آلبا سسپدس؛ نویسنده ضدفاشیسم و ستون نویس محبوب سارتر - کنفرانس هکا

در سال 2018 ناشری به نام داونت، حمایت حیاتی از نویسندگان زن را با انتشار آثار ناتالیا گینزبورگ آغاز کرد و اکنون، انتشارات پوشکین، کتابی از آلبا د سسپدس را عرضه نموده است. این زنان نویسنده در دوران زندگی خود مشهور بودند، اما بعد از آن به فراموشی سپرده شده اند و به نظر می رسد ما کشف دوباره آنها را مدیون احتیاج خود به رمان رئالیستی هستیم که وقتی احیا شد، تقریبا به میزان ایتالیای دهه 1940 بحران زده بود.

بسیاری از پیچیده ترین رئالیست های امروزی از جمله راشل کاسک و سالی رونی در مطرح شدن گینزبورگ نقش داشتند، با این حال همه اینها با تب فرانته- نویسنده- آغاز شد. خود النا فرانته نیز بسیار مدیون نئورئالیسم بوده و اوست که باعث کشف دوباره سسپدس شده است.

فرانته در فرانتوماگلیا شامل مجموعه ای از نامه ها و تاملات، از کتاب برترین شوهران سسپدس به عنوان یکی از معدود رمان هایی- کتاب های تشویقی- یاد کرد که می توانست در حین نوشتن، بخواند. پس از آن، ناشران مختلف برای یافتن نسخه ای از این کتاب به تکاپو افتادند.

اکنون با ترجمه روان و محاوره ای دفترچه ممنوع سسپدس روبه رو هستیم. این کتاب که نخستین بار در سال 1952 منتشر شده بود، به وسیله مترجم آثار فرانته، آن گلدشتاین، ترجمه و بازنشر شده است.

وقتی در این دفتر می نویسم احساس می کنم در حال ارتکاب گناهی بزرگ هستم؛ یک هتک حرمت: انگار دارم با شیطان حرف می زنم. دفترچه ممنوع درباره زنی 43 ساله است که در موقعیتی کمیاب از آزادی، در یکشنبه ای آفتابی در خیابان های رم پرسه می زند و از یک مغازه دار محتاط، دفترچه ای می خرد (خرید این گونه کالاها در روزهای یکشنبه ممنوع بود). والریا پیش شوهر و بچه های نوجوانش برمی گردد و وقتی می خواهد دفترچه یادداشت را پنهان کند، متوجه می گردد جایی برای این کار ندارد: من دیگر کشو یا جایی برای پنهان کردن نداشتم که هنوز مال من باشد. او سپس دوران نوشتن مخفیانه خاطراتش را آغاز می نماید، دورانی که اگرچه همراه با حس گناه است اما همچنان منبعی حیاتی و غیرقابل توقف از تعریف جسارت فردی است.

عناصر این رمان اتوبیوگرافیک هستند، هرچند سسپدس شخصیتی مجذوب کننده تر از والریا بود و از جهانی خطرناک تر و قدرتمندتر می آمد. پدربزرگ او، نخستین رئیس جمهور کوبا بود که رهبری او به مبارزه برای استقلال یاری کرد. او با بی پروایی ذاتی خود، در سن 15 سالگی با یک کنت ایتالیایی ازدواج کرد، صاحب یک پسر شد و بلافاصله پس از آن طلاق گرفت. وی سپس به عنوان معشوقه فرانچسکو بونئوس، دیپلمات ایتالیایی، به زندگی ادامه داد و با یکدیگر در زمینه مقاومت در برابر فاشیسم، به فعالیت پرداختند.

نخستین رمان او با عنوان بازگشتی وجود ندارد در سال 1938 به یکی از پرفروش ترین ها تبدیل شد. این کتاب، داستان هشت زن جوان است- نوعی نسخه اولیه از گروه مری مک کارتی. نوشته های فمنیستی و کمونیسم او، وی را به هدفی برای فاشیست ها تبدیل کرد و در سال 1943 او و همسرش به آبروزو گریختند و یک ماه در جنگل پنهان و منتظر فرصتی عبور از سربازان آلمانی شدند.

سسپدس قبل از جنگ با گینزبورگ دیدار نموده بود و ردیابی نقاط مشترک زندگی آنها در این ماه های وحشتناک جالب است. درست در همین دوران، گینزبورگ از آبروزو فرار کرد تا در رم مخفی گردد، جایی که شوهرش به زودی دستگیر و شکنجه شد. شرایط سسپدس از گینزبورگ بهتر و ایمن تر بود، زیرا او یهودی نبود، اما با کمال میل خود را در معرض خطر قرار داد، چرا که پس از رسیدن به باری، برای رادیو پارتیزانی برنامه اجرا کرد و برای بار دوم دستگیر شد.

اگرچه سسپدس از جنگ آزار دید اما تصمیم گرفت زندگی کند و بنویسد. او با انتشار مجموعه ای از رمان هایی که این دوره از تغییرات اجتماعی را در مقیاس شخصی و خودمانی توضیح می دهند، به بازیگر اصلی صحنه ادبی ایتالیا تبدیل شد.

او بعلاوه مجله ای به نام مرکوریو را ویرایش می کرد که محلی برای انتشار آثار غول های نئورئالیسم ایتالیا بود و مسئول ستون پرسش و پاسخ و مشاوره مجله محبوب ایپوکا نیز بود. این چنین بود که او به عنوان نویسنده ای دارای اندیشه، به موقعیت و معروفیت شگفت انگیزی نزد مردم دست یافت.

زمانی سارتر می خواست این ستون ها را در قالب کتاب در فرانسه منتشر کند و خودش مقدمه ای بر آن بنویسد اما خود د سسپدس این کار را هم برای این ستون ها و هم رمان هایش انجام داد. آثار او ترکیب مکاشفه صمیمی در خصوص زندگی جسمانی و عاطفی زنان بود.

دفترچه ممنوع را تا میزان ای می توان مستندی از تغییرات پس از جنگ در زندگی زنان دانست که با جزئیات دقیق نئورئالیسم روایت شده است. دختر والریا رابطه ای آشکار با مردی دارد که هنوز طلاق نگرفته است، این مادرش را به وحشت می اندازد و مادر این ترس را نشانه ای از مجموعه ای از ارزش های اخلاقی مرده می داند. از سوی دیگر، دفتر خاطرات والریا، سسپدس را قادر می نماید تا پرسش های همیشگی اش درباره ارزش و خطرات زندگی را مرور کند.

نشریه مرکوریو در سال 1948 بحثی شدید بین گینزبورگ و سسپدس منتشر کرد. در آن بحث، گینزبورگ از عادت بد زنان برای سقوط در چاه، شناور شدن یا حتی غرق شدن در آب های تاریک و دردناک مالیخولیا گلایه می نماید. سسپدس در پاسخ می گوید که اگرچه موافق است، اما معتقد است که خود چاه می تواند منبع قدرت باشد، زیرا هر بار که در چاه می افتیم، به عمیق ترین ریشه های انسان بودن خود بازمی گردیم.

این همان چاهی است که والریا وقتی مخفیانه آغاز به نوشتن می نماید، در آن می افتد و متوجه می گردد جزئیاتی که در میان مشغله کارهای روزمره به سرعت فراموش می کرد، اهمیت تازه ای پیدا نموده اند. او با فهم طنین و لحن کلمات، آغاز به درک معنای پنهان زندگی می نماید.

سسپدس با وجود مخالفت فزاینده شوهر دیپلماتش با کار نوشتن او، در چاه ماند و با اعتماد به نفس و حرص، آنچه را در آنجا یافت، توصیف کرد: ضعف، رویاها، مالیخولیا، آرزوها و همه احساساتی که روح انسان را شکل داده و بهبود می بخشد.

چاپ تازه دفترچه ممنوع اثر آلبا د سسپدس با ترجمه آن گلدشتاین و مقدمه جومپا لاهیری در 256 صفحه از سوی انتشارات پوشکین منتشر شده است.