روایتی از وجود و عدم - کنفرانس هکا

در توضیح ماده تاریک باید گفت؛ ماده ای فرضی در فضای کیهانی که نور و امواج از خود بازتاب نمی نماید و نمی توان آن را به طور مستقیم دید. تنها نشانه ای که دانشمندان را به وجود آن مشکوک نموده است، اثری است که بر اجرام مرئی نظیر ستاره ها و کهکشان ها گذاشته است.

در این میان کتاب ماده تاریک و انرژی تاریک نوشته برایان کلگ با ترجمه واروژان هارطون به توضیح ماده تاریک و انواع ممکن آن می پردازد. درواقع علارغم آنکه اصطلاحات ماده تاریک و انرژی تاریک به فراوان از زبان کیهان شناسان شنیده می گردد، اما عموم مردم شناخت درستی از آن ها ندارند. در واقع نویسنده توانسته است به خوبی این واژگان را برای افراد عادی تشریح کند. این اثر از سوی انتشارات مازیار راهی بازار کتاب شده است.

در واقع مشاهدات گیج نماینده نجومی دانشمندان را به ارائه نظریه ماده تاریک راهنمایی کرد. لازم به ذکر است کهکشان راه شیری مانند میلیاردها کهکشان دیگر در فضای کیهانی حول یک سیاهچاله مرکزی با سرعت معادل دو میلیون کیلومتر در ساعت در گردش است، بنابراین ستارگان و اجزای این کهکشان باید مانند بچه هایی که سوار بر چرخ و فلکی با سرعت مشابه هستند، به فضای اطراف پرتاب شوند؛ اما چنین اتفاقی نمی افتد؛ بنابراین باید نیرویی نامرئی مانع از این فرآیند گردد. به همین دلیل دانشمندان مشکوک به وجود ماده ای دیگر در فضای کیهانی شدند که بر دیگر ماده های مرئی اثر گذار است؛ اما نه دیده می گردد و نه موجی از خود انتشار می دهد.

در واقع باید گفت؛ ماده تاریک همانی است که نمی دانیم چیست اما وجود دارد. آن را نه می توان دید و نه از آن امواجی را دریافت کرد؛ تنها وجود دارد و در بستر فضای کیهانی پخش شده اند. کارل سیگن، فیزیک دان مشهور در یکی از مصاحبه های خود گفته بود؛ من علم را به داستان های علمی-تخیلی ترجیح می دهم؛ چراکه در علم چیزهای عجیب و غریب تر زیادی وجود دارد. سیگن در ادامه مصاحبه خود به وجود ماده تاریک اشاره می نماید و معتقد است یکی از جدی ترین نظریه هایی است که فیزیک دانان در کوششند آن را به اثبات برسانند و در جستجوی یافتن دلیل برای وجود چیزهای نامرئی در دنیا هستند.

تصور کنید کهکشانی دیگر که از کهکشان راه شیری سیار بزرگ تر است، در فضای کیهانی گسترده شده باشد این کهکشان دارای ستاره و سیاراتی است که همگی نامرئی اند و هیچ نور و امواجی از خود ساطع نمی نمایند و با تلسکوپ های ما هم دیده نمی شوند به همین دلیل نادیده گرفته شده اند، درست اینجاست که سیگن علم را عجیب تر از داستان ها علمی-تخیلی می داند.

نویسنده در بخشی از کتاب در باب اینکه ماده تاریک چیست آورده است؛ کوشش های زیادی برای مشخص ماهیت ماده تاریک شده است. دو خط فکری در این زمینه دنبال می گردد. یا ماده تاریک از ذرات آشنا که به مدل استاندارد فیزیک ذرات تعلق دارند (ولی مانند ذرات ماده معمولی رفتار نمی نمایند) تشکیل شده است یا از ذرات ناآشنا که ما را وادار به گسترش مدل استاندارد می نمایند. گزینه اصلی از مدا استاندارد نوترینو ها ناچیز هستند. وجود این ذرات در سال 1930 پیش بینی و بیست و شش سال بعد مشتقیما آشکار شدند. پیش بینی شده که نوترینو ها در واپاشی بتای عناصر رادیواکتیو ناپایدار فراوری می شوند.

سایت علمی بیگ بنگ در گزارش خود درباره توضیح مقدماتی ماده تاریک آورده است؛ ستاره شناسان قادر به مشاهده مستقیم ماده تاریک نیستند اما می توانند به آنالیز تاثیرات آن بپردازند. نزدیک به چهل سال است که اخترشناسان با آنالیز اثرات گرانشی در کهکشان ها و خوشه های کهکشانی متوجه شده اند ماده معمولی که به شکل ستارگان و ابرهای گرد و غبار و توده های بزرگ گاز دیده می گردد، عامل حدود 15 درصد از این نیروی گرانشی است. دانشمندان بقیه این نیروی گرانشی بزرگ را به ماده مرموزی با نام ماده تاریک نسبت داده اند که جز با اثر گرانشی اش به هیچ روش شناخته شده دیگری قابل تشخیص نیست.

لازم به ذکر است نویسنده در کتاب ماده تاریک و انرژی تاریک در توضیح ماده تاریک استاندارد، آن را ماده تاریک سرد می نامد در واقع این عبارت به ارتباط میان سرعت ذرات و دمای جسمی که از آن ذرات ساخته شده است، اشاره دارد. برای مثال هرچه گاز داغ تر باشد، ذرات آن سریع تر حرکت می نمایند از شرایط گیتی اولیه به نظر می رسد که ذرات ماده تاریک باید سرعت کمی داشته باشد در غیر این صورت نمی توانست به شکل گیری ساختارهایی مانند کهکشان ها یاری نمایند زیرا در آن موقع ذرات چنان سریع حرکت می کردند که گرانش نمی توانست آن را گرد هم آورد.

کتاب ماده تاری و انرژی تاریک با شمارگان یک هزار و دویست نسخه، به قیمت هجده هزار تومان از سوی انتشارات مازیار در قفسه کتابفروشی ها جای گرفت.

پریها: پریها مجله گردشگری، خبری، موفقیت، آشپزی و سرگرمی میباشد.

منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران