8 نکته مهم که قبل از خرید پردازنده کامپیوتر (CPU) باید بدانید
به گزارش کنفرانس هکا، پردازنده مرکزی کامپیوتر (CPU)، از بسیاری جهات قلب کامپیوتر شخصی (PC) به شمار می رود. درست است، اگر در حال اسمبل کردن یک کامپیوتر مخصوص بازی باشید، کارت گرافیک ممکن است توجه بیشتری را به خود جلب کند، اما بخش اصلی سیستم شما همچنان پردازنده است. انتخاب پردازنده مرکزی، مشخص کننده این است که آیا شما مادربرد اینتل یا ای ام دی را انتخاب خواهید کرد، از رم DDR4 یا DDR5 استفاده خواهید نمود و حتی این موضوع، نوع خنک کننده ای که برای پردازنده تهیه می کنید را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. با توجه به اهمیت بالای پردازنده، درک چند نکته کلیدی در رابطه با آن لازم است.
همانطور که رقابت در میان برترین پردازنده های مرکزی در 5-6 سال گذشته شدیدتر شده است، مصرف نمایندگان بیش از هر زمان دیگری نسبت به اجزای تشکیل دهنده پردازنده محبوب شان مطلع شده اند. اگر شما هنوز در حال یادگیری هستید و یا نیاز به مرور مهم ترین تعیینات فنی پردازنده های مرکزی دارید، این راهنما شما را در مسیر درست راهنمایی خواهد نمود. در ادامه به 8 نکته کلیدی که قبل از خرید پردازنده کامپیوتر باید بدانید، می پردازیم.
هسته ها و رشته ها
قدرت پردازش CPU را شاید بتوان به ساده ترین شکل با تعداد هسته و رشته (ترد) آن سنجید. گرچه این معیار، نمای کاملی از توان پردازشی ارائه نمی نماید، اما هسته های CPU را می توان به عنوان پردازنده های مجزا در نظر گرفت که کارایی CPU در انجام مولتی تسکینگ را تعیین می نمایند. هرچه تعداد هسته های فیزیکی CPU بیشتر باشد، می تواند وظایف بیشتری را به طور همزمان مدیریت کند.
رشته ها (که به آن ها هسته های منطقی نیز گفته می گردد) اجزای فیزیکی روی CPU نیستند. در عوض، رشته ها بیشتر شبیه به تعداد دستورالعمل ها یا کارهایی هستند که یک CPU می تواند به طور همزمان انجام دهد. رشته ها ساختارهای مجازی هستند که نشان دهنده تعداد وظایف همزمانی است که هسته های CPU می توانند از پس آن ها برآیند.
قابلیت هر هسته برای مدیریت بیش از یک رشته به طور همزمان، Hyper-Threading یا چند رشته ای همزمان نامیده می گردد. CPUهای مدرن بسته به معماری خود می توانند هسته های تک-رشته ای یا دو-رشته ای داشته باشند. امروزه برنامه های کاربردی می توانند به شدت تک-رشته ای یا چند-رشته ای باشند، بنابراین باید در پی CPUای باشید که هم عملکرد تک-هسته ای قوی و هم تعداد مناسب هسته و رشته برای عملکرد چند-رشته ای بهتر ارائه دهد.
به طور کلی، هرچه CPU نوتر باشد، معمولا معماری و عملکرد آن بهتر است. به همین علت است که یک CPU نوتر با هسته های کمتر، اغلب اوقات از CPU قدیمی تر با هسته های بیشتر عملکرد بهتری خواهد داشت.
سرعت کلاک و معماری
پس از تعداد هسته و رشته (ترد)، مهمترین مورد بعدی در تعیینات فنی پردازنده، سرعت کلاک آن است. سرعت کلاک بر حسب گیگاهرتز (GHz) سنجیده شده و نشان دهنده تعداد چرخه هایی است که یک پردازنده در هر ثانیه اجرا می نماید. هر چرخه را می توان به منزله باز و بسته شدن میلیاردها ترانزیستور برای اجرای دستورالعمل های مختلف در نظر گرفت. سرعت کلاک (که بعلاوه با نام فرکانس هسته شناخته می گردد) را می توان معیاری از سرعت عملکرد تک تک هسته ها در یک پردازنده دانست.
عنصر مهم دیگری که به طور مستقیم به سرعت و عملکرد پردازنده مرتبط است IPC یا تعداد دستورالعمل در هر چرخه است. همانطور که از نامش پیداست، این مقدار به سادگی نشان دهنده تعداد دستورالعمل هایی است که یک پردازنده می تواند در هر چرخه کلاک اجرا کند. حاصل ضرب IPC در سرعت کلاک، تعداد دستورالعمل هایی را به شما می دهد که یک پردازنده می تواند در هر ثانیه اجرا کند. گاهی اوقات، یک پردازنده با سرعت کلاک کمی پایین تر اما IPC بالاتر، می تواند از پردازنده ای با سرعت کلاک بالاتر اما IPC پایین تر عملکرد بهتری داشته باشد.
به طور کلی، معماری های پردازنده نوتر و پیشرفته تر از IPC بالاتری نسبت به معماری های قدیمی تر برخوردارند. این علت دیگری است که یک پردازنده نو تقریباً همواره از نسل قبلی خود عملکرد بهتری خواهد داشت. سرعت کلاک هسته های مجزا با افزایش تعداد هسته ها کاهش می یابد. در نتیجه، بازی ها به طور کلی روی پردازنده هایی با تعداد هسته کمتر اما سرعت کلاک بالاتر سریع تر اجرا می شوند، در حالی که برنامه های چند رشته ای از هر تعداد هسته ای که در اختیار داشته باشند بهره می برند.
حافظه کش
حافظه نهان (Cache) بخش کوچکی از حافظه پرسرعت است که مستقیماً در پردازنده کامپیوتر (CPU) واقع شده است و به پردازنده در تسریع فرایند بازیابی اطلاعات یاری می نماید. سرعت حافظه نهان بسیار بیشتر از حافظه اصلی سیستم (RAM) یا حافظه ذخیره سازی است. در نتیجه، داشتن حافظه نهان بزرگتر می تواند تأثیر بسزایی روی بعضی از عملنمودهای سیستم بگذارد. برای مثال، بعضی از برترین پردازنده های گیمینگ شرکت AMD با بیش از 100 مگابایت حافظه نهان کل عرضه می شوند، که در آن حافظه کش سه بعدی ویژه (3D V-Cache) عملکرد بازی را به شکل چشمگیری افزایش می دهد.
پردازنده ها معمولاً دارای مقدار بسیار کمی حافظه کش سطح 1 (L1) هستند و باید بر روی حافظه های کش سطح 2 (L2) و 3 (L3) تمرکز کنید. هر هسته پردازنده معمولاً حافظه کش L2 اختصاصی خود را دارد، در حالی که حافظه کش بزرگ تر L3 بین تمام هسته ها به اشتراک گذاشته می گردد. ممکن است حافظه کش بزرگ تر در کارهای روزمره سرعت محسوسی برای شما ایجاد نکند، اما می تواند عملکرد بازی ها و بعضی از کارهای حرفه ای مانند ویرایش و رندر ویدیو را به طور قابل توجهی بهبود بخشد.
سوکت پردازنده و سازگاری مادربرد
هر پردازنده مرکزی کامپیوتر (CPU) با سوکت مخصوص به خود سازگار است. به همین علت است که شما نمی توانید CPU و مادربرد را به طور مستقل از هم بخرید. دانستن سوکت CPU به شما امکان می دهد مادربوردی با سوکت سازگار بخرید. باید بدانید که اسمبل کامپیوتر شخصی با پردازنده AMD روی سوکت AM4 به هیچ وجه مسیر ارتقاء را برای شما باز نمی نماید. سوکت AM4 به انتها عمر خود رسیده و با سوکت نو AM5 شرکت AMD جایگزین شده است که امکان ارتقاء CPU بدون نیاز به تعویض مادربرد را حداقل تا سال 2026 تضمین می نماید. از طرف دیگر، اینتل معمولاً هر نسل نوی از CPU، سوکت نوی را نیز معرفی می نماید.
توان حرارتی (TDP)
TDP مخفف عبارت Thermal Design Power یا توان طراحی حرارتی است. این عدد، برآوردی از حدبیشتر مقدار مصرف انرژی پردازنده مرکزی (CPU) تحت شرایط کاری استاندارد می باشد. TDP نه تنها به شما در خصوص مقدار برق مصرفی، بلکه در خصوص گرمای فراوری شده به وسیله CPU در بالاترین مقدار فعالیت نیز دید می دهد. هرچه این عدد بالاتر باشد، پردازنده مرکزی در هنگام انجام کارهای سنگین داغ تر شده و به سیستم خنک نماینده قوی تری نیاز خواهد داشت.
پردازنده های مرکزی رایج 6 هسته ای و 8 هسته ای معمولا دارای TDP حدود 65 تا 125 وات هستند و نیازی به خنک نماینده آبی (watercooling) برای رایانه شما ندارند. برترین خنک نماینده های بادی به راحتی می توانند از پس پردازنده هایی با TDP بیش از 200 وات برآیند. به طور کلی، تنها در صورتی نیاز به سرمایه گذاری روی خنک نماینده بهتری دارید که از پردازنده های قدرتمند سری Ryzen 9 یا Intel i9 استفاده می کنید، پردازنده مرکزی رده بالای خود را اورکلاک می کنید و یا به طور مرتب برنامه ها و بازی های سنگینی را اجرا می کنید.
گرافیک یکپارچه
با پردازنده های کامپیوتر (CPU) مدرن، دیگر نیاز ضروری به خرید کارت گرافیک برای اتصال به مانیتور و انجام کارهای سبک مرورگر و اداری ندارید. علت این امر، وجود گرافیک مجتمع (integrated graphics) در CPUهای امروزی است که به تنهایی قادر به تأمین نیازهای تصویری شما هستند. این قابلیت برای سال های متمادی در بیشتر CPUهای شرکت اینتل با تمرکز بر مصرف نمایندگان وجود داشته و حالا در تراشه های رایزن (Ryzen) نیز یافت می گردد.
برای انجام امور روزمره، همه به یک پردازنده گرافیکی مجزا (discrete GPU) قدرتمند نیاز ندارند. گیمرهای معمولی، کاربران لپ تاپ و افرادی که قصد صرف هزینه زیاد ندارند، می توانند به خوبی از گرافیک مجتمع استفاده نمایند. هنگام انتخاب CPU بعدی، به نوع کاربری مورد نظر خود توجه کنید. اگر در پی اجرای بازی ها با بالاترین نرخ فریم نیستید، ممکن است گرافیک مجتمع برای شما کافی باشد.
امکان آنلاک کردن پردازنده
همانطور که احتمالا می دانید، بسیاری از پردازنده های مرکزی (CPU) فراتر از تنظیمات کارخانه قابل اورکلاک شدن هستند تا بتوان از آنها عملکرد بیشتری گرفت. اما همه CPU ها قابلیت اورکلاک ندارند و اگر این تعیینه برای شما اهمیت زیادی دارد، باید قبل از خرید به این موضوع توجه کنید.
در پردازنده های دسکتاپ اینتل، اگر مدل CPU با پسوند K، KF یا KS تمام گردد، به معنی پشتیبانی از اورکلاک شدن است. این در حالی است که CPUهای لپ تاپ اینتل از پسوندهای HX یا HK برای نشان دادن قابلیت اورکلاک استفاده می نمایند. به عبارت دیگر، تنها برترین پردازنده های اینتل از این قابلیت پشتیبانی می نمایند ولی تمام پردازنده های AMD چنین مزیتی را برای کاربران خود ارائه می دهند.
در نهایت، چیپست مادربرد شما نیز باید از اورکلاک پشتیبانی کند. هر نسل از CPU ها با مجموعه ای از چیپست های مادربرد همراه است که همه آنها قابلیت اورکلاک را ندارند. برای مثال، اینتل تنها اورکلاک را بر روی چیپست های سری Z رده بالا مجاز می داند. در این زمینه، AMD انعطاف پذیرتر عمل نموده و اورکلاک را روی تقریبا تمام چیپست های مادربرد به جز مدل های پایین رده مانند A320 یا A620 امکان پذیر می نماید.
رم DDR4 یا DDR5
در حال حاضر بیشتر رم های موجود در بازار از نوع DDR4 هستند ولی روز به روز رم های DDR5 محبوبیت بیشتری پیدا می نمایند. همین موضوع تا حدی کاربران را دچار سردرگمی می نماید زیرا هر مادربرد فقط از یک نسل تعیین رم پشتیبانی می نماید. در خصوص پردازنده ها، موضوع کمی پیچیده تر است. شرکت AMD با پردازنده های Zen 4 بر روی سوکت AM5 به طور کامل به DDR5 روی آورده است. با این حال، پردازنده های نسل دوازدهم، سیزدهم و چهاردهم Core شرکت اینتل می توانند از هر دو نوع حافظه DDR4 یا DDR5 پشتیبانی نمایند؛ اما این قابلیت به مادربورد انتخابی شما بستگی دارد. به عبارت دیگر، پیش از خرید رم (RAM) باید سازگاری آن را با هر دو مؤلفه پردازنده و مادربورد کامپیوتر آنالیز کنید.
خرید پردازنده کامپیوتر اصلا کار سختی نیست
اگرچه حجم بالای اطلاعات ممکن است گیج نماینده باشد، اما فرآیند خرید پردازنده چندان پیچیده نیست. پیش از صرف هزینه، با دقت به نوع کارهایی که می خواهید با کامپیوتر خود انجام دهید فکر کنید و سپس مطمئن شوید که مادربورد و رم سازگار را انتخاب می کنید تا از هماهنگی این قطعات با یکدیگر اطمینان حاصل کنید.
منبع: XDA
منبع: دیجیکالا مگ