صدای خاموش روستاها: محرومیت از کتابخانه و سرانه مطالعه در ایران - کنفرانس هکا

فاصلۀ ما با استاندارد دنیای

آنالیز ها نشان می دهد که استان های تهران، خراسان رضوی و اصفهان بیشترین تعداد کتابخانه های عمومی را در ایران دارند. اما با این حال، به طور میانگین برای هر 100 هزار نفر در ایران تنها 1.2 کتابخانه عمومی وجود دارد، در حالی که استاندارد دنیای برای هر 100 هزار نفر، 3 کتابخانه است. بسیاری از کتابخانه های موجود در ایران به علت کمبود منابع مالی، نمی توانند کتاب های نو و متنوعی تهیه نمایند.

چه عواملی به محرومیت دامن می زنند؟

محدودیت هایی چون فاصله جغرافیایی از شهرها، کمبود منابع مالی و فنی، و نبود زیرساخت های مناسب، از جمله دسترسی به کتابخانه، برای ساکنان روستاها به چالش تبدیل می گردد. در این شرایط، مردم روستاها با مشکلاتی روبرو می شوند که تاثیر عمیقی بر سرانه مطالعه آنها دارد. احتمالاً آمارهایی در خصوص سرانۀ مطالعۀ دنیا و ایران شنیده باشید. مرکز آمار ایران در سال 1399، سرانۀ مطالعه را 15 دقیقه گزارش نموده است. با این حال، بسترهای دیجیتال یاری نموده اند سرانۀ مطالعه بیشتر گردد؛ به عنوان مثال، طبق گزارش سالانۀ طاقچه که یکی از پلتفرم های کتاب فروشی دیجیتال و کتابخانه آنلاین است، این پلتفرم تا انتها سال 1401، بیش از 110 هزار کتاب را در اختیار کاربران قرار داده است.

رویای کتابخوانی بدون مرز

در این میان، اپلیکیشن طاقچه با هدف ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی، پویشی با عنوان هم خوان را شروع نموده است. این پویش همراه با گروه های فعال اجتماعی و فرهنگی کشور، به مردم ایران زمین پیشنهاد می دهد که با مطالعه کتاب های مورد علاقه شان، در تجهیز کتابخانه های روستایی کم برخوردار یاری نمایند. نکتۀ شایان توجه این است که سهم کاربران از این تجهیز، مطالعه کتاب است، نه خرید کتاب. یعنی کاربران بدون آنکه مبلغی بپردازند، سهم خود را ایفا می نمایند. از سوی دیگر، طاقچه و باشگاه کتاب خوانی ازتا مسئولیت تجهیز یک کتابخانه را در روستای گمبوعه بزرگ در استان خوزستان بر عهده گرفته اند. این پویش با توسعه زیرساخت های فرهنگی در یکی از روستاهای محروم ایران، نشان می دهد که با توجه به کوشش مشترک، رویای کتابخوانی بدون مرز در ایران می تواند به واقعیت تبدیل گردد و محدودیت ها را کاهش دهد.

مطالعه میلیونی

این پویش در تاریخ 14 بهمن 1402 شروع شده است و به مدت 30 روز ادامه خواهد داشت. هدف این پویش، ترویج فرهنگ مطالعه در ایران است. طاقچه و ازتا با همکاری کاربران، میلیون ها ساعت مطالعه را جمع آوری نموده و سپس به روستای گمبوعۀ بزرگ در استان خوزستان می روند تا یک کتابخانه را در آنجا تجهیز نمایند. مخاطب این تجهیز، حدود هزار دانش آموز دختر و پسر هستند که تا امروز از داشتن کتابخانه عمومی محروم بوده اند.