اولین رایانه دنیا چه زمانی شروع به کار کرد؟ - کنفرانس هکا

به نظر می رسد محققان به تاریخ آغاز به کار یک دستگاه باستانی که اغلب به عنوان اولین رایانه دنیا توصیف می گردد، پی برده اند.

این دستگاه که سازوکار آنتیکیترا (Antikythera mechanism) نام دارد متعلق به زمانی بین 200 تا 60 سال پیش از میلاد مسیح است و برای ردیابی زمان و پیش بینی حرکات اجرام آسمانی مورد استفاده قرار می گرفته است.

یک شمایل مارپیچی شکل در پشت این دستگاه قرار گرفته است که یک چرخه 223 روزه به نام ساروس (Saros) را نمایش می دهد. دوره اخترشناسی ساروس مدت زمانی است که طول می کشد تا خورشید، ماه و زمین به موقعیت های نسبی یکسانی بازگردند و چرخه ای مشابه را تکرار نمایند. از این دوره اخترشناسی برای پیشگویی زمان خورشیدگرفتگی و ماه گرفتگی استفاده می گردد.

یک ساروس برابر با 18 سال و 11 روز و هشت ساعت است. البته با توجه به سال های کبیسه تعداد روز های آن متغیر است و می تواند 10، 11 یا 12 روز باشد.

آریستیدیس ولگاریس (Aristeidis Voulgaris) در اداره فرهنگ و گردشگری تسالونیکی (Thessaloniki Directorate of Culture and Tourism) در یونان و همکارانش از آن برای محاسبه زمان آغاز به کار سازوکار آنتیکیترا استفاده کردند تا روز صفری که این دستگاه با آن کالیبره شده و محاسبات خود را آغاز نموده، معین گردد.

ولگاریس می گوید: هر سیستمی که برای مقدار گیری مورد استفاده قرار می گیرد از یک دماسنج گرفته تا آنتیکیترا احتیاج به کالیبره شدن دارد تا محاسبات خود را به درستی انجام دهد.

اگرچه این کالیبره شدن عالی نبوده، زیرا این یک رایانه دیجیتالی نیست و چرخ دنده است، اما در پیش بینی خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی عملکرد بسیار خوبی داشته است.

براساس درک ما از عملکرد این دستگاه و نوشته های حک شده روی آن، انتظار می رفت که کالیبره شدن این رایانه در خلال نوع خاصی از خورشیدگرفتگی اتفاق افتاده باشد یعنی زمانی که ماه در دورترین نقطه از مدار خود نسبت به زمین قرار داشته است. موقعیتی که به آن نقطه اوج گفته می گردد. ولگاریس و همکارانش مخازن محاسبات کسوف ناسا را برای یافتن کسوف های طولانی مدت غیر معمول که هنگام دور بودن ماه از زمین رخ می دهند، مورد آنالیز قرار دادند.

طولانی ترین خورشیدگرفتگی در برهه زمانی که سازوکار آنتیکیترا در آن ساخته شده بود، روز 23 دسامبر، 178 سال پیش از میلاد مسیح است و به نظر می رسد این تاریخی باشد که قدیمی ترین رایانه دنیا کالیبره شده است.