خرس های آبی در ماه - کنفرانس هکا

به گزارش خبرنگاران ، بیش از پنج سال پیش در روز 22 فوریه 2019، یک کاوشگر فضایی بدون سرنشین در مدار اطراف ماه نهاده شد. این کاوشگر موسوم به برشیت(Beresheet) اولین فضاپیمای خصوصی بود که یک فرود نرم را روی ماه انجام داد. در میان محموله های کاوشگر، خرس های آبی(Tardigrade) نیز وجود داشتند که به علت توانایی زنده ماندن در خشن ترین شرایط آب وهوایی معروفیت دارند.

به نقل از ایسنا، این مأموریت از همان ابتدا با مشکل روبه رو شد زیرا دوربین های ردیاب ستاره که برای مشخص جهت کاوشگر و کنترل درست موتورهای آن طراحی شده بودند، آسیب دیدند. محدودیت های بودجه ، یک طرح ساده تر را تحمیل نموده بودند و اگرچه مرکز فرماندهی می توانست بعضی از مسائل را حل نماید اما شرایط در روز فرود که 11 آوریل بود، پیچیده تر شد.

در مسیر رسیدن به ماه، کاوشگر با سرعت زیاد در حال حرکت بود و برای فرود نرم باید سرعت آن کاهش می یافت. هنگام مانور ترمز، ژیروسکوپ از کار افتاد و موتور اولیه را متوقف کرد. در ارتفاع 150 متری، برشیت همچنان با سرعت 500 کیلومتر در ساعت حرکت می کرد. این سرعت بسیار بیش تر از آن بود که کاوشگر به موقع متوقف گردد. برخورد کاوشگر با ماه شدید بود. کاوشگر متلاشی شد و بقایای آن در فاصله حدود 100 متری پراکنده شدند. مدارگرد شناسایی ماه(LRO) ناسا در 22 آوریل از این منطقه عکسبرداری کرد و اطلاعات فرود را در اختیار دانشمندان قرار داد.

حیواناتی که می توانند هر شرایطی را تحمل نمایند

با توجه به سرنوشت کاوشگر، تکلیف خرس های آبی که همراه با آن در حال حرکت بودند، چه شد؟ با توجه به توانایی های قابل توجه خرس های آبی برای زنده ماندن در موقعیت هایی که تقریبا هر حیوان دیگری را از بین می برند، آیا آنها می توانند ماه را آلوده نمایند؟ آیا ممکن است که خرس های آبی بتوانند خود را در آنجا تکثیر نمایند و در آن ساکن شوند؟

خرس های آبی، حیوانات میکروسکوپی هستند که طول آنها کمتر از یک میلی متر است. آنها دارای نورون ها، یک دهان در انتهای خرطوم جمع شونده، روده حاوی میکروبیوتا و چهار جفت پای غیر مفصلی هستند که به پنجه ختم می شوند. بیشتر خرس های آبی، دو چشم دارند و اجداد آنها با بندپایان مانند حشرات و عنکبوتیان مشترک است.

بیشتر خرس های آبی در محیط های آبی زندگی می نمایند اما می توان آنها را در هر محیطی حتی محیط های شهری یافت. امانوئل دلاگوت(Emmanuelle Delagoutte) پژوهشگر مرکز ملی پژوهش های علمی فرانسه(CNRS)، خرس های آبی را در خزه ها و گلسنگ های پارک باغ گیاهان(Jardin des Plantes) در پاریس جمع آوری می نماید. خرس های آبی برای فعال بودن، تغذیه کردن از ریزجلبک ها، به حرکت درآمدن، پرورش یافتن و تکثیر شدن باید به وسیله یک لایه آب احاطه شوند. آنها از راه جفت گیری یا بکرزایی و حتی در حالت شبه نرمادگی فراوری مثل می نمایند. زندگی فعال یک خرس آبی بین سه تا 30 ماه است.

خرس های آبی به علت توانایی مقاومت کردن در برابر شرایطی که نه روی زمین و نه روی ماه وجود دارد، مشهور هستند. آنها می توانند متابولیسم خود را با از دست دادن 95 درصد از آب بدن متوقف نمایند. بعضی از گونه های خرس آبی، نوعی قند به نام ترهالوز(Trehalose) را فراوری می نمایند که عملکرد ضدیخ را دارد. بعضی دیگر، پروتئین هایی را فراوری می نمایند که تصور می گردد ترکیبات سلولی را با یک شبکه آمورف ترکیب می نمایند. این شبکه، مقاومت و محافظت را برای همه سلول ها فراهم می نماید.

در طول کم آبی، بدن خرس آبی می تواند تا نصف اندازه طبیعی خود کوچک گردد. پاها ناپدید می شوند و فقط پنجه ها قابل مشاهده می مانند. این حالت که به عنوان نهان زیوی(Cryptobiosis) شناخته می گردد، تا زمانی ادامه می یابد که شرایط برای زندگی فعال دوباره مساعد گردد.

خرس های آبی با توجه به گونه خود، زمان کمتر یا بیشتری را برای کم آبی دارند و همه نمونه های یک گونه پیروز نمی شوند تا به زندگی فعال بازگردند. گونه های بزرگسال خرس آبی با قابلیت تحمل کم آبی، برای چند دقیقه در دمای منفی 272 درجه سلسیوس یا بالای 150 درجه سلسیوس و برای بلندمدت، در معرض دوزهای بالای پرتوهای گاما به اندازه 1000 یا 4400 گری زنده می مانند. در مقایسه باید توجه داشت که دوز 10 گری برای انسان کشنده است و 40 تا 50 هزار گری، همه انواع مواد را استریل می نماید. با وجود این، دوز تشعشع هر چقدر باشد، تخم های دیرگرم را از بین می برد. علاوه بر این، حفاظت ارائه شده به وسیله نهان زیوی همواره واضح نیست.

زندگی قمری

چه اتفاقی برای خرس های آبی فرودآمده روی ماه اتفاق افتاده است؟ آیا هیچ یک از آنها هنوز زنده هستند؟ آیا زیر رگولیت ماه که عمق آن از چند متر تا چند ده متر متغیر است، مدفون شده اند؟

اول از همه، آنها احتمالا از برخورد جان سالم به در برده اند. آنالیز های آزمایشگاهی نشان داده اند نمونه های یخ زده یک گونه از خرس آبی موسوم به هیپسیبیوس دوژاردینی(Hypsibius dujardini) که با سرعت 3000 کیلومتر در ساعت در خلاء حرکت می نموده اند، وقتی به شن ها کوبیده شدند، آسیب مرگباری دیدند. با وجود این، آنها از برخوردهای با سرعت 2600 کیلومتر در ساعت یا کمتر جان سالم به در بردند و فرود سخت آنها روی ماه، بسیار کندتر بود.

سطح ماه در برابر ذرات خورشیدی و پرتوهای کیهانی، به ویژه پرتوهای گاما محافظت نمی گردد اما خرس های آبی در چنین شرایطی نیز می توانند مقاومت نمایند. روبرت ویمر شواینروبر(Robert Wimmer-Schweingruber) استاد دانشگاه کیل(University of Kiel) در آلمان و گروهش دریافتند دوز پرتوهای گاما که به سطح ماه برخورد می نمایند، در مقایسه با دوزهای ذکر شده در بالا، دائمی اما کم بوده اند. نهاده شدن به مدت 10 سال در معرض پرتوهای گامای ماه، با دوز حدود یک گری مطابقت دارد.

پس از آن، موضوع زندگی روی ماه مطرح می گردد. خرس های آبی باید در برابر کمبود آب و بعلاوه، دماهای بین منفی 170 تا منفی 190 درجه سلسیوس در طول شب قمری و 100 تا 120 درجه سلسیوس در روز مقاومت نمایند. یک روز یا شب قمری مدت زیادی طول می کشد و فقط کمی کمتر از 15 روز زمینی است. کاوشگر برشیت برای مقاومت کردن در برابر چنین شرایطی طراحی نشده بود و حتی اگر سقوط نمی کرد، پس از چند روز زمینی همه فعالیت های آن متوقف می شدند.

با وجود تحمل بالا، خرس های آبی نمی توانند بر کمبود آب مایع، اکسیژن و ریزجلبک ها غلبه نمایند. در صورت نبودن این موارد، آنها هرگز نمی توانند دوباره فعال شوند؛ چه رسد به این که دوباره فراوری مثل نمایند. بنابراین، سکونت آنها روی ماه غیرممکن است.

متیو سیلک(Matthew Silk) بوم شناس دانشگاه ادینبرو(University of Edinburgh) اعلام کرد: با وجود این، نمونه های غیرفعال در خاک ماه هستند و حضور آنها، پرسش های اخلاقی را ایجاد می نماید. علاوه بر این، در زمانی که اکتشافات فضایی در همه جهات در حال اجرا شدن هستند، آلوده کردن سیارات دیگر می تواند به این معنی باشد که ما فرصت کشف حیات فرازمینی را از دست خواهیم داد.

5858