کتیبه 3300ساله یک امپراتوری مرموز - کنفرانس هکا

لایوساینس نوشت این لوح که مقدار آن معادل کف دست است، در می 2023 به وسیله کیمیوشی ماتسومورا، باستان شناس مؤسسه باستان شناسی ژاپنی آناتولی و در میان ویرانه های هیتی در Büklükale، محوطه ای واقع در حدود 60 کیلومتری جنوب شرقی آنکارا پیدا شد.

باستان شناسان معتقدند این محوطه یک شهر مهم هیتیها بوده است. این اکتشاف تازه همچین نشان می دهد این محوطه یک اقامتگاه سلطنتی بوده که هم تراز اقامتگاه سلطنتی در مرکز هیتی ها بوده است.

براساس ترجمه ای که به وسیله مارک ویدن، دانشیار زبان های خاورمیانه باستان در دانشگاه کالج لندن اجرا شده است، در شش سطر نخست متن خط میخی روی لوح به زبان هیتی چنین آمده است: چهار شهر، از جمله خاتوشا مرکز هیتی ها یک فاجعه را تجربه می نمایند. 64 سطر به جای مانده که به زبان هوری است، پیروزی را طلب می نماید.

ماتسومورا به لایوساینس گفت که هیتی ها از زبان هوری برای مراسم مذهبی استفاده می کردند و به نظر می رسد این لوح، یادداشتی از یک مراسم مقدس است که به وسیله پادشاه هیتی انجام می شد.

باستان شناسان فکر می نمایند نخستین پادشاهی هیتی در آناتولی مرکزی ـ ترکیه کنونی ـ در حدود 2100 قبل از میلاد تشکیل شده است و هیتی ها تا سال 1450 قبل از میلاد به یک قدرت بزرگ منطقه ای تبدیل شده بودند.

ماتسومورا و همکارانش حدود 15 سال است که در ویرانه های Büklükale مشغول کاوش هستند. آنها قبلا فقط لوح های سفالین شکسته پیدا نموده بودند، اما لوح مذکور در مقایسه با سایرین بسیار سالم به جای مانده است.