پشتکار ناسا شاید انتها آرزوی آوردن سنگ از مریخ به زمین را محقق کند - کنفرانس هکا

مریخ نورد پشتکار ناسا حالا نخستین نمونه برداری پیروز از سیاره سرخ را انجام داده است. این کاوشگر که برای جست وجوی نشانه های حیات باستانی در مریخ و جمع آوری نمونه سنگ از این سیاره طراحی شده است، دو مانور نمونه برداری پیروز خود را در روزهای دوشنبه و چهارشنبه 6 و 8 سپتامبر (13 و 15 شهریور) انجام داد. عملیاتی که دانشمندان ناسا از پیروزیت آمیز بودن آن هیجان زده هستند.

میناکاشی وادوا (Meenakshi Wadhwa) دانشمند اصلی عملیات بازگردانی نمونه از مریخ از آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) ناسا درباره این پیروزیت گفت: این واقعا یک دستاورد تاریخی محسوب می گردد. نخستین هسته های سنگی جمع آوری شده در یک سیاره خاکی دیگر، قطعا شگفت انگیز است.

او اضافه کرد: در جامعه علمی ما، چندین دهه درباره آوردن نمونه از مریخ صحبت شده است و اکنون چنین موضوعی در حال تبدیل شدن به واقعیت است. این نخستین نمونه های اصلی در واقع بخشی از ده ها نمونه دیگری خواهد بود که در ادامه مأموریت به وسیله مریخ نورد پشتکار جمع آوری می گردد.

نمونه برداری های پیروز این هفته در حالی صورت می گیرد که یک ماه پیش عملیات جمع آوری نمونه مطابق برنامه پیش نرفت. در 6 آگوست (15 مرداد) مریخ نورد پشتکار سنگی را به دقت انتخاب کرد اما در نهایت پیروز به برداشتن و ذخیره آن نشد. دانشمندان پس از آنالیز، دانشمندان مأموریت علت را خرد شدن سنگ و در نتیجه عمل نکردن فرایند نمونه برداری مریخ نورد اسم کردند.

در آن مرحله اما اولویت اصلی تیم مأموریت تأیید عملکرد صحیح مکانیزم نمونه برداری بود. جسیکا ساموئلز (Jessica Samuels) مدیر مأموریت سطح پشتکار گفت: پس از تجزیه وتحلیل شکست اولیه، کارکنان مأموریت پشتکار، آن را به سوی هدف نوی راهنمایی کردند که به نظر می رسید سخت تر باشد.

بدین ترتیب دومین تخته سنگ انتخاب شده، با نام روشه (Rochette) با تجهیزات مریخ نورد پشتکار سازگاری بیشتری داشت. به گفته ساموئلز در حالی که مهندسان سختی این سنگ را مناسب می دیدند، تیم علمی هم این هدف را ارزشمند دانست.

با توجه به ارزش علمی بالا، تیم مأموریت تصمیم گرفت به جای یک نمونه، دو نمونه از روشه جمع آوری کند. هسته هایی سنگی که اکنون مونتدنیر (Montdenier) و مونتانیاک (Montagnac) نام گرفته اند. پشتکار دارای 43 لوله نمونه برداری از جنس تیتانیوم است و چون مریخ نورد یک یا چند نمونه در طول مأموریت جمع آوری می نماید، دانشمندان نمونه برداری ها را به گونه ای تنظیم نموده اند که احتمال آوردن نمونه به زمین بالا باشد.

به علت اشتباه قبلی در نمونه برداری مدیران پشتکار از ربات خواستند تا پیش از کوشش برای ذخیره نخستین نمونه عکس های بیشتری بگیرد و به تصمیم گیری یاری کند. به علت همین دقت بیشتر، نمونه برداری های بعدی پیروز بود. مت رابینسون (Matt Robinson) رییس عملیات نمونه برداری پشتکار گفت: ما پاداش صبر خود را گرفتیم. با نگاه کردن به مته داخل لوله، یک هسته زیبا را در آن می بینید که باعث هیجان تیم ما شد.

دانشمندان هم از این عملیات بسیار راضی هستند. هر دو نمونه نو از یک تخته سنگ در دهانه جزرو (Jezero) برداشت شده اند. جایی که مریخ نورد پشتکار در حال کاوش منطقه ای است که پیش از این میزبان دریاچه بوده است. این سنگ احتمالا نسبتا جوان است و تا کنون با آنالیز های پشتکار دانشمندان تشخیص داده اند که جنس آن از بازالت است. این یعنی ممکن است گدازه سرد شده ای باشد که در گذشته روی مریخ جریان داشته است.

علاوه بر این پشتکار در هر دو نمونه نمک را تشخیص داده است. این ترکیبات می توانند از آب های زیرزمینی که روی سنگ عبور نموده اند یا آب های سطحی که تبخیر می شوند شکل گرفته باشند. بعلاوه ممکن است هنگام تشکیل بلور نمک، حباب های ریز آب در آن محبوس شده باشند و دانشمندان بتوانند در نهایت با استفاده از آن به اسم یک کپسول زمانی درون سنگ، آن را مطالعه نمایند.

به گفته ساموئلز مریخ نورد پشتکار از زمان فرود بر سطح مریخ در ماه فوریه (اسفند) نزدیک به 200 روز مریخی (کمی بیش از 200 روز زمینی) را روی سطح این سیاره سپری نموده و حدود 2.2 کیلومتر را پیموده است.

اگرچه به علت مقابله خورشیدی مریخ، هنگامی که خورشید میان زمین و مریخ قرار می گیرد و ارتباط با سیاره سرخ را سخت می نماید، از اوایل ماه اکتبر (نیمه مهر) فرستادن دستور به پشتکار و دیگر ناوگان مریخی ناسا در حالت تعلق قرار می گیرد. اما حتی در حالی که پشتکار برای این وقفه آماده می گردد، تیم مأموریت مشغول برنامه ریزی برای گام های بعدی مریخ نورد هستند.

پشتکار به کاوش ناحیه ای می پردازد که دانشمندان آن را سیتا جنوبی (South Séítah) می نامند و بالگرد کوچک نبوغ (Ingenuity) به اسم همراه مریخ نورد پروازهای شناسایی را بر فراز آن انجام داده است. به گفته ناسا دانشمندان مأموریت از منظره ناهموار منطقه از پشته ها، تپه های ماسه ای و خرده سنگ ها بسیار شگفت زده شده اند و به نظر می رسد که این منطقه دارای سنگ هایی قدیمی تر از روشه هم باشد.

تیم مأموریت امیدوار است با سپری کردن زمان و کسب تجربه در مریخ زمینه ای برای یک مأموریت با چند فضاپیما به مریخ فراهم کند که ناسا و آژانس فضایی اروپا توسعه آن را شروع نموده اند و قصد دارند نخستین قطعات دست نخورده سیاره سرخ را احتمالا در سال 2031 برای دانشمندان به زمین بیاورند.

این همان موضوعی است که لوری گلیز (Lori Glaze) رییس بخش علوم سیاره ای ناسا جمع آوری نمونه را یک نقطه عطف برای آن می داند. به گفته او مأموریت پشتکار با داشتن تجربه چند دهه کاوش مریخ انجام شد. هر کاری که انجام می دهیم بر اساس چیزهایی است که قبلا آموخته ایم. ما بر شانه غول ها ایستاده ایم تا در جایی که امروز هستیم باشیم.

عکس کاور: مریخ نورد پشتکار با حفر دو سوراخ در تخته سنگ روشه مریخ، نمونه هایی از آن را جمع آوری کرد.

Credit: NASA/JPL-Caltech

منبع: Space