بند دره؛ جاذبه تاریخی و دیدنی بیرجند - کنفرانس هکا

این بند چون آب آن از دره بالا و پایین عبور می کند، به این نام مشهور شده است. بند دره که از جمله نقاط گردشگری استان خراسان جنوبی و شهرستان بیرجند محسوب می گردد، در سال 1381 از سوی سازمان میراث فرهنگی با شماره 4816 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

این بند که مهم ترین بند تاریخی و بزرگ ترین بند کوهستانی شهر بیرجند به شمار می رود، به دستور امیر شوکت الملک در سال 1294 هجری قمری ساخته شده است.

آشنایی با بند دره

بیرجند شهری با قدمت تاریخی در دل کویر ایران است که جزء یکی از منطقه ها گردشگری محبوب ایرانی به شمار می رود.

جاذبه های بسکمک در این شهر وجود دارد که یکی از آنها بند دره است؛ این جاذبه سدی است تاریخی که در نزدیکی شهر بیرجند قرار گرفته و یکی از مهمترین جاذبه های تاریخی این شهر محسوب می گردد.

قدمت بند دره به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه بر می گردد و دلیل نام گذاری آن این بوده که آب از دره بالا به پایین عبور می کند.

همانطور که در بالا هم اشاره کردیم، بند دره سدی است تاریخی که در نزدیکی شهر بیرجند قرار گرفته و دارای قدمتی طولانی از دوران زندیه تا به امروز می باشد.

این بند یا سد در 5 کیلومتری انتهای خیابان مدرس بیرجند در میان رشته کوه جنوب این شهر به نام رشته کوه باقران واقع است.

بند دره به دستور شخصی به نام شوکت الملک در سال 1294 هجری قمری ساخته شده و یکی از بزرگترین و تاریخی ترین بندهای کوهستانی شهر بیرجند محسوب می گردد.

این بند یک سازه وزنی بوده و جهت تقویت دیواره بند، پشت بند عظیمی احداث شده است. در وسط دیواره بند یک محفظه ای عمودی به شکل چاه وجود دارد که در هر یک متر ارتفاع به سمت بند دریچه ای تعبیه شده که به داخل بند راه دارد.

معماری بند دره یا همان سد با پیروی از شیارهایی که در کوه واقع است نیز امکان پذیر بوده و در مناسب ترین قسمت دره پایین بر روی طبقات رسوبی کف رودخانه بنا شده است.

تاج این بنا در حدود 31 متر و عرض آن برابر با 3 تا 5 متر می باشد، مصالحی در ساخت این بنای ارزشمند به کار برده شده است نیز شامل آجر، سنگ، ملات آهک و ساروج می گردد.

نمای بیرونی این سد از آجر ساخته شده و ارتفاع دیوار بند از کف دره حدود 15 متر طول و 35 متر عرض دارد که بین 3 تا 5 متر متغیر است. راه ارتباطی آن از بیرجند، از طریق خیابان پاسداران امکان پذیر است.

بازدید از بند دره

این سد تاریخی که در سال های آخر حکومت زندیه و اوایل دوران قاجار تاسیس شد، مهم ترین سد در شهر کویری بیرجند و البته یکی از با اهمیت ترین ها در کل کشور محسوب می گردد. تاریخ دقیق ساخت سد به سال 1294 بر می گردد.

شخصی به نام شوکت الملک یکی از رجال با نفوذ وقت، دستور ساخت آن را صادر کرد. دلیل این دستور و اقدام تقویت دیواره اصلی و پشتی بند بوده که به خوبی توانسته از پس هدفش بربیاید.

در میان دیواره سنگی سازه نیز فضایی عمودی به شکل چاه تعبیه شده و تقریبا در هر یک متر ارتفاع آن دریچه ای به طرف داخل بند شکل گرفته است.

از آن جایی که این شهر آب و هوایی گرم دارد و در دومین استان کویری کشور قرار گرفته است؛ مستر بلیط پیشنهاد می کند تا در فصول سرد تر سال مانند پاییز و زمستان به این سفر بروید و برای جلوگیری از گرمای شدید هوا حتی المقدور تابستان را انتخاب نکنید.

هرچند این محوطه کوهستانی است و در بیشتر اوقات سال آب و هوایی خنک و مطلوب دارد در صورتی که توانایی تحمل جزئی گرمی هوا را دارید تابستان هم می تواند فرصت خوبی برای بازدید شما باشد.

در تعطیلات عید و نوروز هم یکی از پیشنهاد های فوق العاده برای سفر، شهر زیبای بیرجند است. شرایط در این زمان مطلوب تر از همیشه است. این نکته را نیز اضافه کنیم که فرقی نمی کند چه وقتی به تماشای این جاذبه بروید زیرا همیشه مملو از جمعیت مشتاقی ست که آن را انتخاب کرده اند.

برای تماشای این سازه و رودخانه رویایی آن می توانید با هواپیما و طی زمانی یک ساعت و نیم الی دو ساعت به خراسان جنوبی برسید و یا اینکه تنها یک بلیط اتوبوس بیرجند تهیه کنید و سفری ارزان تر داشته باشید. چنانچه با خودروی شخصی خود قصد طی کردن مسیر را دارید؛ کوتاه ترین راه حرکت از طرف تهران به سمنان است.

از سمنان تا طبس نیز باید جاده را ادامه داده تا به بیرجند برسید. این روش تقریبا 12 ساعت به طول می انجامد. در شهر نیز کافیست تا از یکی از دو خیابان مدرس یا پاسداران را انتخاب کنید. با کمک برنامه های مسیر یاب خلوت ترین گزینه را انتخاب کرده و به سمت مقصد حیرت انگیز تان روانه شوید.