انواع سیم و کابل برق چه کاربردی دارند؟ - کنفرانس هکا

سیم کشی برق بخش عمده هر پروژه الکتریکی است که انجام می گردد. سیم های برق از مس یا آلومینیوم ساخته می شوند و بعد از عایق بندی برای توزیع جریان در ساختمان به کار می روند.

با توجه به تنوع انواع سیم و کابل برق، یک برقکار ساختمان حرفه ای می داند که برای سیم کشی نو چه نوع سیم یا کابلی مورد احتیاج است. اگر شما شخصا قصد سیم کشی ساختمان خود را دارید، توصیه می کنیم ضمن کسب اطلاعات لازم در این خصوص، تمامی موارد ایمنی را رعایت کنید.

نکات کلیدی

• سیم به عنوان یک هادی الکتریکی تعریف می گردد. در حالی که کابل گروهی از سیم ها یا رساناهای عایق بندی شده جداگانه است که روکش شده اند.
• کابل های برق را می توان بر اساس طول، ابعاد، نوع، ظرفیت فعلی و شکل آنها طبقه بندی کرد.
• در ساختار کابل های برق از چند هادی مسی یا آلومینیومی رشته ای استفاده می گردد .
• کابل در سیستم های الکتریکی و الکترونیکی از گروهی از رساناها برای انتقال قدرت الکتریکی یا سیگنال های مخابراتی تشکیل می گردد.

معرفی تجهیزات الکتریکی؛ سیم و کابل برق

برای اینکه انواع سیم و کابل برق را بشناسیم و کاربرد هر یک را در مدار برق ساختمان بدانیم باید با چند اصطلاح اصلی سیم کشی آشنا باشیم. سیم برق نوعی رسانا است که جریان الکتریسیته را راهنمایی می نماید. در سیم کشی خانگی، هادی معمولاً از جنس مس یا آلومینیوم است که روکش عایق دارد.

بیشتر سیم ها در خانه عایق هستند به این معنی که در پوشش پلاستیکی نارسانا پیچیده شده اند. یکی از استثناها سیم ارث است که معمولاً از مس ساخته و با روکش سبز عایق می گردد. در برخی موارد هم بدون عایق است.

کابل، ترکیبی از دو یا چند سیم است که در پوشش عایق مونتاژ می شوند. رایج ترین نوع کابل در ساختمان کابل NM است. این کابل شامل دو یا چند سیم مجزا است که داخل غلاف پلاستیکی محافظ پیچیده شده اند. این کابل شامل یک یا چند سیم حامل جریان، یک سیم خنثی و یک سیم ارث است.

مقایسه بین سیم و کابل برق

برقکارها و افراد مختلف برای انواع سیم و کابل برق، اغلب از عبارات کلی سیم و کابل به جای هم استفاده می نمایند. با این حال تفاوت های قابل توجهی بین این دو وجود دارد. سیم ها از نظر فنی به عنوان رسانا شناخته می شوند و برای سهولت کار ما آنها را سیم می نامیم.

زمان اتصال به زمین تجهیزات و مدارهای الکتریکی، سیم ها ممکن است بدون عایق باقی بمانند یا با ماده ای پوشانده شوند که از نظر فنی به عنوان عایق الکتریکی در نظر گرفته نمی گردد و فقط از سیم در برابر خوردگی محافظت می نماید.

در سال های گذشته از لاستیک سیاه برای عایق کاری سیم ها استفاده می شد؛ اما امروزه انواع مواد با تکنولوژی بالا برای محافظت از سیم ها به کار می روند. سیم ها ممکن است دفن شوند، در آب غوطه ور باشند یا در معرض اشعه ماوراء بنفش، لرزش، مواد شیمیایی یا گرمای شدید قرار بگیرند.

کابل مجموعه ای است که در کارخانه فراوری می گردد. انواع کابل از دو یا چند سیم لخت یا عایق شده تشکیل شده اند. این سیم ها به وسیله غلاف غیرفلزی یا فلزی محافظت می شوند. کابل ها برخلاف سیم ها به عنوان سیستم سیم کشی مستقل، معمولاً احتیاجی به قرار گرفتن در سیم راه ندارند.

محاسبه رایگان هزینه خدمات سیم کشی و برقکاری ساختمان!

معرفی انواع سیم و کابل برق

تقسیم بندی انواع سیم و کابل برق بر اساس چند پارامتر مختلف انجام می گردد. این پارامترها شامل موارد زیر است:

• سطح ولتاژ سیم و کابل
• نوع هادی
• ساختار هادی
• نوع روکش عایق سیم و کابل
• نوع پوشش محافظ الکتریکی
• نوع پوشش محافظ مکانیکی
• کاربرد سیم و کابل
• تعداد رشته های سیم و کابل
• درجه استاندارد سیم و کابل

در ادامه ابتدا انواع سیم برق و کاربرد هر کدام را بر اساس پارامترهای بالا، به طور جداگانه معرفی می کنیم؛ سپس انواع کابل برق و استفاده های هر کدام را توضیح می دهیم.

انواع سیم برق و کاربرد آن ها

همانطور که قبلا گفتیم سیم ها شامل دو قسمت هادی و عایق هستند. هادی بخش انتقال دهنده جریان الکتریسیته بین نقاط مختلف است که از مس یا آلومینیوم ساخته می گردد. این دو فلز نسبت به سایر فلزات جریان برق را بهتر راهنمایی می نمایند و کاربرد بیشتری در سیم کشی دارند.

سیم ها بر اساس قطر و بر حسب میلیمتر دسته بندی می شوند. سیم هایی با قطر 10 تا 20 میلی متر برای کاربردهای مسکونی مناسب تر هستند.

هر چقدر قطر سیم بزرگتر باشد اندازه جریان بیشتری را انتقال می دهد. در حالت کلی انواع سیم را به سه دسته به توضیح زیر تقسیم می نمایند.

• سیم مفتول
• سیم افشان
• سیم نیمه افشان

1. سیم مفتول و کاربردهای آن

سیم مفتول یا سیم خشک رسانای منفردی است که با پوشش PVC عایق می گردد. مهم ترین کاربرد سیم مفتول در صنعت ساختمان سازی است. علاوه بر این برای سیم کشی توزیع نماینده های برق و تابلوها هم کاربرد دارد. سیم مفتول را می توان زیر گچ و داخل لوله ها هم نصب کرد.

سیم های مفتولی دارای ولتاژ نامی بین 300 تا 750 ولت هستند. این سیم ها در فرکانس های بالا کاربرد بیشتری دارند و از نظر هزینه به صرفه هستند.

2. سیم افشان و کاربردهای آن

سیم افشان به عنوان سیم انعطاف پذیر هم شناخته می گردد. این سیم شامل چندین رشته نازک هادی است که به هم تابیده شده اند. این رشته های تابیده شده با لایه عایق از جنس پلاستیک یا PVC محافظت می شوند.

سیم افشان هم مانند سیم مفتول در سیم کشی ساختمان کاربرد زیادی دارد. سطح مقطع سیم افشان در جریان یکسان از سیم مفتولی بیشتر است. سیم های افشان دارای ولتاز نامی بین 300 تا 750 ولت هستند.

3. سیم نیمه افشان و کاربردهای آن

سیم های نیمه افشان از نظر ساختار و کاربرد شبیه به سیم های مفتولی هستند. اگر به سیم با انعطاف پذیری بیشتری نسبت به سیم مفتولی احتیاج باشد از سیم نیمه افشان استفاده می گردد.

بیشتر بخوانید: آموزش سربندی سیم کشی ساختمان

انواع کابل برق و کاربرد آن ها

همانطور که گفتیم کابل از یک یا چند رشته هادی در کنار هم تشکیل شده که در حفاظی عایق شده اند. فلزات هادی مورد استفاده در کابل ها مانند سیم ها شامل مس و آلومینیوم با خلوص بالا هستند. ولتاژ سطح عایق کابل نسبت به زمین، صفر است.

1. انواع کابل برق بر اساس ولتاژ

انواع کابل های برق را می توان بر اساس سطح ولتاژ، کاربردهای مختلف، نوع هادی، نوع عایق، تعداد رشته و حفاظت الکتریکی و مکانیکی تقسیم بندی کرد. در ادامه با انواع مختلف کابل آشنا می شویم.

• کابل های فشار ضعیف

کابل های فشار ضعیف یا ولتاژ پایین با نام LV که مخفف Low Voltage است شناخته می شوند. این کابل ها برای تابلو برق، تجهیزات کوچک الکتریکی، مصارف خانگی، نصب در مکان های عمومی و مصارف مسکونی گزینه مناسبی هستند. ولتاژ این سیم ها بین 300 تا 1000 ولت است.

• کابل های فشار میانه

کابل های فشار میانه با نام اختصاری MV که مخفف Medium Voltage است ولتاژ بین 1 تا 33 کیلو ولت دارند. این کابل ها برای توزیع و انتقال برق در شبکه های ولتاژ میانه مناسب هستند.

از کابل های فشار میانه مسی و آلومینیومی در کاربردهای خاص استفاده می گردد. مخصوصاً برای تاسیساتی که وجود مواد هیدروکربنی، روغن یا ترکیبات آنها مشکل ساز است.

• کابل های فشار قوی

کابل های فشار قوی با علامت اختصاری HV که مخفف high voltage است دارای ولتاژ بین 63 تا 230 کیلو ولت هستند. این کابل ها کاربردهای مختلفی دارند و برای توزیع برق شهری و بعلاوه کارخانه های صنعتی مناسب هستند.

کابل های فشار قوی برای انتقال جریان برق از نیروگاه ها به شبکه های توزیع، در کابل های ورودی به ترانس، کابل کشی پست های هوایی و پست های برق شهری و صنعتی کاربرد دارند.

2. انواع کابل برق بر اساس کاربرد

انواع کابل برق را از نظر کاربرد آن ها به چند دسته تقسیم بندی می کنیم. در ادامه با این دسته بندی آشنا می شویم.

• کابل های روکش غیرفلزی

به این کابل ها NM یا کابل های ساختمانی غیرفلزی هم گفته می گردد. این کابل ها دارای دو تا چهار سیم داخل پوشش پلاستیکی انعطاف پذیر هستند که یک سیم لخت برای اتصال به زمین دارند.

کابل های روکش غیرفلزی NM-B و NM-C پرکاربردترین نوع کابل کشی داخلی مسکونی هستند. انواع خاصی از این کابل برای استفاده زیرزمینی هم به کار می روند.

• کابل فیدر زیرزمینی

سیم های این کابل ها در کنار هم قرار می گیرند و در پوشش انعطاف پذیر محافظت می شوند. در حالی که در کابل های NM، هر سیم به طور جداگانه در ترموپلاستیک پیچیده می گردد. کابل های فیدر زیرزمینی یا UF برای کاربردهای روشنایی زیرزمینی و بیرون از ساختمان به کار می روند.

بین انواع سیم و کابل برق، این نوع کابل ها به علت مقاومت در برابر آب برای روشنایی در هوای آزاد، پمپ ها و سایر مکان های مرطوب مانند باغ ها بسیار عالی هستند.

عزام فوری برقکار با تیم کاربلد خبرنگاران

• کابل های روکش فلزی

کابل های روکش فلزی که گاهی به آن ها کابل های زره دار یا BX هم گفته می گردد اغلب برای تامین انرژی اصلی یا برای تجهیزات بزرگ به کار می روند. این کابل ها سه سیم مسی ساده دارند که یکی برای جریان، یکی برای اتصال به زمین و دیگری برای جریان خنثی هستند.

سیم های تشکیل دهنده کابل روکش فلزی در روکش پی وی سی سیاه محافظت شده و با پلی اتیلن متقاطع عایق شده اند. این کابل ها برای کاربردهای فضای باز و کابل های BX با روکش سیم فولادی مورد استفاده قرار می گیرند.

• کابل های افشان

این نوع کابل به علت سهولت استفاده و عایق بندی عالی، در منازل مسکونی مورد استفاده قرار می گیرد. کابل های افشان یا چند رسانا (MC) دارای چندین هادی هستند که هر کدام به طور مستقل عایق بندی شده اند.

برای افزایش امنیت، یک لایه عایق خارجی هم روی همه سیم ها اعمال می گردد. این کابل ها برای اتصال در ماشین ها، تسمه نقاله، خط فراوری صنایع، تجهیزات پیشرفته اتوماتیک و خطوط مونتاژ کاربرد دارند.

• کابل های کواکسیال

در ادامه مبحث انواع سیم و کابل برق به کابل کواکسیال که به هلیاکس هم معروف است می رسیم. این کابل دارای روکش بیرونی برای عایق بیشتر و یک لایه عایق لوله ای برای محافظت از هادی داخلی است. این هادی به وسیله سپر رسانای لوله ای احاطه شده است.

این کابل ها معمولا برای انتقال سیگنال های تلویزیونی و اتصال تجهیزات الکترونیکی ویدئویی استفاده می شوند. این ها به عنوان کابل های هم محور هم شناخته می شوند؛ چون دو سپر داخلی، یک محور هندسی دارند.

• کابل های فیبر نوری

در کابل نوری از رشته نخ شیشه ای برای انتقال سیگنال ها استفاده می گردد. پهنای باند کابل های فیبر نوری بالاتر از انواع کابل های فلزی است. از این رو برای انتقال داده ها و اطلاعات بیشتر به کار می روند. این کابل ها با وجود قیمت بالا جایگزین کابل های مسی شده اند.

نکات مهم برای انتخاب نوع سیم یا کابل برق

فرقی نمی نماید که در حال تعویض سیم کشی قدیمی خانه خود هستید یا می خواهید سیم های برق نو اضافه کنید، در هر حال انتخاب سیم یا کابل مناسب همواره مهم است. برای این کار باید چندین مورد را در نظر بگیرید.

1. هدف مورد نظر

همواره سیم یا کابل برقی را انتخاب کنید که برای هدفی که دارید معین شده است. برای مثال در مکان های مرطوب در خارج از منزل، کابل UF برترین انتخاب است؛ چون مطمئن هستید از سیستم الکتریکی خانه شما محافظت می نماید.

2. آمپر و ولت

برای انتخاب انواع سیم و کابل برق آمپر و ولت سیم و کابل را باید در نظر بگیرید. سیم ها یا کابل ها باید با احتیاجهای هر پروژه برق مطابقت داشته باشند. برای سیم کشی های کوچک می توانید از سیم ها و کابل های ولتاژ پایین بهره ببرید.

اگر اطلاعات کافی در مورد انواع سیم و کابل برق ندارید و نمی دانید به کدام نوع سیم یا کابل برق احتیاج دارید بهتر است قبل از سیم کشی در خانه یا محل کار با برقکار حرفه ای مشورت کنید.

جمع بندی

شناخت انواع سیم و کابل برق برای هر پروژه سیم کشی مسکونی مهم و لازم است. برای انتخاب سیم یا کابل برق مناسب نباید تنها به کارایی آن توجه کنیم. بلکه امنیت مهمترین نکته ای است که باید در نظر گرفته گردد.

سیم کشی اشتباه و استفاده از سیم و کابل نادرست ممکن است به آتش سوزی الکتریکی ساختمان منجر گردد؛ اما با انتخاب صحیح انواع سیم و کابل برق برای کاربردهای مختلف، می توانید این خطر را به مقدار قابل توجهی کاهش دهید.

منبع

https://www.topcable.com

سوالات متداول

کدام نوع سیم یا کابل برای خانه مناسب هستند؟

نوع رایج سیم برای برق خانگی، کابل غیرفلزی یا NM است. شاید آن را با نام کابل رومکس نیز بشناسید که محبوب ترین نام تجاری این نوع سیم کشی برق است.

انواع کابل و سیم از چه فلزاتی ساخته می شوند؟

دو فلز مس و آلومینیوم در انواع مختلف سیم و کابل به کار می روند چون نسبت به بقیه فلزات جریان برق را بهتر راهنمایی می نمایند.

تفاوت بین کابل و سیم چیست؟

تفاوت اصلی بین سیم و کابل این است که سیم یک هادی منفرد است در حالی که کابل، گروهی از چند هادی است. این رسانا از مس یا آلومینیوم ساخته شده اند.