برترین کتاب های اچ پی لاوکرفت؛ خالق کطولحو و پدر وحشت کیهانی - کنفرانس هکا

زندگی شخصی لاوکرفت

هاوارد فیلیپس لاوکرفت در سال 1890 در خانواده ای نسبتا مرفه متولد شد. پدر او که تاجر بود بخاطر بیماری ناگهانی خود حالت جنون پیدا کرد و جان خود را در تیمارستان از دست داد. این اتفاق نیز با چند سال فاصله برای مادر او نیز رخ داد و لاوکرفت هر دو پدر و مادر خود را در تیمارستان روانی از دست داد. طولی نکشید که نشانه های مریضی در لاوکرفت نیز پدیدار شد و به همین او علت بخش بزرگی از کودکی خود را به صورت تحصیل در خانه گذراند. لاوکرفت علاقه شدیدی به مطالعه داشت و به آثار ادگار آلن پو که یکی از برترین نویسنده های ژانر وحشت است علاقه مند بگردد. او پیش از آن که بتواند تحصیلات خود را به سرانجام برساند بخاطر حمله های عصبی از ادامه تحصیل دست کشید. او برای بیشتر عمر خود به عنوان یک فرد منزوی گذراند و زندگی خود را وقف نوشتن کرد. او بعلاوه به علوم نجوم نیز علاقه بسیاری پیدا نموده بود که بعد ها در ترکیب با دیدگاه سیاه او به زندگی، ژانر تازهی را در وحشت خلق کرد.

آغاز نویسندگی

لاوکرفت پیش از آنکه برترین کتاب های خود را بنویسد، ابتدا به عنوان یک روزنامه نگار فعالیت خود را آغاز کرد و در سال 1914 به انجمن مطبوعات آماتور متحد پیوست. با اینکه گزارش شده که لاوکرفت از نوجوانی به داستان نویسی مشغول بوده، ولی اولین برخورد او با داستان نویسی به صورت جدی در سال 1917 اتفاق افتاده است. او تحت تأثیر آثار ادوارد پلانکت و ادگار آلن پو، آغاز به خلق داستان در ژانر فانتزی کرد. در سال 1923 مجله داستان های عجیب داستان های لاوکرفت را خرید. او پس از یک ازدواج ناپیروز که دو سال به طول انجامید، تمام تمرکز خود را روی نویسندگی گذاشت و بسیاری از برترین آثار خود که امروزه بخاطر آن ها او را می شناسیم خلق کرد. احضار کطولحو که مشهورترین اثر این نویسنده است، در این دوره خلق شده است و پیروز ترین کوشش او برای خلق وحشت کیهانی بوده است.

تأثیر لاوکرفت در ادبیات

لاوکرفت در سرانجامی زندگی خود به سختی از پس خرج و مخارج زندگی برمی آمد. او اواخر زندگی خود را به شغل ویرایش آثار دیگران و سایه نویسی (نویسندگی برای افراد دیگر که در نهایت با نام آن شخص چاپ می گردد) پرداخت تا مخارج خود را تأمین کند. لاوکرفت در سال 1937 بخاطر سرطان درگذشت. او بیش از 60 داستان کوتاه و چند رمان از خود به جای گذاشته است که پس از مرگ او به وسیله پیروان او و نویسندگان هوادار او گردآوری شده است. آثار او پس از مرگ به درجه بالایی از محبوبیت رسیدند. نویسندگان بزرگی مانند پیتر استراوب، استفن کینگ و نیل گیمن ادعا کردند که منبع الهام آن ها برای نویسندگی آثار این نویسنده بوده است و بعلاوه تا به امروز، فیلم ترسناک های اقتباسی از آثار لاوکرفت زیادی ساخته می شوند. شخصیت کطولحو به یکی از چهره های محبوب در میان هواداران ژانر وحشت تبدیل شده است که در واقع نماد وحشت کیهانی است.

خلق وحشت کیهانی

لاوکرفت با ترکیب دنیا بینی سیاه خود و اطلاعات نجومی که به دست آورده بود، ژانری تازه خلق کرد. ژانری با نام وحشت کیهانی یا کیهان گرایی. ایده اصلی این ژانر وحشت این است که انسان ها در کلیت دنیا، موجودات بی ارزشی هستند و کیهان به وسیله موجوداتی چنان بیگانه و وحشتناک اداره می گردد که فکر های کوچک ما حتی توانایی درک آن ها را ندارد. کطولحو موجودی است هشت پا مانند که کاملا نسبت به انسان و نیازش برای زنده ماندن بی تفاوت است و به زودی برمی خیزد و دنیا را مانند گذشته پیش از انسان ها دوباره تصاحب می نماید. احساس کوچک بودن در مقابل طبیعت، در مقابل موجوداتی ترکیبی از ماهی ها، خفاش ها و حیوانات دیگر که در واقع خدایان زمین و کهکشان هستند، همان موضوعی است که باعث وحشت زدگی ما هنگام خواندن داستان های این نویسنده می گردد؛ پوچ گرایی در بی رحمانه ترین شکل خود. داستان های نامبرده شده در ادامه، آثار این نویسنده هستند که در چندین شکل در ایران گردآوری و ترجمه شده اند که می توان با خواندن آن ها، به دنیا عجیب، تلخ و ترسناک این نویسنده سفر کنیم.

داستان های ترجمه شده لاوکرفت در ایران

داستان هایی که در ایران ترجمه و چاپ شده اند شامل:

• دعجون نوشته شده در سال 1917 است که داستان یک ایزد مخلوقات ژرف نشین است که در متون قدیمی مدام به او اشاره شده است. این مخلوق عمری جاودان دارد و قبلیه هایی خاص به عبادت او می پردازند. این ژرف زاده ها مخلوقاتی بزرگ هستند که حتی می توانند با وال ها کشتی بگیرند.
• وحشت در کمین سه اقتباس مختلف سینمایی از آن اجرا شده است. داستان در خصوص شهر لفرت است. ساکنان این شهر فقط یک کشیش و یک زن هستند و بخاطر شیوع یک بیماری مرموز، مدتهاست که شهر کاملا خالی از سکنه شده است. زمانی که جان مارتنیس برای کسب ثروت خاندانی خود به شهر می آید، شیطاین میمون شکل دوباره از مدفن خود بیرون می آیند.
• رنگی از فضا ترکیبی از ماورألطبیعه و وحشت است. موجودات بیگانه این داستان رنگ ها هستند؛ رنگ هایی که از طیف دید انسان خارج هستند. این داستان علمی-تخیلی اولین کوشش پیروز لاوکرفت در خلق موجودی غیر انسانی بوده است.
• سلفیس داستان دیگری است که لاوکرفت آن را در رویاهای خود دیده و آن را با الهام از نویسنده موردعلاقه خود لرد دونسانی به رشته تحریر درآورده است.
• خرموش های دیوار از اولین داستان های کوتاه پیروز لاوکرفت است که اشاره هایی به سمبولیسم های ایزدی مصری دارد و بعلاوه ریشه های نژادپرستانه که به این نویسنده منسوب می گردد نیز اولین بار در این داستان دیده می گردد.
• نیارلات هوتپ که با عنوان آشوب خزنده نیز از آن یاد می گردد، یکی دیگر از موجودات ایزدی لاوکرفت است که می تواند به اشکال مختلف تبدیل گردد و از توسعه جنون و دیوانگی در میان انسان ها لذت می برد.
• ظلمت نشین نیز در خصوص موجودی دیگر به نام آزاتوث است که به عنوان ایزدی کور و ویرانگر شناخته می گردد که یکی از قدرتمند ترین ایزدان خلق شده به وسیله لاوکرفت است و در کتاب نکرونومیکون، تأکید بسیاری بر او شده است.
• احضار کطولحو که مشهور ترین اثر او است، در خصوص موجودی آرمیده در اعماق اقیانوس است که در میان شهر باستانی مدفون شده رلیه آرمیده و در انتظار بیداری است.
• موسیقی اریک زان یکی دیگر از داستان های محبوب این نویسنده است. او این داستان را یکی از برترین داستان های خود می پندارد چون مبحث صراحت داشتن، که او یکی از نقطه ضعف های آثار خود می پندارد در این اثر وجود ندارد. داستان در خصوص یک موسیقیدان مسن است که نوای غیر زمینی آهنگ های او، کنجکاوی یک دانشجو را جلب می نماید.
• غریبه داستان دیگری از لاوکرفت است که در مجله داستان های عجیب و غریب به چاپ رسیده است که یکی از مشهورترین آثار این نویسنده نیز است. بسیاری ادعا نموده اند که داستان غریبه، در اصل اشاره به زندگی خود لاوکرفت دارد؛ یا در واقع بیشتر نفرتی که او نسبت به خودش بخاطر مادرش به وجود آورده است.
• موجود پشت درگاه در خصوص رودرویی یک شاعر مرموز با پادشاه ایزدان، آزاتوث است. شاعر این داستان، الهام گرفته از یک شاعر حقیقی است که لاوکرفت بسیار از او تأثیر گرفته است.
• کلید سیمین و گذر از کلید سیمین داستان مردی به نام رندولف کارتر هستند که ادعا می نماید کلیدی که به دنیا رویاها ختم می گردد را از دست داده است؛ دنیایی از خواب های رویایی که بسیار بهتر از دنیا حقیقی بشر است.
• داگون از اولین آثاری که لاوکرفت در دوران بزرگسالی خود به رشته تحریر درآورده که در خصوص مردی است که در جنگ دنیای اول، در کوشش برای فرار از دست آلمانی ها با قایقی فرار می نماید و سر از مکانی درمی آورد که کلمات امکان توصیف آن را ندارند. این داستان ها به صورت پراکنده به وسیله نشریه های مختلف ترجمه و در کتاب ها چاپ شده اند.

برترین کتاب های چاپ شده از لاوکرفت در ایران

اچ پی لاوکرفت بیشتر آثار خود را به صورت داستان های کوتاه در مجلات برای دستمزد چاپ می کرد؛ برای همین یک کتاب تعیین که از آن به عنوان یک منبع کامل که به وسیله خود لاوکرفت تائید و چاپ شده باشد وجود ندارد. حتی مبحث نکرونومیکون که از مشهورترین مخلوقات اچ پی لاوکرفت است، در واقع در داستان های متعدد خود در گوشه و کنار جزئیات آن را توصیف نموده و هرگز به شکلی واحد به خلق آن نپرداخته است. بنابراین تمامی کتاب های این نویسنده، چه در ایران چه در دنیا، جمع آوری داستان های کوتاه او به عنوان مجموعه داستان است. در ادامه برترین کتاب های چاپ شده از لاوکرفت را به شما معرفی نموده ایم.

5- احضار کطولحو

شاید کامل ترین کتابی که به ترجمه بیشترین تعداد آثار اچ. پی. لاوکرفت پرداخته، کتاب احضار کطولحو نشر پریان با ترجمه پیمان اسماعیلیان است. مقدمه این کتاب در ابتدا شما را برای حال و هوای ترسناک پیش رو با به زبان آوردن کلماتی عجیب و نامفهوم آماده می نماید. سپس به طور کامل وقایع مهم زندگی لاوکرفت را توضیح می دهد و سپس داستان ها آغاز می شوند. پیش از هر داستان، مقدمه ای چندخطی به توضیح چند نکته مهم در داستان پیش رو می پردازد تا خواندن زبان سخت لاوکرفت را برای مخاطب راحت تر کند. ترجمه کتاب به ادبیات سنگین لاوکرفت وفادار است ولی در عین حال کوشش می نماید تا جای ممکن به روان بودن خوانش داستان بیفزاید. این کتاب شامل بیشترین تعداد داستان از این نویسنده است که شامل داستان های دعجون، وحشت در کمین، رنگی از فضا، سلفیس، خرموش های دیوار، نیارلات هوتپ، ظلمت نشین، احضار کطولحو، موسیقی اریک زان، غریبه، موجود پشت درگاه است. در حال حاضر این کتاب کامل ترین منبع برای خوانش داستان های لاوکرفت است.

4- خاستگاه تاریکی

کتابی که مجموعه 5 داستان از اچ پی لاوکرفت را روایت می نماید. ترجمه شده به وسیله آرش طهماسبی و منتشر شده به وسیله نشریه وال، خاستگاه تاریکی کتابی کوچک و جیبی است که آغازی عالی برای آشنایی با آثار این نویسنده است. داستان هایی که در این کتاب ترجمه شده اند احضار کطولحو، وحشت دان ویچ که همان داستان وحشت در کمین است. تسخیرگر تاریکی که با نام ظلمت نشین در جاهای دیگر ترجمه شده است. ترس کمین نموده و در سرانجام خانه متروکه که با نام خرموش های دیوار نیز ترجمه شده است. ترجمه این کتاب بسیار روان است و شاید برترین نقطه آغاز برای آشنایی با آثار این نویسنده برای کسانی که در پی یک آشنایی اولیه هستند باشد.

3- موسیقی اریش زان و داگون

این کتاب نشر پاگرد با ترجمه محسن کاس نژاد، دو داستان از لاوکرفت را ترجمه و منتشر نموده است. داستان موسیقی اریش زان در خصوص پیرمرد مرموزی است که موسیقی خلق شده به وسیله او به قدری زیبا است که انگار متعلق به این زمین نمی باشد. دانشجویی پس از شنیدن موسیقی این مرد، کنجکاو می گردد و به تحقیق در خصوص آن می پردازد و به نتایجی غیر قابل باور می رسد. داگون نیز خاطرات مردی معتاد به مورفین است که در دوران جنگ دنیای اول، در طی کوشش برای فرار از سربازهای آلمانی، به قلمرویی وارد می گردد که هیچ انسانی حق ورود به آن را نداشته است. لاوکرفت زندگی خود را وقف دو نوع داستان گویی نموده است: داستان هایی با ایزدانی بسیار فراتر از درک ما و داستان هایی که حتی با وجود موضوعات ماورایی، تمرکز خود را بر انسان و روابط انسانی گذاشته اند. این دو داستان نمونه ای عالی از این دو نوع داستان گویی این نویسنده هستند.

2- کلید سیمین

مجموعه ای دیگر از آثار کوتاه لاوکرفت که به وسیله نشر پریان در مجموعه انتخاب پریان منتشر شده است؛ با این هدف که مخاطبان را با آثار کوتاه و بلند فانتزی و آثار شاخص ژانر ها و زیرمجموعه های آن بیشتر آشنا نمایند. شهادت رندولف کارتر، کلید سیمین و گذر از دروازه کلید سیمین سه داستان هستند که مستقیما به یکدیگر مربوط هستند و در مجموعه ای از داستان های این نویسنده که از رویاهای او الهام گرفته شده اند نوشته شده است. این مجموعه شاید خیلی به نوع روایتی که از این نویسنده شناخته شده نزدیک نباشد، ولی تجربه ای پیروز و همچنان هولناک در کارنامه این نویسنده است که مخاطبان را با خود همراه خواهند کرد.

1- لاوکرفت، علیه دنیا، علیه زندگی

این کتاب نوشته خود لاوکرفت نیست؛ ولی کتاب کوچکی است که شما را با دنیا این نویسنده عجیب و مرموز بیشتر آشنا می نماید. این مقاله نوشته شده به وسیله میشل ولبک، به انتقاد، جانبداری و همدلی با این نویسنده و آثار خلق شده به وسیله او می پردازد. ولبک با دقت تمام، مانند یک محقق کنجکاو، به تحلیل کامل مخلوقات این نویسنده و رابطه آن ها با زندگی شخصی او می پردازد. ادعاهایی که او یک نژاد پرست بوده را مورد کاوش قرار می دهد، ریشه های وحشت کیهانی خلق شده به وسیله او را تحلیل می نماید و دنیا این نویسنده و دنیای که به وسیله نویسنده خلق شده را کاملا برای مخاطب خود مبرا می نماید. اگر به لاوکرفت علاقه دارید، اگر در خصوص دیدگاه های سؤال برانگیز او کنجکاو هستید و اگر می خواهید دنیا این خالق دنیا های وحشتناک تأثیرگذار را بهتر بشناسید، لاوکرفت، علیه دنیا، علیه زندگی جواب تمام سؤال های شما را خواهد داد.

منبع: خبرنگاران مگ