این گونه نکات بهداشتی را به بچه ها بیاموزیم

به گزارش کنفرانس هکا، خبرنگاران/خوزستان عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به چند توصیه برای آموزش نکات بهداشتی به بچه ها کم سن و سال، گفت: برای آموزش رفتارهای بهداشتی به بچه ها، ابتدا والدین باید آگاهی لازم را درباره اصول اولیه بهداشت فردی و جمعی به دست آوردند.

سودابه بساک نژاد در گفت وگو با خبرنگاران، اظهار کرد: آموزش بهداشت یکی از مهم ترین اجزای پیشگیری اولیه محسوب می گردد. وقتی سخن از پیشگیری می گردد مبحث بر محور بهداشت فردی و بهداشت جمعی قرار می گیرد. بهداشت فردی شامل رفتارهای بهداشتی مربوط به هر فرد است که از بروز بیماری در شخص جلوگیری می نماید؛ به عنوان مثال شستن دست ها، مسواک زدن، استحمام و تمیز نگه داشتن لباس، از جمله رفتارهای بهداشتی فردی است. بهداشت جمعی نیز رفتارهای بهداشتی است که در جمع گروهی و اجتماعی باید اجرا شوند تا جامعه از سرایت بیماری مصون بماند، به عنوان مثال پوشاندن دهان به هنگام عطسه، دور ننداختن خلط دهان در مکان های عمومی و دور کردن منابع آلوده از محیط شهری.

وی در مورد نحوه آموزش مسائل بهداشتی به بچه ها در این ایام شیوع کرونا، گفت: بچه ها ذاتا آزاد، کنجکاو و بازیگوش هستند و به همین علت به دستورات بهداشتی چندان اهمیتی نمی دهند و از سوی دیگر خطر عدم رعایت بهداشت برای سلامت جسمانی خود را درک نمی نمایند. از منظر روانشناختی چند علت در عدم انجام رفتارهای بهداشتی وجود دارد؛ اول اینکه این مسائل بهداشتی آن ها را محدود می نماید. دوم عدم رعایت رفتارهای بهداشتی با نوعی کسب توجه از سوی والدین همراه است و سوم اینکه بر اساس اصل خودمحوری، بچه ها خود را محور دنیا تلقی می نمایند، پس دیگران باید تمیز باشند نه آن ها.

عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز بیان نمود: باتوجه به این ویژگی ها، آموزش رفتارهای بهداشتی به بچه ها یکی از مسائل پر چالش برای والدین به حساب می آید و هر چه سن کودک کمتر باشد، نافرمانی و احساس خود محوری قوی تر است. آموزش رفتارهای بهداشتی همراه با اصل سواد بهداشتی یا سواد سلامت همراه است و این به آن معنا است که ابتدا والدین باید آگاهی لازم را درباره اصول اولیه بهداشت فردی و جمعی داشته باشند و خود آموزش های لازم را دیده باشند تا بتوانند آن را به بچه ها شان مطابق با توان ذهنی کودک، آموزش دهند.

بساک نژاد در مورد نحوه آموزش رفتارهای بهداشتی به بچه ها، گفت: والدین به ویژه مادران می توانند رفتارهای بهداشتی یا سواد بهداشتی را به وسیله کتاب، کتابچه های بهداشتی مراکز درمانگاهی و اینترنت آموزش ببینند و آن را به کودک خود منتقل نمایند. یادگیری مشاهده ای، بهترین روش آموزش است. والدین برای شستن دست ها برای 30 ثانیه یا مسواک زدن و استفاده از الکل برای ضد عفونی کردن دست ها، ضروری است بچه ها را صدا بزنند و به هنگام انجام این کارها، کودک را تشویق به اجرای آن نمایند. این کار می تواند با خواندن شعر، شنیدن موسیقی و هم خوانی شعرهای بچه هاه باشد.

وی تاکید نمود: والدین می توانند از وسایل بهداشتی مخصوص بچه ها با عطر و شکل مناسب کودک مثل صابون، شامپو، مسواک، حوله یا شیشه اسپری الکل و ماسک های با طرح های بچه هاه با رنگ های متنوع و کاراکترهای کارتونی استفاده نمایند. مادران در برنامه شست و شو و نظافت فردی و جمعی به کودک شان می توانند از همکلاسی یا همبازی های آن ها یاری بگیرند و آموزش نحوه تمیز کردن لباس، کفش و شستن دست و صورت را به صورت گروهی برنامه ریزی نمایند و به هر کسی هدیه ای مانند صابون، خمیر دندان یا حوله بدهند تا تشویق شوند و بار دیگر تکرار نمایند.

عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان اینکه نگاه بچه ها به رفتارهای بهداشتی با نگاه والدین متفاوت است، توضیح داد: بچه ها تا چیزی را نبینند آن را واقعی نمی دانند، این عینی گرایی باعث می گردد که میکروب و ویروس را درک ننمایند؛ زیرا برای آن ها ملموس نیست. بنابراین می توان آن ها را ملموس کرد و دید تازه تری به بچه ها داد، هرچند درک جِرم یا میکروب برای کودک سخت است. به عنوان مثال والدین می توانند کمی اکلیل رنگی روی دست کودک بریزند، بعد با صابون بشویند و متوجه شوند که اکلیل ها میکروب هایی بودند که با صابون ناپدید شدند.

بساک نژاد در ادامه با بیان اینکه بازی و ایفای نقش نیز می تواند برای آموزش کودک مفید باشد، ادامه داد: برای انجام آن ضروری است تا والدین نحوه ورود ویروس به بدن یا حتی شکل آن را به صورت یک بازی ایفاء نمایند و سپس علامت بیماری مانند سرفه و گلو درد را نشان دهند و به کودک نقش پزشکی را بدهند که می تواند آن ها را درمان کند. این روش اثر آلودگی به ویروس را برای کودک ملموس تر می نماید.

وی اضافه کرد: نقاط محتمل به آلودگی مانند دست ها، پاها، دهان و... را به کودک نشان دهند و نحوه تمیز نگه داشتن این نقاط را به کودک آموزش دهند. والدین هنگام آموزش به بچه ها از واژه های احتیاط کنید یا بهتر است مراقب باشید تا سالم بمانید استفاده نمایند و از بیان واژه هایی مثل مرگ در انتظار توست یا اگر دستت را نشویی لولو تو را می خورد اجتناب نمایند، چراکه بیان جملات ترسناک نوعی مقاومت ذاتی در کودک ایجاد می نماید و نتیجه معکوس می دهد.

عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز در خاتمه گفت: آموزش رفتارهای بهداشتی به بچه ها منجر به انتقال سواد بهداشتی به کودک و نسل های آینده است و نوعی مسئولیت اجتماعی را در شخصیت کودک شکل می دهد. والدین الگوهای رفتاری خود را به کودک نشان می دهند و این الگوها را به فرزندان شان منتقل می نمایند. در طول زمان بعضی رفتارهای بهداشتی مانند ماسک زدن ممکن است تغییر نمایند اما بسیاری دیگر از آن ها برای نسل ها باقی می مانند. این روش های آموزشی به ما یاری می نماید تا از بروز بیماری ها پیشگیری کنیم.