسد، آغاز به انباشت گاز از حلقه اطراف خود می نمایند. گویون می گوید: با این فرآیند، تشکیل سیارات غول پیکر در فاصله مداری زیاد امکان پذیر نیست و بنابراین، این کشف درک ما از تشکیل سیاره را به چالش می کشد.

در عوض، پژوهشگران بر این باورند که ای بی آور بی به این صورت شکل می گیرد که حلقه اطراف سیاره سرد شده و سپس گرانش باعث می گردد که یک یا چند توده بزرگ از آن جدا شده و به سیاره تبدیل شوند.

کوری در این زمینه گفت: همان طور که بیش از یک راه برای پختن تخم مرغ وجود دارد، ممکن است بیش از یک راه برای تشکیل سیاره ای شبیه مشتری وجود داشته باشد.